Δευτέρα 28 Απριλίου 2014

Foligatto

Ένα υπέροχα γκροτέσκο θέατρο του παραλόγου

Το Foligatto είναι η πρώτη δουλειά του εξαιρετικά ταλαντούχου γάλλου κομίστα Nicolas de Crécy, ο οποίος έχει εξελιχθεί σε έναν από τους αγαπημένους μου ευρωπαίους δημιουργούς (ξέρω, θα συγκινηθεί πολύ αν το μάθει). Και τονίζω οτι αυτό είναι ουσιαστικά το ντεμπούτο του στο comics στερέωμα (είχε προηγηθεί το Bug-Jargal δύο χρόνια νωρίτερα, αλλά δεν πιάνεται), επειδή το επίπεδο της καλλιτεχνικής του δουλειάς σε αυτό το υπέροχο graphic novel είναι τόσο υψηλό που άλλοι εικονογράφοι θα εύχονταν απλά να το πλησιάσουν κάποια στιγμή, στο απόγειο της καριέρας τους (αλλά δεν....).

Σε σενάριο του ελληνο-αιθιοπικής καταγωγής Alexios Tjoyas, ο οποίος δεν έχει κάνει κάτι άλλο αξιόλογο στο χώρο των comics, το Foligatto εκδόθηκε το 1991 στη Γαλλία, και αποθεώθηκε αμέσως από κοινό και κριτικούς. Ο τίτλος κατά τη γνώμη μου είναι μία μίξη γαλλικών και ιταλικών, και σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει "τρελός γάτος". Επίσης, είναι το όνομα του πρωταγωνιστή της ιστορίας.

"Υπάρχει κάτι σάπιο στο βασίλειο του Eccenihilo" (για να παραφράσουμε λίγο και τον Shakespeare). Η πόλη του Eccenihilo λοιπόν υποφέρει από μία βαθιά κοινωνική και ηθική κρίση. Οι κάτοικοί της, που δεν ονομάζονται τυχαία Eccenihilists (Αυτο-μηδενιστές, σε ελεύθερη μετάφραση), έχουν υποκύψει στα κατώτερα ένστικτά τους, με αποτέλεσμα μία έξαρση βίας και αίματος που έχει ρίξει μια βαριά, σκοτεινή σκιά πάνω από τα σοκάκια της. Οι υπεύθυνοι του νόμου και της τάξης της πόλης, σε μία απεγνωσμένη προσπάθεια να βάλουν τέλος στο λουτρό αίματος, αποφασίζουν να διοργανώσουν ένα πενθήμερο φεστιβάλ, ελπίζοντας έτσι να εκτονωθεί η συσσωρευμένη ένταση των κατοίκων. Τιμώμενο πρόσωπο και ατραξιόν του φεστιβάλ αποφασίζεται να είναι η πιο λαμπρή προσωπικότητα που γέννησε ποτέ η πόλη, ο παγοσμίου φήμης τενόρος της όπερας Foligatto.

Ο διάσημος καστράτο λοιπόν, έχοντας φύγει από το Eccenihilo σε νεαρή ηλικία για να κυνηγήσει την καριέρα του, επιστρέφει στη γενέτειρά του μετά απο τρείς δεκαετίες. Η κατά τα άλλα μεγαλειώδης όμως υποδοχή του εκλεκτού προσκεκλημένου του φεστιβάλ θα πυροδοτήσει μία αναπάντεχη όσο και σουρρεαλιστική σειρά γεγονότων που θα παρασύρει όλη την πόλη σε ένα ντελιριακό, ξέφρενο γαϊτανάκι, για να καταλήξει σε ένα φινάλε αντάξιο αρχαίας τραγωδίας.




Το σενάριο του Tjoyas είναι βαθιά επηρρεασμένο από το πνεύμα του σουρρεαλισμού και το θέατρο του παραλόγου, με τον αναγνώστη να παρακολουθεί τις συνεχείς, παράδοξες εξελίξεις μην έχοντας την παραμικρή ιδέα τί θα συμβεί όχι μόνο στην επόμενη σελίδα, αλλά στο επόμενο καρέ. Η τρέλα ολοένα και κλιμακώνεται, με την ηθελημένη α-συνέχεια και α-νοησία της ιστορίας να γίνεται όλο και πιο εθιστική. Έχοντας τελειώσει το βιβλίο των μόλις 60 σελίδων, η επίγευση που μένει είναι μία άκρως παράξενη και γοητευτική αίσθηση, αντίστοιχη με αυτή που ακολουθεί μία ταινία του David Lynch ή του Alejandro Jodorowsky.

Και φυσικά, όπως αναφέρω και παραπάνω, η εικονογράφηση του Nicolas de Crécy είναι απλά ε-ξαι-ρε-τι-κή ! Με επιρροές από την ιταλική comedia del arte, αλλά και κορυφαίους ευρωπαίους κομίστες όπως οι Moebius, Enki Bilal και Lorenzo Mattotti, το εικονογραφικό αποτέλεσμα του Foligatto είναι ένα πολύχρωμο, γκροτέσκο και γοητευτικό μέσα στην αποσύνθεσή του όργιο, με χαρακτήρες που μοιάζουν σαν να έχουν ξεφύγει από audition για άσχημους αρλεκίνους. Τα μουντά καφετιά και "άρρωστα" γκρίζα των πρώτων σελίδων του βιβλίου αποπνέουν όλη τη σαπίλα της παρηκμασμένης και διεφθαρμένης πόλης, τα σκούρα κόκκινα τονίζουν την ένταση, τη βία και και το αίμα, και τα έντονα πράσινα αναδεικνύουν την αρρώστια των τελευταίων ημερών του φεστιβάλ. Ο de Crécy έχει μία εκπληκτική ικανότητα με το χρώμα, αφήνοντάς το να "μιλήσει" και να δώσει ξεχωριστή ατμόσφαιρα σε κάθε στροφή του σεναρίου, με την επίσης εξαιρετική ικανότητά του στο σχεδιασμό χαρακτήρων να συμπληρώνει το καλλιτεχνικό του πανδαιμόνιο.

Έχοντας δεί φυσικά δείγματα του τεράστιου ταλέντου του de Crécy στο υπέροχο graphic novel Prosopopus, όσο και στη συμμετοχή του στα comics του μουσείου του Λούβρου, δε θα έπρεπε να προκαλεί έκπληξη το επίπεδο της δουλειάς του στο Foligatto, αλλά και πάλι, διάολε, προκαλεί !




Τί να πω τώρα για επίλογο ! Πολύ απλά, ένα μέχρι πρότινος δυσεύρετο διαμάντι των ευρωπαϊκών comics επιτέλους έγινε προσιτό στο ευρύ κοινό μέσω της έκδοσης του 2014 της Humanoids Publishing.  Συνολική εκτίμηση : Αριστούργημα !

Τετάρτη 23 Απριλίου 2014

AT THE DRIVE INK

Heavy Liquid Strip Theater -
Η comics ανθολογία του TILT και των Last Drive

Το ελληνικό rock συγκρότημα Last Drive έχει πολλά πράγματα που τους συνδέουν με τα comics. Το τελευταίο album τους, Heavy Liquid (2009), έχει δανειστεί τον τίτλο του απο ένα (εξαιρετικό) comic του Paul Pope. Το εξώφυλλο του εν λόγω δίσκου έχει επιμεληθεί ο γνωστός έλληνας κομίστας Βασίλης Λώλος. Οι αφίσες των συναυλιών τους έχουν σχεδόν πάντα comics θεματολογία. Θέλετε κι άλλο ? ΟΚ. Ο κιθαρίστας του συγκροτήματος, Γιώργος Καρανικόλας, είναι συνιδιοκτήτης του καλύτερου, πιο cult κομιξάδικου της Αθήνας, του TILT.

Για να γιορτάσει λοιπόν το συγκρότημα αυτή την ερωτική σχέση με την 9η τέχνη, κυκλοφόρησε το 2010, στα πλαίσια της προώθησης του Heavy Liquid, την ανθολογία comics AT THE DRIVE INK - Heavy Liquid Strip Theater, με θεματολογία παρμένη από τους στίχους των τραγουδιών τους, και συμμετέχοντες τους αξιότερους εκπροσώπους της ακμάζουσας ελληνικής σκηνής. Εκδόσεις, φυσικά, TILT comics !

Το δελτίο τύπου αναφέρει χαρακτηριστικά: "Με μεγάλη χαρά το Tilt, το γνωστό κομιξάδικο της Ασκληπιού, εισβάλει στο χώρο των εκδόσεων. 32 ταλαντούχοι Έλληνες κομίστες, γραφίστες και εικαστικοί μαζεύτηκαν για να δώσουν χρώμα στον τελευταίο δίσκο των Last Drive, το Heavy Liquid. Δεν πρόκειται για εικαστικές «διασκευές» των τραγουδιών. Ο κάθε δημιουργός με αφορμή ένα τραγούδι, ένα ρεφραίν, ένα τίτλο ή ακόμα και το ίδιο το συγκρότημα έφτιαξε μια δικιά του εικόνα, μια δικιά του ιστορία. Το αποτέλεσμα είναι μια πανδαισία απόψεων και στυλ."

... και συνεχίζει κάπως έτσι (πάρτε το σαν περιγραφή των 22 σύντομων ιστοριών που απαρτίζουν την ανθολογία): "Τι είναι αυτό το παχύρευστο υγρό που τρέχει από τη βρύση; Τι δουλειά έχει η Μαγδαληνή στη μέση του πουθενά; Είναι το διάστημα ο καινούριος αυτοκινητόδρομος ή πρέπει να κρεμάσουμε σκοινιά από τους ουρανοξύστες; Πετάνε τα χρυσόψαρα; Θα τα καταφέρει ο Άνθρωπος-Πάνθηρας να σώσει το τροπικό δάσος; Αξίζει να αφήσεις το νησί σου για να γνωρίσεις τους ανθρώπους που παίζουν μουσική στο απέναντι βουνό; Λιώνουν οι ηλεκτρικές κιθάρες; Θα μπορέσει ο Lux Interior να σώσει το συγκρότημα από την κατάρα της μάγισσας; Θα φέρει το κύμα τον τραγουδιστή στην αγαπημένη του; Τι συμβαίνει όταν φιλάς το λάθος στόμα; Is it the last drive or a lust drive?"



 




Η ανθολογία αυτή, παραδόξως, δεν ξεκίνησε ούτε από πρωτοβουλία των Last Drive, ούτε του TILT. Αφορμή για την πολύ ωραία αυτή, αριθμημένη στα 1000 αντίτυπα έκδοση, που αποτελεί την πρώτη και ως τώρα μοναδική εκδοτική προσπάθεια του γνωστού κομιξάδικου αποτέλεσε η δημοσίευση στο διαδίκτυο ενός πορτρέτου της Μαγδαληνής, εμπνευσμένου από το ομώνυμο τραγούδι του συγκροτήματος.

Οι ιστορίες που ξεχωρίζουν κατά τη γνώμη μου σε αυτή την πολύ προσεγμένη και καλοστημένη ανθολογία είναι η πρώτη, του φοβερού Τάσου Μαραγκού ή TASMAR (The Last Drive), του παγκοσμίου φήμης πλέον Μιχάλη Διαλυνά (To steal a kiss), του πάντα πρωτότυπου και διασκεδαστικού ΤΟΜΕΚ (Get Out), του Χάρη Λαγκούση (Mountains) τον οποίο απορώ πώς και δεν είχα ξανακούσει, του Γιάννη Μπαρδάκου (The Edge), του Σπύρου Βερύκιου (The Flight), του πολύ καλού εικαστικού Λάζαρου Ζήκου (Goldfish), του Νεκτάριου Σταματόπουλου (Lust Drive), καθώς και οι διάσπαρτες εικονογραφήσεις του Στέφανου Ρόκου, του Βασίλη Λώλου και του Γιώργου Τραγάκη. Οι περισσότερες ιστορίες, καθώς και τα εισαγωγικά και βιογραφικά σημειώματα είναι στα αγγλικά, όπως άλλωστε και οι στίχοι των τραγουδιών των Last Drive.

Όλοι οι Καλλιτέχνες :
Διαμαντής Αϊδίνης, Γιώργος Αλαχούζος, Ερμής Ατζέμογλου, Σπύρος Βερύκιος, Τόλης Γιοβανίτης, Βασίλης Γκογκτζιλάς, Μιχάλης Διαλυνάς, Λάζαρος Ζήκος, Γιάννης Κράνης, Χάρης Λαγκούσης, Βασίλης Λώλος, Τάσος Μαραγκός (TASMAR), Γιάννης Μπαρδάκος, Άγγελος Μπολότος, Nick Pop Mind, Γιώργος Νίκας, Παναγιώτης Πανταζής, Αλέκος Παπαδάτος, Τάσος Παπαιωάννου, Νορτζίν Περσάκη, Νίκος Πετροπουλέας, P.E.P.P, Στέφανος Ρόκος, Σούπερ Κατερίνα, Νεκτάριος Σταματόπουλος, Γιάννης Στύλος, Δημήτρης Ταξής, ΤΟΜΕΚ, Γιώργος Τραγάκης, Γιάννης Τσιτσώνης, Νίκος Χριστόλης, Κων Χρυσούλης.



AT THE DRIVE INK

Υπότιτλος : Heavy Liquid Strip Theater
Εκδόσεις : Tilt Comics
Επιμελητής : Βάλια Σκούρτση

Τεχνικά χαρακτηριστικά :
21 πλάτος Χ 25 ύψος, έγχρωμο, 140 σελίδες

Δευτέρα 21 Απριλίου 2014

Kentaro Miura - ΓΙΓΑΝΤΟΜΑΧΙΑ

Ο δημιουργός του Berserk ασχολείται με ... Γιγαντομαχίες !

Ο Kentaro Miura είναι γνωστός στους φίλους των manga ανά τον κόσμο για τη σκοτεινή, επική σειρά φαντασίας Berserk, η οποία πλέον μετράει 24 χρόνια, 37 τόμους (Berserk 37), περισσότερα από 300 κεφάλαια και περίπου 8.500 σελίδες αιματοβαμμένων μαχών με τέρατα.

Πέρα όμως από την τεράστια αξία του Berserk, καταλαβαίνει κανείς οτι το να σχεδιάζει ένας καλλιτέχνης την ίδια σειρά και τους ίδιους χαρακτήρες επί 24 χρόνια μπορεί να καταντήσει λίγο κουραστικό. Επίσης, τα τελευταία χρόνια γίνεται λόγος περί καλλιτεχνικού αδιεξόδου του δημιουργού, οτι δηλαδή έχει στερέψει από φρέσκιες ιδέες για να συνεχίσει το έργο ζωής του. Και δυστυχώς, η "γκρίνια" δεν είναι αδικαιολόγητη.

Όπως και να έχει, ο Miura χρειαζόταν ένα διάλειμμα, και το αποτέλεσμα αυτού του διαλείμματος ονομάζεται ΓΙΓΑΝΤΟΜΑΧΙΑ (Gigantomakhia), μία μικρή σειρά 6 τευχών, προφανώς εμπνευσμένη από την ελληνική μυθολογία.

Η ΓΙΓΑΝΤΟΜΑΧΙΑ ξεκίνησε να εκδίδεται σε εβδομαδιαία βάση το Νοέμβριο του 2013 στο περιοδικό Young Animal, το περιοδικό που φιλοξενεί κάθε καινούριο κεφάλαιο του Berserk πρίν μαζευτεί υλικό για να κυκλοφορήσει ο εκάστοτε τόμος. Το τελευταίο, 7ο, bonus κεφάλαιο της μίνι-σειράς κυκλοφόρησε το Μάρτιο του 2014, με αναγγελίες οτι το Berserk θα επιστρέψει στις 11 Απριλίου, και τον ίδιο το δημιουργό να δηλώνει "καιρός να επιστρέψω στην κανονική μου δουλειά".

(παρένθεση) - Δε μπορώ να αντισταθώ στον πειρασμό να κοροϊδέψω τον υπότιτλο στα ελληνικά "ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΗ ΥΠΟ ΜΙΟΥΡΑ ΚΕΝΤΑΡΩ + ΣΤΑΔΙΟ ΓΑΓΑ", που προφανώς εννοεί "Produced by Miura Kentaro + Studio Gaga", αλλά μάλλον ο Κεντάρω δεν είχε κάποιον έλληνα εύκαιρο να του κάνει σωστή μετάφραση. Τώρα, το Στάδιο Γάγα πρέπει να είναι το γήπεδο όπου παίζει η ομάδα της Lady Gaga, δίπλα στο Καραϊσκάκη, αλλά δεν παίρνω και όρκο. - (τέλος παρένθεσης)







Η υπόθεση εκτυλίσσεται 100.000.000 χρόνια στο μέλλον, σε ένα post-apocalyptic τοπίο, και με την ανθρωπότητα να ζεί σε συνθήκες εποχής του σιδήρου (που σιγά μην υπάρχουμε μετά από χίλια χρόνια, πόσο μάλλον 100 εκατομμύρια). Πρωταγωνιστές της ιστορίας μας είναι ένα παράξενο δίδυμο, ένας σωματώδης καλοκάγαθος πολεμιστής που ονομάζεται Delos, και η Prome, ένα μικρό κορίτσι με αινιγματικά μάτια και ακόμη πιο αινιγματικές δυνάμεις. Οι δυο τους πιάνονται αιχμάλωτοι μίας πρωτόγονης φυλής πολεμιστών, αλλά τελικά τους βοηθούν στον απέλπιδο αγώνα τους εναντίον μίας αυτοκρατορίας που επεκτείνει συνεχώς την επικράτειά της χρησιμοποιώντας μερικά πραγματικά γιγαντιαία τέρατα. Όμως, οι συνδυασμένες προσπάθειες του Delos και της Prome θα παράξουν επίσης ένα γίγαντα, και έτσι η Γιγαντομαχία θα ξεκινήσει ...

Η εικονογράφηση του Miura είναι πραγματικά εντυπωσιακή, κάτι που φαντάζει αναμενόμενο αν αναλογιστεί κανείς το υψηλότατο επίπεδο του Berserk, και την "εξειδίκευση" του καλλιτέχνη στο σχεδιασμό τεράτων. Όσον αφορά τώρα το σενάριο... χμμμμ ... σε καμία περίπτωση δε φθάνει το επίπεδο του artwork, κάνοντας το τελικό αποτέλεσμα λίγο άνισο και δίνοντας τροφή στα σχόλια περί δημιουργικού (μάλλον τελικά συγγραφικού) αδιεξόδου του γνωστού mangaka. Αυτό δε σημαίνει οτι είναι άσχημο, και γενικά το manga διαβάζεται αρκετά ευχάριστα, αλλά όταν ο κύριος Miura μας έχει καλομάθει τόσα χρόνια, οι συγκρίσεις είναι αναπόφευκτες. Βεβαίως, αν το συγκρίνουμε με το Japan του 1992, την πρώτη μετά Berserk απόπειρα του Miura να κάνει κάτι διαφορετικό, το Gigantomakhia είναι αριστούργημα. Για να είμαστε δίκαιοι όμως, στο Japan φταίει το βλακο-πατριωτικό σενάριο του Buronson (Fist of the North Star) για το τελικό, επίσης άνισο αποτέλεσμα.







Ο τίτλος, και γενικότερα το concept του Gigantomakhia είναι εμπνευσμένο από την ελληνική μυθολογία, και πιο συγκεκριμένα από τη σκληρή μάχη των Ολύμπιων θεών εναντίον των εξεγερμένων Τιτάνων που μας περιγράφει ο Ησίοδος, και που είναι περισσότερο γνωστή σε εμάς ως Τιτανομαχία. Και μιας και μιλάμε για Τιτάνες, είναι και πάλι αναπόφευκτες οι συγκρίσεις με την πιο επιτυχημένη σειρά manga αυτή τη στιγμή στην Ιαπωνία, το εξαιρετικό Attack on Titan του Hajime Isayama (κάποια στιγμή θα γράψω και για αυτό), που έχει ως βασική σεναριακή ιδέα την επίθεση γιγαντιαίων πλασμάτων εναντίον της ανθρωπότητας.

Αααααχ, κύριε Miura ! Φταίμε εμείς που γκρινιάζουμε ? Πώς να γίνει δηλαδή, κάποια στιγμή θα ξεχείλιζε η συσσωρευμένη απογοήτευση των εκατομμυρίων fans του Berserk παγκοσμίως, που περιμένουν κάτι χρόνια τώρα να δούν μια σοβαρή σεναριακή εξέλιξη για τους ήρωες που έχουν αγαπήσει (πω πωωω, πολλή γκρίνια τελικά).

Read Gigantomakhia online

Πέμπτη 17 Απριλίου 2014

Destino - by Disney & Dali

Μία συνεργασία ιερών τεράτων που ολοκληρώθηκε 57 χρόνια μετά




Το Destino είναι ένα animated video διάρκειας μόλις 6 λεπτών, αλλά ηλικίας σχεδόν 70 χρόνων. Η παραγωγή του ξεκίνησε το μακρινό 1946 ως μία συνεργασία του μεγάλου ισπανού σουρρεαλιστή Salvador Dali και της εταιρείας του Walt Disney, αλλά οι οικονομικές δυσκολίες της τελευταίας λόγω του 2ου παγκοσμίου πολέμου ανέστειλαν το project και το έστειλαν σε ένα συρτάρι, όπου και έμεινε ξεχασμένο για 53 ολόκληρα χρόνια !

To 1999 o ανιψιός του Walt, Roy E. Disney "ξέθαψε" την ανολοκλήρωτη συνεργασία και αποφάσισε να τη συνεχίσει από εκεί που την είχαν αφήσει οι μεγάλοι εμπνευστές της. Με τη βοήθεια του παριζιάνικου studio - "υποκαταστήματος" της Disney, του σχεδιαστή που είχε δουλέψει το αρχικό storyboard μαζί με τον Dali (John Hench), αλλά και σημειώσεις της γυναίκας του μεγάλου ζωγράφου, Gala Dali, το project τελικά ολοκληρώθηκε, και παρουσιάστηκε στο κοινό το 2003. Το Destino μας διηγείται την ιστορία του Chronos, της προσωποποίησης του χρόνου, και του τραγικού και μάταιου έρωτά του για μια θνητή γυναίκα. H σκηνοθεσία είναι του Dominique Monfréy, η μουσική του Armando Dominguez και η ερμηνεία του τραγουδιού της Dora Luz. Το αποτέλεσμα είναι απλά υπέροχο !









Για επίλογο άφησα την ξεχωριστή περιγραφή των δύο αρχικών εμπνευστών της ιδέας για το video. Ο Dalí το περιέγραψε ως “Μία μαγική απεικόνιση του προβλήματος της ζωής μέσα στο λαβύρινθο του χρόνου”, ενώ ο Disney είπε οτι είναι “Μία απλή ιστορία για ένα νεαρό κορίτσι που ψάχνει την αληθινή αγάπη”. Eεεεε, ρε, πώς ξεχωρίζει ο καλλιτέχνης από τον έμπορα !

Υ.Γ: Ευχαριστώ τη Βάσω που επανέφερε το Destino στην (άθλια) μνήμη μου.

Κυριακή 13 Απριλίου 2014

Understanding Comics στα ελληνικά

Εεεεε - πιιιιιι - τέεεεεε - λουουουους !

Το καλύτερο πράγμα στο φετινό, πολύ καλό Comicdom con ήταν για μένα η πρώτη κυκλοφορία στα ελληνικά του εξαιρετικού graphic novel Understanding Comics του σπουδαίου μελετητή και θεωρητικού των comics Scott McCloud, με τίτλο Κατανοώντας τα Κόμικς - Η αόρατη τέχνη. Ένα βιβλίο-ανατομία για την τέχνη των comics, μία πολύ απαιτητική όσο και διορατική μελέτη πάνω στον ορισμό, την ιστορία και τα στοιχεία που απαρτίζουν την αγαπημένη μας τέχνη.


Το μακρινό 1993 λοιπόν, ο νεαρός τότε αμερικανός κομίστας Scott McCloud, έχοντας μόλις αρχίσει να γίνεται γνωστός μέσω της σειράς του ZOT, ανέλαβε ένα πολύ δύσκολο όσο και παράτολμο εγχείρημα - να κάνει ένα αναλυτικό δοκίμιο για τα comics, κάτι που μόνο ο τεράστιος Will Eisner είχε επιχειρήσει στο παρελθόν με το βιβλίο του Comics and Sequential Art (1985). Και μάλιστα, ο McCloud προχώρησε ένα βήμα παραπέρα, αφού αποφάσισε το δοκίμιό του για τα comics να είναι ... σε μορφή comics !

Χρησιμοποιώντας μία καρτουνίστικη εκδοχή του εαυτού του ως αφηγητή (και υπάρχει λόγος για αυτό), ο δημιουργός περπατάει ανάμεσα στις σελίδες του και μας μιλάει για τη μορφή τέχνης των comics, τη σχέση τους με τις άλλες τέχνες, πώς λειτουργούν και πώς τα αντιλαμβάνεται το μυαλό μας, τί είναι ικανά να επιτύχουν, ποιά είναι τα στοιχεία που τα απαρτίζουν και ποιά είναι η "γλώσσα" τους, πάντα με ένα (σχετικά) απλό λεξιλόγιο και άφθονα παραδείγματα από δουλειές μεγάλων καλλιτεχνών για καλύτερη κατανόηση. Μαθαίνουμε για έννοιες που ίσως να μην είχαμε σκεφτεί καν, όπως την περίφημη θεωρία του McCloud για το "τί συμβαίνει στον κενό χώρο ανάμεσα στα panels (τα καρέ)", για τη λειτουργία της ολοκλήρωσης που διενεργείται στο μυαλό μας και μας επιτρέπει να συνθέτουμε τις στατικές εικόνες σε μια ενιαία ιστορία, για το πώς λειτουργεί ο χρόνος, το χρώμα και η κίνηση στα comics, για τη διάδραση εικόνων και λέξεων, το γιατί τα βρίσκουμε τόσο ελκυστικά, και πολλά ακόμη πολύ πολύ ενδιαφέροντα πράγματα.


Νομίζω οτι δεν είναι υπερβολή αυτό που διατείνεται το εκδοτικό σημείωμα της αμερικάνικης έκδοσης του 1993, οτι "μετά το Understanding Comics, ποτέ δε θα ξαναδιαβάσετε comics με τον ίδιο τρόπο". Από την προσωπική μου εμπειρία πάντως, μπορώ να πω οτι ισχύει. Θυμάμαι οτι είχα πάθει πολιτισμικό σοκ όταν το είχα διαβάσει πρίν χρόνια. Και σίγουρα στα ελληνικά θα είναι μεγαλύτερος ο αντίκτυπος, αφού το αγγλικό κείμενο περιέχει μερικές δύσκολες έννοιες και ορισμούς και απαιτεί πολύ καλή γνώση της γλώσσας.

Όπως αναφέρουν οι εκδόσεις Webcomics που πήραν τη "γενναία" απόφαση να μεταφράσουν ένα από τα σημαντικότερα graphic novels που έχουν κυκλοφορήσει ποτέ "Οι εκδόσεις Webcomics σε συνεργασία με τον εκδοτικό κολοσσό Harper Collins έχουν την τιμή να παρουσιάζουν για πρώτη φορά στην Ελλάδα ένα από τα καλύτερα βιβλία για τα κόμικς, σε… κόμικς!".

Άντε, καιρός ήταν ! Μετά λοιπόν το Understanding Comics (1993), να παίρνουν σειρά και τα 2 επόμενα, αντιστοίχως αξιόλογα και σημαντικά βιβλία του McCloud, Reinventing Comics (2000) και Making Comics (2006), όπως φυσικά τόσα και τόσα άλλα αριστουργήματα της 9ης τέχνης που παραμένουν αμετάφραστα, και άρα απρόσιτα σε ένα μεγάλο μέρος του ελληνικού κοινού.



Τρίτη 8 Απριλίου 2014

Building Stories

Ένα comic-πολυκατοικία, ένας καλλιτέχνης χωρίς "ταβάνι"


Ο Chris Ware είναι ένας αμερικανός κομίστας, εξαιρετικά ταλαντούχος, εξαιρετικά δημιουργικός και εξαιρετικά καινοτόμος. Είναι απλά εξαιρετικός σε ό,τι κι αν κάνει. Μέσα από το έργο ζωής του, τη μνημειώδη σειρά The Acme Novelty Library, που ξεκίνησε το 1993, με τoν πιο πρόσφατο, 20ο τόμο να εκδίδεται το 2010 με τίτλο Lint, ο Ware έχει ξεδιπλώσει μπροστά στα έκπληκτα μάτια μας το πανέμορφο, ιδιοφυές, βαθύ και πρωτοποριακό καλλιτεχνικό του όραμα, μοναδικό σε σύλληψη και εκτέλεση στο σύμπαν των 2 διαστάσεων (στο 2-Dimensional Domain δηλαδή).

Την τεράστια αξία, ιδιαιτερότητα και καινοτομία του πολύ μεγάλου αυτού καλλιτέχνη ήρθε να επιβεβαιώσει για ακόμη μία φορά η τελευταία, μεγαλόπνοη και πολυβραβευμένη δουλειά του με τίτλο Building Stories (Pantheon Books - 2012). Ένα project που χρειάστηκε περισσότερα από 10 χρόνια για να ολοκληρωθεί, μία δουλειά που δεν επιδέχεται κατηγοριοποίησης, ένα έργο που προχωράει την τέχνη των comics παραπέρα.

Ας αναλύσουμε : To πρώτο πράγμα που εντυπωσιάζει στο Building Stories είναι το φορμά του. Όπως παρατηρείτε στην πάνω δεξιά εικόνα, εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με ένα απλό βιβλίο, αλλά με ένα ολόκληρο κουτί γεμάτο βιβλία και εκπλήξεις !!! Με διαστάσεις 30cm x 42cm x 4.5cm και βάρος 3 κιλά, το δημιούργημα του Ware μοιάζει περισσότερο με επιτραπέζιο παιχνίδι παρά με graphic novel. Θυμάμαι ακόμα την παιδιάστικη περιέργεια και ανυπομονησία που με είχε πιάσει όταν το είχα αγοράσει (τιμή κάτω των 30 ευρώ παρακαλώ !) μέχρι να γυρίσω σπίτι μου και να το ανοίξω - είχα δεί μόνο το εξώφυλλο, δεν είχα διαβάσει περί τίνος πρόκειται. Ακριβώς σα μικρό παιδί που περιμένει να ξετυλίξει το χριστουγεννιάτικο δώρο του.

Και όταν ανοίξουμε το κουτί ? Πολύ απλά, η αναμονή ανταμοίβεται, και οι υψηλές προσδοκίες επαληθεύονται ... (περισσότερα παρακάτω)





Μέσα στο τεράστιο κουτί λοιπόν βρίσκονται ούτε λίγο ούτε πολύ 14 εκδόσεις - σκληρόδετα βιβλία, φυλλάδια και εφημερίδες σε διάφορες διαστάσεις, μεγέθη και φορμά, ακόμη και ένα χοντρό χαρτονένιο εικονογραφημένο ταμπλό, σαν αυτά που παίζουμε πάνω τα επιτραπέζια ! Υψηλής ποιότητας τυπογραφική και εκδοτική δουλειά επιμελημένη από τον ίδιο τον καλλιτέχνη, εκπληκτικό design, μεγάλα μεγέθη (π.χ το μωρό με τα ροζ πιο πάνω είναι σε φυσικές διαστάσεις !), και όλα φυσικά στο γνωστό, υπέροχο, πολύπλοκο και "συμπυκνωμένο" γραφιστικό εικονογραφικό στύλ του μεγάλου Chris Ware.

14 βιβλιαράκια, 14 ιστορίες (όχι όλες καινούριες) που διαβάζονται χωρίς κάποια συγκεκριμένη σειρά και που αφορούν τους κατοίκους μίας τριώροφης πολυκατοικίας στο Chicago, με κεντρική φιγούρα μία γυναίκα 30κάτι ετών που έχει χάσει το αριστερό της πόδι, μεγαλώνει μόνη της ένα παιδί και αναζητά έναν άνθρωπο για να περάσει μαζί του την υπόλοιπη ζωή της - αλλά μάταια. Υπάρχει επίσης ένα δυσλειτουργικό ζευγάρι που έχει φτάσει σε ένα βαθύ αδιέξοδο στη σχέση του, η ηλικιωμένη σπιτονοικοκυρά που ζεί μόνη της εδώ και αρκετές δεκαετίες, και ο Branford, η καλύτερη μέλισσα του κόσμου (!), του οποίου οι ιστορίες αν νομίζετε οτι είναι χαριτωμένες σαν το εικονογραφικό στύλ με το οποίο είναι σχεδιασμένες ... ΖΟΝΚ ! Εν ολίγοις τα γνωστά, ευχάριστα και αισιόδοξα θέματα με τα οποία ασχολείται πάντα ο Ware και που κάνουν την καρδιά σου να θέλει να βρεί μια ανήλιαγη τρύπα, να κουλουριαστεί και να μείνει εκεί μέσα για πάντα.

Το storytelling του Ware είναι όπως πάντα σε υψηλότατα επίπεδα, με επεισόδια από πολλές φάσεις της ζωής όλων των πρωταγωνιστών του να διαδέχονται το ένα το άλλο, πάντα με ένα φυσικό και αβίαστο τρόπο, και πάντα με συγκεκριμένο σκοπό και νόημα. Οι συνθέσεις των σελίδων του, με τις έντονες επιρροές απο τη γραφιστική, και ιδιαίτερα σε αυτή τη δουλειά και από την αρχιτεκτονική, είναι - πάλι όπως πάντα - εντυπωσιακές, προσφέροντας ένα εικαστικό αποτέλεσμα που παρόμοιό του δεν έχω ξαναδεί ποτέ σε comics (μόνο στα δικά του). Και φυσικά, η ανάλυση της ψυχοσύνθεσης των χαρακτήρων του είναι σεμιναριακού επιπέδου, αποτελώντας καθ'όλη τη διάρκεια της σπουδαίας καριέρας του το μεγαλύτερο από τα πολλά μεγάλα χαρίσματά του. Είναι γνωστό οτι στα βιβλία του, μπορούν να περάσουν 200 σελίδες χωρίς στην ουσία να γίνεται κάποιο "γεγονός", αλλά όταν τελειώσεις την ανάγνωση τον πρωταγωνιστή νιώθεις οτι τον ξέρεις όπως ξέρεις ένα φίλο σου, οτι ζεί 2 στενά πιο κάτω από σένα. Άσχετο το οτι οι πρωταγωνιστές του είναι πάντα μίζεροι, αγέλαστοι και άτολμοι μέχρι αηδίας κακομοίρηδες που δεν θα ήθελες να κάνεις παρέα.




Συνολικά, το Building Stories είναι το καλύτερο παράδειγμα της ανωτερότητας μίας τυπωμένης, χειροπιαστής, χάρτινης δουλειάς απέναντι στο σκαναρισμένο comic που βλέπεις στον υπολογιστή σου. Είναι μία εντυπωσιακή παρουσία στη βιβλιοθήκη σου (αν χωράει - εγώ αναπροσάρμοσα τα ράφια για να μπεί) και το σημαντικότερο, είναι ένα εξαιρετικό, ευφυέστατο, "σκεπτόμενο" comic. Ακόμη και ο τίτλος του έργου είναι πανέξυπνος - ένα όμορφο λογοπαίγνιο που μπορεί να διαβαστεί είτε ως "ιστορίες κτηρίων" είτε ως "κτίζοντας ιστορίες" - διαλέγετε και παίρνετε.