Παρασκευή 30 Οκτωβρίου 2015

Short Cuts

Χιουμοριστικά στριπάκια που παρωδούν
όλη τη βιομηχανία των manga

Ο Furuya Usamaru είναι ένας πολύ καλός και πολύ ιδιαίτερος δημιουργός manga, τόσο στη δουλειά του όσο και στη γενικότερη στάση του απέναντι στην ιαπωνική 9η τέχνη. Έχοντας επιλέξει από την αρχή της καριέρας του να παραμείνει underground, ποτέ δεν επεδίωξε τη διασημότητα και τα χρήματα που θα του προσέφερε μία μεγάλη συνεχιζόμενη σειρά, το φορμά δηλαδή που αποτελεί το 90% της (τεράστιας) ιαπωνικής παραγωγής.

Tο ακριβώς αντίθετο μάλιστα - ο ανήσυχος και πάντα πειραματιζόμενος αυτός καλλιτέχνης αρέσκεται στο να δημιουργεί μικρές, αυτοτελείς ιστορίες, που πολλές φορές είναι τόσο μικρές που καταλαμβάνουν μία μόνο σελίδα (comic strips). Το Short Cuts είναι λοιπόν μία συλλογή strips του Usamaru από την πρώιμη, άκρως πειραματική περίοδο της καριέρας του, που δημοσιεύονταν στο περιοδικό Young Sunday της εταιρείας Shogakukan την περίοδο 1996-1998, και μοιάζουν ιδιαίτερα με τα θεότρελα, σατιρικά μονοσέλιδα του εξαιρετικού ντεμπούτου του καλλιτέχνη, Palepoli (1994-1996).

Σε αυτό που διαφέρει το Short Cuts από το εμβληματικό Palepoli είναι οτι είναι λιγότερο πειραματικό στο καλλιτεχνικό στύλ, και επικεντρώνει την ανελέητη και κάφρικη σάτιρά του σε ένα συγκεκριμένο γνώρισμα της βιομηχανίας των manga - την εμμονή μέχρι αρρώστιας με τα kogals, δηλαδή τις γιαπωνέζες μαθήτριες με τις σχολικές στολές (πιο κάτω στο post θα επεκταθώ περαιτέρω). Τις βλέπουμε λοιπόν να γίνονται ρομπότ, παλαιστές sumo, επιδειξιομανείς ντετέκτιβ και επαγγελματίες δολοφόνοι με όπλα φτιαγμένα από... τα περιεχόμενα μιας σχολικής τσάντας (!), να μαστιγώνονται από αρκουδάκια, να κατεβαίνουν στις εκλογές, να αποκτούν μεταλλαγμένα μέρη του σώματός τους και πολλές, πολλές άλλες διασκεδαστικές όσο και διεστραμμένες παραλλαγές. Είναι όμως τόσο κάφρικη, ισοπεδωτική και "ό,τι να'ναι" η διάθεση του πανέξυπνου Usamaru, που η διαστροφή περνάει σε δεύτερη μοίρα, ή μάλλον η σάτιρα περνάει από πάνω της με μπουλντόζα και την κάνει τηγανίτα.

Το Short Cuts κυκλοφόρησε συλλεγμένο σε μορφή graphic novel το 1998 στην Ιαπωνία από τη Shogakukan, και το 2002 μεταφράστηκε και στα αγγλικά από τη Viz media, με αλλαγμένο τον προσανατολισμό ανάγνωσης στα δυτικά πρότυπα (από τα αριστερά προς τα δεξιά). Αυτές τις εικόνες έχω παραθέσει, για να είναι πιο εύκολα αναγνώσιμες από εμάς τους δυτικούς (τρομάρα μας). To 2003 κυκλοφόρησε και το Short Cuts 2, με τον καλλιτέχνη να συνεχίζει πολλές από τις μικρές ιστορίες του νο.1, με τους ίδιους θεοπάλαβους πρωταγωνιστές.







Είναι δύσκολο για εμάς να το κατανοήσουμε, όμως στη χώρα του ανατέλλοντος ηλίου η μανία με τα kogals, και γενικότερα οι κάθε λογής διαστροφές - είτε είναι σεξουαλικού περιεχομένου, είτε όχι - έχουν πάρει διαστάσεις μάστιγας. Ίσως λόγω της καταπίεσης που η υπερβολικά αυστηρή και τυπολατρική ιαπωνική κοινωνία ασκεί στους πολίτες, ένα ανησυχητικά μεγάλο μέρος του ανδρικού πληθυσμού έχει την ανάγκη να ξεσπάσει τα καταπιεσμένα του ένστικτα με έναν κάπως... extreme τρόπο. Ο όρος otaku, που σημαίνει ο κολλημένος με manga και anime αλλά έχει και την "κρυφή" έννοια του ανώμαλου, δε θεωρείται πλέον προσβλητικός, ενώ και άλλες συμπεριφορές που στο δυτικό κόσμο χαρακτηρίζονται (δικαίως) ανώμαλες και θα κατέληγαν τουλάχιστον σε σφαλιάρα, στην Ιαπωνία θεωρούνται απολύτως φυσιολογικές. Otaku είναι φυσικά και πολλοί δημιουργοί manga και anime, γι'αυτό και υπάρχει τέτοια υπερ-πληθώρα ζωγραφισμένης τσόντας (hentai) στην Ιαπωνία. Οι αναγνώστες otaku διαβάζουν ή βλέπουν τα hentai που φτιάχνουν οι καλλιτέχνες otaku, ανωμαλιάζουν περισσότερο, και την πληρώνουν οι μαθητριούλες που περισσότερο φοβούνται τους otaku παρά τον κακό το λύκο.

Όλη αυτή την αρρωστημένη κατάσταση λοιπόν σατιρίζει ο Furuya Usamaru στο Short Cuts, με την εξυπνάδα και την καφρίλικη διάθεσή του να μεγιστοποιούν τον αντίκτυπο του σχολίου του. Και επειδή κάποια στριπάκια απαιτούν γνώση της ιαπωνικής κοινωνίας και κουλτούρας για να γίνουν κατανοητά, στο τέλος της αγγλικής έκδοσης της Viz υπάρχουν επεξηγηματικά σχόλια για ο,τιδήποτε μπορεί να φανεί περίεργο στα μάτια ενός δυτικού (που είναι πολλά).






H τελευταία εικόνα (πάνω αριστερά) αποτελεί μία παρωδία της εκπληκτικής anime ταινίας Princess Mononoke του Hayao Miyazaki. Και φυσικά, δεν είναι η μόνη διακωμώδηση γνωστών anime και manga που υπάρχει στο βιβλίο. Η επόμενη σελίδα από αυτήν π.χ παρωδεί τη Nausicaa του ίδιου δημιουργού, αλλά το σχεδιαστικό της στυλ δε μου άρεσε τόσο ώστε να την παραθέσω.


Οι σελίδες 3 και 4 του Short Cuts 1 (1998)


Τετάρτη 28 Οκτωβρίου 2015

Juan Gimenez - Timescooter

Μια μικρή sci-fi ιστορία του εικονογράφου των Μεταβαρόνων

Ο Juan Gimenez είναι ένας εξαιρετικός αργεντινός εικονογράφος του κόσμου των comics, γνωστός περισσότερο για την εξαιρετική δουλειά του στην επική σειρά επιστημονικής φαντασίας La caste des Méta-Barons (Το έπος των Μεταβαρόνων) του Alejandro Jodorowsky. Έκτος όμως από το διάσημο αυτό, εμβληματικό έργο που ξεχωρίζει ανάμεσα στη βιβλιογραφία του, ο Gimenez έχει πολλές ακόμη αξιόλογες δουλειές (Leo Roa, The City, The Fourth Power), συνήθως με την αγαπημένη του, sci-fi θεματολογία και πάντα με τα υπέροχα, εκφραστικά του χρώματα. Ανάμεσα στις καλύτερες δουλειές του συγκαταλέγονται και αρκετές σύντομες ιστορίες, τις οποίες δημοσίευε σε περιοδικά comics όπως το εμβληματικό γαλλικό Métal Hurlant, το αμερικάνικο Heavy Metal, τα ισπανικά 1984, Zona 84 και Comix International, και τα ιταλικά Lanciostory, Skorpio και L'Eternauta. Συγκεκριμένα οι ιστορίες του της περιόδου 1980-1985 θεωρούνται οι κορυφαίες του (πολύ σωστά), συνθέτοντας τη... συλλογή που έχει ονομαστεί Time Paradox.

Η 6-σέλιδη ιστορία Timescooter, που ανήκει στις λεγόμενες Time Paradox Tales, δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στο ιταλικό περιοδικό L'Eternauta #29 το Σεπτέμβριο του 1984, και έπειτα στο αμερικάνικο Heavy Metal #103 του Οκτωβρίου του 1985. Παραδόξως (εεεμ, δεν είναι τυχαία paradox), η όμορφη ιστορία δεν έχει συμπεριληφθεί στη συλλογή A Matter of Time (Catalan Communications, 1985) που συγκεντρώνει αρκετές από τις ιστορίες αυτές, αλλά δε θα κάτσουμε να σκάσουμε κι όλας.






...Να και το εξώφυλλο του L'Eternauta #29 (Σεπτέμβριος 1984)


Δευτέρα 26 Οκτωβρίου 2015

Hideshi Hino - A lullaby from Hell

Μία σύντομη ιστορία του mangaka απ'την κόλαση

Ο Hideshi Hino είναι ένας από τους αδιαμφισβήτητους masters των horror manga της Ιαπωνίας, ένας καλλιτέχνης που έχει καταξιωθεί ως ένας από τους πιο τρομακτικούς και "ενοχλητικούς" σε ένα παρακλάδι των ιαπωνικών comics με τεράσια παράδοση και παραγωγή. Παραλαμβάνοντας τη δάδα (ή τη φωτιά της κόλασης, για να γίνω πιο γραφικός) από τον παλαιότερο δάσκαλο των manga τρόμου, Kazuo Umezu, κουβαλώντας την επάξια για πολλές δεκαετίες, και παραδίδοντάς τη στο νεότερο Junji Ito, ο Hino έχει αφήσει μεγάλη παρακαταθήκη στο αγαπημένο του είδος, από τις αρχές της δεκαετίας του '70 όταν και έκανε την εμφάνισή του.

Ο ίδιος έχει δηλώσει οτι πέρασε πολύ δύσκολη παιδική ηλικία, γεννημένος στην κινέζικη Μαντζουρία το 1946, μετακομίζοντας σε μικρή ηλικία στην κατεχόμενη από τους αμερικανούς μετα-πολεμική Ιαπωνία, έχοντας παππού μέλος της yakuza και πατέρα μπεκρή. Αρκετά από αυτά τα θλιβερά αυτο-βιογραφικά στοιχεία έχουν περάσει και στα έργα του, προφανώς ως ένα μέσο "εξορκισμού" και ψυχολογικής αντιμετώπισής τους.

Το ίδιο συμβαίνει και με την ιστορία A lullaby from Hell, στην οποία ο ιδιόρρυθμος καλλιτέχνης χρησιμοποιεί για άλλη μια φορά έναν αφηγητή που "ξεναγεί" τους αναγνώστες στην προσωπική του κόλαση, όπως έκανε π.χ στο διάσημο έργο του Panorama of Hell (1982). Μόνο που αυτή τη φορά, ο αφηγητής είναι ο ίδιος ο δημιουργός ! Η ιστορία ξεκινάει με το Hino να συστήνεται απ'ευθείας στον αναγνώστη, σε ένα παράδειγμα της πρακτικής που ονομάζεται breaking the 4th wall *. "My name is Hideshi Hino. I am a mangaka who obsesses over bizarre and terrible things" μας πληροφορεί, πρίν ξετυλίξει μπροστά στα έντρομα μάτια μας μία ψευτο-αυτοβιογραφική εξιστόρηση της παιδικής του ηλικίας, στην οποία εξηγεί γιατί όλα του τα έργα περιστρέφονται γύρω από μακάβρια και ανατριχιαστικά θέματα.

* Πρακτική στο θέατρο, τον κινηματογράφο και τα comics κατά την οποία οι χαρακτήρες γνωρίζουν οτι βρίσκονται μέσα σε ένα έργο, και οτι υπάρχουν κάποιοι που τους παρακολουθούν (στην προκειμένη περίπτωση εμείς, οι αναγνώστες).

Η ιστορία A lullaby from Hell δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά τη δεκαετία του '80, πριν συμπεριληφθεί στη συλλογή Lullabies from Hell, η οποία κυκλοφόρησε στην Ιαπωνία το 2005 και στα αγγλικά από τη Dark Horse το 2006. Το βιβλίο περιέχει 4 σύντομες, ή μάλλον μεσαίου μήκους ιστορίες από τις αρχές της καριέρας του Hino, με την ομώνυμη 31-σέλιδη να είναι η πρώτη εξ αυτών. Η τελευταία είναι η Strange Disease of Zoroku, μία από τις πρώτες ιστορίες που σχεδίασε ποτέ ο Hino (1969).







** SPOILER ALERT **

Μετά τις πρώτες συστάσεις στην αρχή της ιστορίας, ο καλλιτέχνης-αφηγητής μας γνωρίζει το όχι και τόσο ειδυλλιακό μέρος στο οποίο μεγάλωσε, καθώς και την όχι και τόσο ευτυχισμένη οικογένειά του. Με την καθημερινότητά του να είναι γεμάτη απογοητεύσεις, ταπεινώσεις και εκφοβισμούς τόσο από τα συγγενικά του πρόσωπα όσο και από τους συμμαθητές του, ο ήρωάς μας έχει πολύ μίσος μέσα του. Κάπως έτσι ανακαλύπτει οτι έχει τη δύναμη να εύχεται το θάνατο κάποιου, και αυτός να πεθαίνει κανονικά. Οπότε, όπως καταλαβαίνετε, τους ξεπαστρεύει όλους. Και, όταν του τελειώνουν οι χάρτινοι ήρωες, στο ιδιαίτερα "όμορφο" και τρυφερό κλείσιμο της ιστορίας ο καλλιτέχνης μας πληροφορεί οτι το επόμενο θύμα του θα είμαστε εμείς (ο αναγνώστης) ! Δείχνοντάς μας με το δάχτυλό του, μας πληροφορεί οτι θα πεθάνουμε 3 μέρες αφού διαβάσουμε το manga ! Και, αφού το διαβάσαμε ήδη, είναι πολύ αργά πια για εμάς. Για εμένα σίγουρα. Εσείς όμως μπορείτε ακόμη να σωθείτε !


















Το εξώφυλλο και οπισθόφυλλο της αγγλικής έκδοσης του Lullabies from Hell (2006)