Δευτέρα 28 Δεκεμβρίου 2015

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Ήρθε επιτέλους η Δημοκρατία

Όχι, δεν αναφερόμαστε στο γνωστό πολίτευμα βάσει του οποίου (υποτίθεται οτι) κυβερνιέται αυτή η ταλαίπωρη χώρα και οι περισσότερες χώρες του πλανήτη, αλλά στο graphic novel που κυκλοφόρησε πρόσφατα η δημιουργική ομάδα του εκδοτικού φαινομένου Logicomix. Και φυσικά το graphic novel, το οποίο ασφαλώς και αναφέρεται στο γνωστό πολίτευμα, μιλάει για τόπους και εποχές που η δημοκρατία υφίστατο στην αληθινή της μορφή - την Αθήνα του 5ου αιώνα π.Χ. Γιατί αν πιάσουμε να μιλήσουμε για τη δημοκρατία σήμερα ... καλύτερα να μιλήσουμε για ποδόσφαιρο.

O Αλέκος Παπαδάτος και η σύζυγός του Αnnie Di Donna, οι εικονογράφοι πίσω από το εξαιρετικό Logicomix, ενώνουν τις δυνάμεις τους με το συγγραφέα και θεωρητικό του πολιτισμού Αβραάμ Κάουα και καταπιάνονται πάλι με ένα ιστορικό, εκπαιδευτικό θέμα. Όπως λοιπόν στο περίφημο έργο τους ανέλυαν την εξέλιξη και την ιστορία της μαθηματικής λογικής, έτσι και τώρα στη ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ αναλύουν την προέλευση του πιο... επιτυχημένου πολιτεύματος της παγκόσμιας ιστορίας.


Το βιβλίο, όπως είχε συμβεί και με το Logicomix, κυκλοφόρησε πρώτα στην Αμερική (στις 15 Σεπτεμβρίου του 2015 από τις εκδόσεις Βloomsbury), και δύο εβδομάδες μετά, στις 2 Οκτωβρίου, ήρθε και στην Ελλάδα, από τις εκδόσεις Ίκαρος (πάλι όπως και το Logicomix). Τα αμερικανικά μέσα έχουν γράψει πραγματικούς διθυράμβους, χαιρετίζοντάς το ως ένα από τα καλύτερα graphic novels της χρονιάς και ως το... αντί-"300" του Frank Miller. Κι αυτό το τελευταίο είναι ιδιαιτέρως ευτυχές επειδή, αν οι 300 σπαρτιάτες του Λεωνίδα αμερικανοποιήθηκαν στα χέρια του Miller και πολύ περισσότερο του Zack Snyder στην κινηματογραφική τους μεταφορά, οι αθηναίοι του Κλεισθένη έτυχαν πολύ καλύτερης και ιστορικά πιστότερης μεταχείρισης.







Το σενάριο του συγγραφέα και θεωρητικού του πολιτισμού Αβραάμ Κάουα πάνω στην αρχική ιδέα του Αλέκου Παπαδάτου έχει ως βασικό θέμα τη γέννηση της Αθηναϊκής Δημοκρατίας στις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ, την εποχή του Κλεισθένη.

Στην προσπάθειά του να τονώσει το ηθικό των συντρόφων του το βράδυ πριν από τη μάχη του Μαραθώνα (490 π.Χ) εναντίον της πανίσχυρης περσικής αυτοκρατορίας, ο φανταστικός ήρωας Λέανδρος αρχίζει να τους διηγείται την ιστορία του. Έχοντας δει με τα μάτια του τις φρικαλεότητες των τυραννικών καθεστώτων αλλά και τη δημιουργία ενός νέου πολιτεύματος, ο Λέανδρος αφηγείται μια ζωή γεμάτη κίνδυνο και μεγάλες ιδέες, μια ιστορία για το τέλος της εποχής των θεών και την πολύπλοκη γένεση του πολιτεύματος που η αρχαία Ελλάδα άφησε παρακαταθήκη στην ανθρωπότητα. Μπροστά από τα μάτια μας περνούν ιστορικά γεγονότα, όπως η υπόθεση των Τυραννοκτόνων, η επέμβαση των Σπαρτιατών, η αντίδραση του αθηναϊκού δήμου και, τελικά, η αποδοχή της μεγάλης μεταρρύθμισης του Κλεισθένη, υπενθυμίζοντάς μας πως η δημοκρατία σφυρηλατήθηκε τόσο από τύχη και ιστορικές συγκυρίες όσο και από τις πράξεις και το κουράγιο ανθρώπων πολυμήχανων και ταγμένων στο σκοπό τους.

Ο τύραννος Πεισίστρατος, οι δύο γιοί του Ιππίας και Ίππαρχος που κυβέρνησαν την Αθήνα από το 527 ως το 514 π. Χ. οπότε και δολοφονήθηκε ο Ίππαρχος από τον τον Αρμόδιο και τον Αριστογείτονα, ο νομοθέτης Σόλωνας και ο Κλεισθένης, το μαντείο των Δελφών που καθόριζε τις εξελίξεις και φυσικά ο λαός της Αθήνας είναι οι κύριοι πρωταγωνιστές της συναρπαστικής ιστορίας που ζωντανεύει η αφήγηση του μοναδικού μη υπαρκτού ήρωα, του Λέανδρου.

Η «Δημοκρατία» δεν αποτελεί, φυσικά, κάποιου είδους ιστορική μελέτη, αν και την ενσωματώνει δημιουργικά. Πάντως "βασίζεται σε αληθινή ιστορία", όπως λένε και στο Hollywood, εκμεταλλευόμενη και το γεγονός πως η περίοδος στην οποία τοποθετείται χάνεται ελαφρώς στην αχλή του μύθου, αφού όλες οι ιστορικές πηγές (Ηρόδοτος, Θουκυδίδης, Αριστοτέλης) είναι αρκετά μεταγενέστερες.




Πέμπτη 24 Δεκεμβρίου 2015

Bad-ass Santa Claus is coming to town

Φέτος τα Χριστούγεννα θα είναι πολύ ROCK !




Κάθε χρόνο τέτοιες (άγιες) μέρες, η ασεβής, απρεπής και αηδής συντακτική ομάδα αυτού του blog προσπαθεί να χαλάσει τη σεπτή, μυσταγωγική ατμόσφαιρα που κατακλύζει όλη τη χριστιανοσύνη, η οποία αναμένει με ευλάβεια και ταπεινότητα τη γέννηση του θεανθρώπου. Βεβαίως, η κλασική φιγούρα του Άγιου Βασίλη με την κόκκινη στολή που γελοιοποείται ασύστολα στις χριστουγεννιάτικες αναρτήσεις του παρόντος ιστοτόπου, ουδεμία σχέση έχει με τη χριστιανική θρησκεία και τον Jesus Christ, οπότε μάλλον θεάρεστο έργο επιτελούμε.

Διαβολόσπορος στο Satan Claus του 2011, αιμοσταγής βάρβαρος στο Santa the Barbarian του 2012, τσαχπίνης ερωτιάρης στο Ultimate XXX-mas ! του 2013, zombie αλλά και zombie killer στο Last Christmas I ate your Heart του 2014. Τί άλλο θα γίνει, ή θα πάθει ο κατακαημένος Άγιος Βασίλης στα χέρια της πολυμελούς ομάδας συντακτών αυτού του σιχαμένου blog ? Το βλέπετε και στην εικόνα παραπάνω. Φέτος ο Santa Claus είναι ροκάς, μηχανόβιος και πολύ σκληρός, bad-ass και τσαμπουκαλεμένος άγιος. Πραγματικός Hell Angel !

Η εικόνα είναι το εξώφυλλο του εμβληματικού comics περιοδικού Métal Hurlant #12 που κυκλοφόρησε στη Γαλλία την 1η Δεκεμβρίου του 1976, φιλοτεχνημένο από το συχνό συνεργάτη του περιοδικού και πολύ καλό εικονογράφο Jean Solé. Το όμορφο εξώφυλλο δανείστηκε και το αμερικάνικο αδελφάκι του Métal Hurlant, το Heavy Metal, την επόμενη χρονιά. Δυστυχώς, δεν υπάρχει μέσα στο περιοδικό αντίστοιχη ιστορία με το χαρλεά και μπρατσαρά άγιο να δίνει μπουνιές στη μούρη με τη σιδερογροθιά στα κακά παιδάκια, αλλά δεν πειράζει. Φοβερή λεπτομέρεια, εκτός φυσικά από τα βυζιά που θα πάρει ένα τυχερό παιδάκι για δώρο, το tattoo στο χέρι του Père Noël (όπως λένε τον Άη Βασίλη στα γαλλικά) που λέει "Ούτε θεό, ούτε αφέντη". Και ανάρχας λοιπόν ο άγιος !




Οπότε...

You'd better watch out ! Bad-ass Santa Claus is coming to town !

Καλά Χριστούγεννα σε όλους, κι ας φωτίσει ο θεούλης όλους τους αφώτιστους


Δευτέρα 21 Δεκεμβρίου 2015

Hommeless #1

Η πρώτη "επίσημη" δουλειά του "φαντομά" των ελληνικών comics

Ο Κώστας Μανιατόπουλος είναι μια πολύ ιδιαίτερη περίπτωση καλλιτέχνη, και μάλλον και ανθρώπου. Γεννημένος στην Αθήνα και ξεκινώντας να δημοσιεύει comics και ζωγραφιές του σε διάφορα περιοδικά όπως η θρυλική βαβέλ από το 1989, ο μεγαλύτερος όγκος της δουλειάς του αποτελείται από αυτο-εκδόσεις ή fanzines (αν και δεν είναι απολύτως ακριβής ο ορισμός), τα οποία τυπώνει σε ελάχιστα αντίτυπα και διαμοιράζει από δω κι από κεί. Κι όταν λέμε "ο μεγαλύτερος όγκος της δουλειάς του" εννοούμε πάνω από 200 αυτο-εκδόσεις (δικός του υπολογισμός), κι όταν λέμε "σε ελάχιστα αντίτυπα" εννοούμε συνήθως γύρω στα 20-30 κομμάτια, συχνά με συνοδεία μουσικών CD. Μερικά από τα πιο γνωστά έντυπά του είναι τα Braz-ill, Το μουνί μου μέσα, Negro, Τα παραμύθια της Πιτσιρδέλας, η Χεσουλίτα, η Ντεθίτα, το πρόσφατο Sukiko Haa και πολλάαααα άλλα.

Εκτός από τις αυτο-εκδόσεις, ο πολύ δραστήριος και... underground μέχρι αηδίας αυτός καλλιτέχνης έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και την Ιταλία, αλλά έχει κάνει και πολλές ατομικές, όπως την πρόσφατη στο Dudu Loft (22 Μαϊου - 6 Ιουνίου 2015) και την εξαιρετική Hommeless στο 14ο Διεθνές φεστιβάλ κόμικς Αθήνας (πρώην φεστιβάλ βαβέλ) το 2012.

Οι δουλειές της έκθεσης του Hommeless, επιλεγμένα έγχρωμα έργα του ανήσυχου δημιουργού από την περίοδο 1999-2009, συνέθεσαν μάλιστα το πρώτο "επίσημα" εκδομένο έργο του, τo Hommeless #1, το οποίο κυκλοφόρησε το 2013 από τις "Εκδόσεις στο Περιθώριο". Το 2014 κυκλοφόρησε και το Hommeless #2 και αναμένεται και #3, μιας και εξ'αρχής το project ήταν προσχεδιασμένο για τριλογία, αλλά για αυτά θα τα πούμε κάποια άλλη φορά. Αν προσέξατε, ο τίτλος γράφεται με δύο m, οπότε δε σημαίνει άστεγος αλλά απάνθρωπος, ή στην κυριολεξία "χωρίς άνθρωπο" (από το γαλλικό homme). Αυτή η απανθρωπιά ή "απουσία ανθρώπου" είναι μία έννοια που επανέρχεται τακτικά στη θεματολογία του ΚΜ (έτσι υπογράφει τα έργα του), με το φασισμό, το ρατσισμό, το θάνατο, την ανθρώπινη βλακεία αλλά και... τα σκατά να αποτελούν επίσης αγαπημένα θέματά του. Και φυσικά τα εύστοχα λογοπαίγνια, όπως αυτό του τίτλου.







Αναρχικο-γοτθο-punk αισθητική, underground με την πραγματική έννοια του όρου, μαύρα πέτσινα ρούχα, μαύρα "σκληρά" πινέλα, αλλοιωμένες φάτσες, αλλοιωμένες προσωπικότητες, μουντά ροζ, "άρρωστα" κίτρινα και καφετιά, αιχμηρές, θανατερές ατάκες ... αυτά είναι μερικά από τα στοιχεία που συνθέτουν το Hommeless #1 του Κώστα Μανιατόπουλου.

Οι δουλειές του βιβλίου είναι μονοσέλιδες και αυτοτελείς, εννοώντας οτι δε συγκροτούν μία μεγάλη αφήγηση, διατηρώντας όμως απόλυτη συνοχή μεταξύ τους. Θα μπορούσαμε να τα χαρακτηρίσουμε comic strips, αφού μας χαρίζουν μικρές, κοφτές, έξυπνες πινελιές (ή πιτσιλιές) κοινωνικο-πολιτικού μαύρου χιούμορ και... θανατοφορεμένου πεσιμισμού, που όμως σε καμία περίπτωση δεν υποδηλώνει παραίτηση. Οι ηρωίδες του Μανιατόπουλου, τις οποίες προτιμάει από τους ήρωες, είναι απαισιόδοξες αλλά επαναστάτριες, αναγνωρίζουν τη μαυρίλα που υπάρχει γύρω τους αλλά δεν την αφήνουν να τις κυριεύσει. Περιφέρονται σε γυμνά, σκοτεινά, αφιλόξενα αστικά τοπία που κατοικούνται από γκροτέσκες φιγούρες που μοιάζουν με ανθρώπους αλλά δεν είναι, αρνούμενες να συμβιβαστούν με τη θέληση των ισχυρών αυτού του κόσμου που νομίζουν οτι εξουσιάζουν τη ζωή τους (μας).

"Kανένα αποκούμπι την εποχή του φερμουάρ…"
"Φόβος is a faux boss" (Ο φόβος είναι ψεύτικος αφέντης)

---------------

Περισσότερους τίτλους από τις αυτο-εκδόσεις του Κώστα Μανιατόπουλου μπορείτε να βρείτε στην πολύ ενημερωμένη βάση δεδομένων του φοβερού site fanzines.gr και στο επίσης φοβερό blog Small Press comics, πολύτιμες πηγές πληροφόρησης για τις ελληνικές αυτο-εκδόσεις, και σε πολλές περιπτώσεις (όπως αυτή) οι μοναδικές πηγές.

Η μόνη συνέντευξη του Κώστα Μανιατόπουλου στον Μέλανδρο Γκανά




Παρασκευή 18 Δεκεμβρίου 2015

Dave McKean - The Weight Of Words

Μία υπέροχη (όπως πάντα) σύντομη ιστορία
του άγγλου μάγου της εικόνας

Ο Dave McKean είναι ο Dave McKean. Δε λέω κάτι παραπάνω. Όποιος δεν τον ξέρει ας σταματήσει να διαβάζει αυτή την ανάρτηση κι ας τον ψάξει άμεσα. Μετά από 2-3 ώρες, ή όσο θα του πάρει τέλος πάντων για να χαζέψει τις αμέτρητες κορυφαίες δουλειές του McKean που υπάρχουν παντού στο internet, ας μαζέψει το σαγόνι του από το πάτωμα κι ας επιστρέψει εδώ για να θαυμάσει άλλη μία.

Ο Dave McKean τα τελευταία χρόνια ασχολείται πολύ λίγο με τα comics (κλαψ κλαψ, λυγμ λυγμ), αξιοποιώντας τον πολύτιμο χρόνο του και το ακόμη πιο πολύτιμο ταλέντο του σε όλες τις εκφάνσεις της τέχνης που μπορεί να φανταστεί κανείς. Μα όλες όμως. Πότε-πότε όμως ξαναθυμάται την πρώτη του αγάπη και φιλοτεχνεί σύντομες ιστορίες όπως αυτή εδώ, θυμίζοντάς μας ταυτόχρονα γιατί θεωρείται (και είναι) ένας από τους κορυφαίους δημιουργούς του χάρτινου σύμπαντος (και όχι μόνο). Η πολύ μικρή ιστορία The Weight Of Words λοιπόν δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στο τεύχος 42 του περιοδικού Art Review τον Ιούνιο του 2010, και στη συνέχεια συμπεριελήφθη στην υπέροχη συλλογή μουσειακών εκθεμάτων και σύντομων ιστοριών του άγγλου καλλιτέχνη Pictures That Tick vol.2 (2014).

Σε μόλις 2 σελίδες ο εξαιρετικός άγγλος δημιουργός καταφέρνει να εικονοποιήσει με υπέροχο τρόπο την κυριολεξία της έκφρασης "τα είπα και ξαλάφρωσα", ή για να το θέσουμε πιο "επιστημονικά", μας επικοινωνεί το πόσο σημαντικό για την ψυχική μας ισορροπία είναι να μοιραζόμαστε τα όσα μας βαραίνουν με τους κοντινούς μας ανθρώπους.





Και μιας και γράφω για τον λατρεμένο μου McKean μετά από κάμποσο καιρό, ας του απευθύνω και μία προσωπική ερώτηση (ξέρω οτι με ακούει εμένα). Πού είναι αγαπητέ Dave το πολυαναμενόμενο Caligaro ? Τα νέα της κυκλοφορίας του είναι παλιότερα κι από το παρόν blog. Το περιμένουμε περισσότερο κι από τον Godot του Beckett, περισσότερο κι από τους βαρβάρους του Καβάφη.

 Για να εξηγηθώ, το Caligaro είναι ένα μεγαλεπήβολο project του εξαιρετικού άγγλου καλλιτέχνη που ξεκίνησε το 2009 και... κάπου κόλλησε στην πορεία, με τα νέα της επικείμενης ολοκλήρωσης και έκδοσής του να επανέρχονται κάθε τόσο. Πρόκειται για μία διασκευή του αριστουργήματος του γερμανικού εξπρεσσιονιστικού κινηματογράφου Das Cabinet des Dr. Caligari (1920), και οι καλές γλώσσες λένε οτι θα αποτελεί το δεύτερο magnus opus του καλλιτέχνη μετά το εμβληματικό Cages. Ε, αυτά ακούμε κι εμείς οι πωρωμένοι McKean-ικοί και μας πιάνει τρεμούλα. Βεβαίως κι ο άνθρωπος (αν είναι) ασχολείται με τα comics, τη ζωγραφική, τη γλυπτική, τη φωτογραφία, τον κινηματογράφο, το θέατρο, τη μουσική, εικονογραφεί ό,τι βρεθεί μπροστά του, ταξιδεύει για παρουσιάσεις, διδάσκει τέχνη, επιμελείται εκθέσεις, ... πού να τα προλάβει όλα.






Αυτές οι 3 εικόνες έχουν κυκλοφορήσει μόνο από το Caligaro (εδώ και πολύυυυυ καιρό), όμως είναι αρκετές για να εξιτάρουν τη φαντασία, την περιέργεια και φυσικά ... την ανυπομονησία.

Τετάρτη 16 Δεκεμβρίου 2015

Shintaro Kago - Exploding Girls' Heads

Ο Shintaro Kago ανατινάζει κεφάλια κοριτσιών !

Ο Shintaro Kago είναι θεόμουρλος (με την καλή έννοια). Το ξέρουν όλοι. Ή τουλάχιστον αυτοί που έχει τύχει να δουν κάποια από τις παλιότερες, τελείως πειραματικές, ero guro ιστορίες του (π.χ τις ε-ξαι-ρε-τι-κές Abstraction ή BLOW UP). Φυσικά, δε μπορεί απλά να "έχει τύχει", μιας και η δουλειά του πολύ ιδιαίτερου αυτού mangaka δε φιγουράρει ακριβώς και στα πρώτα ράφια των βιβλιοπωλείων, όντας αρκετά "προχωρημένη", για συγκεκριμένο κοινό και για γερά στομάχια.

Γεννημένος το 1969 και ξεκινώντας την καριέρα του στο χώρο των manga το 1988 (ούτε 20 χρονών το κωλόπαιδο), ο Kago για περισσότερες από δύο δεκαετίες δημιουργούσε με φρενήρεις ρυθμούς αμέτρητες σύντομες ιστορίες με μία άκρως σοκαριστική θεματολογία. Ακρωτηριασμοί, βιασμοί, δολοφονίες, αυτοκτονίες, παραμορφώσεις, μεταλλάξεις, παρασιτικοί οργανισμοί και άλλα τέτοια ευχάριστα αποτελούσαν το "ψωμί" του εκκεντρικού καλλιτέχνη, με τα περιεχόμενα στομαχιών, μυαλών και... εντέρων να είναι αντιστοίχως το "τυρί" του. Ο παρατατικός βεβαίως που χρησιμοποιώ υποδηλώνει οτι τα τελευταία χρόνια ο ιάπωνας δημιουργός έχει γίνει λίγο άνθρωπος, εννοώντας οτι έχει κάνει μία στροφή στην καριέρα του, η οποία, αν και δεν είναι 180 μοιρών, τον έχει φέρει πιο κοντά στα γούστα ενός μεγαλύτερου κοινού. Όχι μόνο έχει δοκιμάσει το χέρι του σε μεγαλύτερες ιστορίες, αλλά έχει στραφεί και στην εικονογράφηση, έχοντας ήδη στο ενεργητικό του πάρα πολλά artbooks (Pretty Girl Picture Book, Funny Girls, Panna Cotta, Collapsed Face Girls, Clear File Set, The Art of Shintaro Kago V.1-3).

Από τους τίτλους των artbooks και μόνο, μπορεί κάποιος να καταλάβει οτι ο ιάπωνας καλλιτέχνης έχει ένα θέμα με τα κεφάλια κοριτσιών που ανατινάζονται. Ακόμα και αυτά που δεν το δηλώνουν ευθέως στον τίτλο (Pretty Girl Picture Book, Funny Girls, Panna Cotta) περιέχουν σχεδόν αποκλειστικά κεφάλια κοριτσιών που ανατινάζονται. Αλλά μιλάμε για πολλά κεφάλια κοριτσιών που ανατινάζονται. Κι από μέσα βγαίνουν από καραμέλες, γλυφιτζούρια, αστεράκια και σοκολάτες μέχρι μυαλά (πιο φυσιολογικό), μάτια, πλοκάμια και... καρπούζια ! Τί να λέω τώρα, πάμε να δούμε.

Για αυτή την ανάρτηση διάλεξα τις πιο "ανώδυνες" από τις εν λόγω εικονογραφήσεις με τα ανατιναγμένα κοριτσοκέφαλα. Αλήθεια. Δεν είχα όρεξη για κοκορέτσι.












... Και μία τελευταία για το Μέρι Κρίστμας του πράματος που πλησιάζει !


Τετάρτη 9 Δεκεμβρίου 2015

Citizen 13660

Μία αυτο-βιογραφική μαρτυρία μίας άγνωστης πτυχής του 2ου παγκοσμίου πολέμου

Η Miné Okubo (1912-2001) ήταν μία αμερικανίδα καλλιτέχνις με ασιατική καταγωγή, μία από τους 80.000 nisei - γιαπωνεζο-αμερικάνοι δεύτερης γενιάς, γεννημένοι στις Η.Π.Α και με αμερικανική υπηκοότητα - που ζούσαν στην πολιτεία της Καλιφόρνια. Δηλαδή, κανονική αμερικανίδα πολίτης. Και ο λόγος που αναφέρομαι τόσο πολύ στην καταγωγή και υπηκοότητά της δεν είναι οτι έπιασα δουλειά στο ληξιαρχείο, αλλά οτι ακριβώς αυτή η καταγωγή της είναι υπεύθυνη για μία μεγάλη περιπέτεια που έζησε στη ζωή της, αλλά και για το παρόν βιβλίο.

Όλα ξεκίνησαν στις 7 Δεκεμβρίου του 1941, με την επίθεση της αυτοκρατορικής ακόμη τότε Ιαπωνίας στον αμερικάνικο στόλο του Pearl Harbor. Η επίθεση αυτή σηματοδότησε την εμπλοκή των Η.Π.Α στο 2ο παγκόσμιο πόλεμο με το πλευρό των συμμάχων, με τις γνωστές επακόλουθες μάχες στο νότιο Ειρηνικό. Αυτό που δεν είναι ιδιαιτέρως γνωστό όμως είναι οτι 3 μήνες μετά το Pearl Harbor, το Φεβρουάριο του 1942, ο αμερικανός πρόεδρος Roosevelt διέταξε τον εγκλεισμό 110.000 ανθρώπων ιαπωνικής καταγωγής (τα 2/3 των οποίων ήταν αμερικανοί πολίτες) σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Το χρονικό αυτού του εγκλεισμού της δημιουργού είναι το βιβλίο Citizen 13660.

Στις 24 Απριλίου του 1942 λοιπόν, 5 μήνες μετά το Pearl Harbor και 2 μήνες μετά την εντολή του Roosevelt, η Miné Okubo και ο αδελφός της Toku μεταφέρθηκαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Tanforan Assembly Center στην Καλιφόρνια, όπου τους δόθηκε ο οικογενειακός αριθμός μητρώου 13660. Τα δύο αδέλφια, γεννημένα και τα δύο στην Καλιφόρνια και απόφοιτοι του ονομαστού πανεπιστημίου του Berkeley, διέμειναν για 6 μήνες εκεί, σε ειδικά "διαμορφωμένους" στάβλους, πρίν μεταφερθούν σε ένα άλλο στρατόπεδο, το Topaz Relocation Center στη Utah, όπου παρέμειναν για άλλο ενάμιση χρόνο. Πάντα με το μπλοκάκι ιχνογραφίας της στο χέρι, έχοντας πάρει Master στις καλές τέχνες (λες και υπάρχουν και κακές - άσχετο) από το Berkeley, η Miné φιλοτέχνησε πάνω από 2.000 σκίτσα της καθημερινότητας των εγκλείστων στα στρατόπεδα, 197 από τα οποία συνέθεσαν το διάσημο βιβλίο της.

Τις εικόνες συνοδεύουν μικρά, επεξηγηματικά κείμενα της δημιουργού που περιγράφουν χωρίς πικρία ή θυμό τις ταπεινώσεις, τις κακουχίες και τις απαγορεύσεις της καθημερινής ζωής σε μια φυλακή. Οι συνθήκες δεν ήταν ιδιαίτερα άσχημες, και δεν υπάρχει ασφαλώς καμία σύγκριση αυτών των στρατοπέδων συγκέντρωσης με τις φρικαλεότητες των γερμαναράδων κατά των εβραίων την ίδια περίοδο, όμως, επίσης ασφαλώς, οποιεσδήποτε και αν είναι οι συνθήκες, η στέρηση της ελευθερίας δε μπορεί ποτέ να είναι ευχάριστη. Η Okubo ποτέ δεν εκφράζεται κατά των δεσμοφυλάκων της και υπομένει στωικά τη δοκιμασία του εγκλεισμού της - τις ημερήσιες αναφορές, την απαγόρευση κυκλοφορίας, την έλλειψη ιδιωτικού χώρου αλλά και βασικών αγαθών. Συγχρόνως, προσπαθεί όπως και οι υπόλοιποι τρόφιμοι να διατηρήσει μία αίσθηση "κανονικής" ζωής, διδάσκοντας τέχνη στα μικρά παιδιά. Μάλιστα στο βιβλίο υπάρχουν διάσπαρτες και κάποιες πινελιές χιούμορ που ελαφραίνουν την ανάγνωση ενός εξ'ορισμού "βαριού" κειμένου.






Το 1944, δύο χρόνια μετά τη φυλάκισή της, η Miné Okubo απελευθερώθηκε. Ο αδελφός της είχε φύγει νωρίτερα, μέσω μίας σχετικής "άδειας" που επέτρεπε την έξοδο σε όσους ήθελαν να εργαστούν σε εργοστάσιο ή να γίνουν στρατιώτες. Η καλλιτέχνης μετακόμισε στη Νέα Υόρκη και άρχισε να επεξεργάζεται το υλικό που θα συνέθετε το αυτο-βιογραφικό βιβλίο της. Το Citizen 13660 κυκλοφόρησε το 1946 και σημείωσε τεράστια επιτυχία, η οποία συνεχίζεται μέχρι σήμερα, με την έκδοσή του να μην έχει σταματήσει καθόλου. Αποτελεί διαχρονικό best-seller και διδάσκεται σε πανεπιστημιακά μαθήματα σε πολλές από τις Η.Π.Α.

Το 1980, μετά από πιέσεις της οργάνωσης Japanese American Citizens League και άλλων οργανισμών, ο τότε πρόεδρος των Η.Π.Α Jimmy Carter διέταξε να διερευνηθεί αν υπήρχε σοβαρός λόγος που να δικαιολογούσε τον εγκλεισμό των γιαπωνεζο-αμερικάνων τον καιρό του 2ου παγκοσμίου πολέμου. Το αποτέλεσμα της έρευνας ήταν αποκαλυπτικό - Η διαταγή του Roosevelt για τη μαζική αυτή μετατόπιση και φυλάκιση πληθυσμών δεν ήταν ζήτημα εθνικής ασφάλειας αλλά είχε φυλετικά αίτια ! Ο ρατσισμός και οι διακρίσεις των λευκών της πολιτείας της Καλιφόρνια έναντι των πρόσφατα εγκατεστημένων εκεί ιαπώνων οδήγησαν στη φυλάκισή τους, και όχι το γεγονός ότι παρουσίαζαν κάποια στρατιωτική απειλή. Η Miné Okubo κατέθεσε και η ίδια στην επιτροπή που ερευνούσε το θέμα, και μάλιστα παρουσίασε και το ήδη διάσημο τότε βιβλίο της.

Το 1988, ο πρόεδρος Ronald Reagan υπέγραψε μία διάταξη που ζητούσε επισίμως συγνώμη για τον εγκλεισμό των γιαπωνεζο-αμερικάνων εκ μέρους της αμερικάνικης κυβέρνησης, και όριζε αποζημίωση ύψους 20.000 δολαρίων για κάθε τρόφιμο των στρατοπέδων. Όντως πληρώθηκαν 1.6 δισεκατομμύρια δολάρια σε 82.000 αμερικανούς πολίτες ιαπωνικής καταγωγής που είχαν φυλακιστεί, ή τους κληρονόμους τους σε περίπτωση που δε ζούσαν. Η διάταξη παραδεχόταν οτι οι κυβερνητικές πράξεις του 1942 βασίζονταν στις φυλετικές διακρίσεις, σε υστερία λόγω του πολέμου και σε αποτυχία της πολιτικής ηγεσίας.






Σύντομο βιογραφικό της καλλιτέχνιδος

Η Miné Okubo γεννήθηκε στο Riverside της Καλιφόρνια το 1912 και έλαβε το πτυχίο Master of Fine Arts από το πανεπιστήμιο Berkeley της Καλιφόρνια το 1938. Μετά την αποφοίτησή της πέρασε 2 χρόνια ταξιδεύοντας στη Γαλλία και την Ιταλία, όπου γνώρισε την ευρωπαϊκή τέχνη της εποχής και εξελίχθηκε ως καλλιτέχνις. Στο Παρίσι μαθήτευσε κοντά στο διάσημο avant-garde ζωγράφο Fernand Léger, και όταν γύρισε στις Η.Π.Α συνεργάστηκε με το μεξικανό ζωγράφο και τοιχογράφο Diego Rivera (ο σύντροφος της Frida Kahlo) στο San Francisco. Μετά τον εγκλεισμό της (1942-1944) και την έκδοση του Citizen 13660 (1946), έλαβε μεγάλης αναγνώρισης και παρέμεινε στη Νέα Υόρκη δουλεύοντας ως εικονογράφος μέχρι το θάνατό της το 2001.


Για επίλογο άφησα μία μικρή κριτική της διάσημης συγγραφέος Pearl Buck για το βιβλίο

"[Mine Okubo] took her months of life in the concentration camp and made it the material for this amusing, heart-breaking book...The moral is never expressed, but the wry pictures and the scanty words make the reader laugh - and if he is an American too - blush." - Pearl Buck