Παρασκευή 27 Ιουνίου 2014

Planet of the Jap - Suehiro Maruo

Τί θα γινόταν αν η Ιαπωνία είχε κερδίσει 
το 2ο παγκόσμιο πόλεμο ?

Ένα ακραίο, προκλητικό και άκρως αμφιλεγόμενο έργο από μία cult φιγούρα των manga

Ο Suehiro Maruo είναι ίσως ο πιο ακραίος και ο πιο προκλητικός καλλιτέχνης που έχει ασχοληθεί ποτέ με τα comics ! Σίγουρα ένας από τους πιο διεστραμμένους, ασφαλώς ένας από τους πιο αηδιαστικούς, οπωσδήποτε ένας από τους πιο βίαιους, αλλά και... αναμφισβήτητα ένας από τους πιο ταλαντούχους.

Ανάμεσα στις πολλές δουλειές του... εκκεντρικού - για να το πούμε ευγενικά - mangaka που προκαλούν τις αισθήσεις και την αισθητική μας με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, ξεχωριστή θέση κατέχει η σύντομη, 26-σέλιδη ιστορία Planet of the Jap (Nihonjin no wakusei, 1985), που κυκλοφόρησε στη συλλογή σύντομων ιστοριών Paranoia Star και αργότερα στην περίφημη αγγλόφωνη ανθολογία Comics Underground Japan (1996), από όπου το έμαθαν και οι δυτικοί αναγνώστες (όχι προς μεγάλη τους χαρά είναι αλήθεια).




...
Eπικεντρώνοντας την προσοχή του στην Αμερική, κύριο αντίπαλο της Ιαπωνίας στη μάχη του Ειρηνικού, το Planet of the Jap παρουσιάζει με ιδιαίτερη γραφικότητα και παραστατικότητα τί θα συνέβαινε αν η Ιαπωνία είχε κερδίσει το 2ο παγκόσμιο πόλεμο, σε ένα κλασικό παράδειγμα του λογοτεχνικού υπο-είδους που ονομάζεται εναλλακτική ιστορία. Συγκεκριμένα, με απαρχή την επίθεση στο Pearl Harbor (8 Δεκεμβρίου 1941) τα γεγονότα του πολέμου αντιστρέφονται, με τους ιάπωνες στρατιώτες να προελαύνουν σε Ευρώπη και Αμερική, να ρίχνουν 2 πυρηνικές βόμβες στο Los Angeles (6 Αυγούστου 1945) και το San Fransisco (9 Αυγούστου 1945) και να καταστρέφουν τα πολιτιστικά σύμβολα των Η.Π.Α, βιάζοντας και δολοφονώντας τους κατοίκους με πρωτοφανή αγριότητα. Ο πρωθυπουργός Hideki Tōjō επιθεωρεί την κατεχόμενη πρώην υπερδύναμη, οι αμερικανοί στρατιωτικοί ηγέτες αποκεφαλίζονται τελετουργικά και η σημαία του ανατέλλοντος ηλίου κυματίζει πάνω στο κατεστραμμένο άγαλμα της Ελευθερίας.

Αυτή η εικόνα όμως με το  κατεστραμμένο σύμβολο του αμερικανικού πολιτισμού αποδεικνύει οτι το αμφιλεγόμενο έργο του Maruo είναι κάτι παραπάνω από μία εθνικιστική έξαρση, όπως έχει κατηγορηθεί μανιασμένα - όσο και λανθασμένα - από το δυτικό κόσμο. Η συγκεκριμένη εικόνα παραπέμπει απ'ευθείας στη γνωστή δυστοπική ταινία Planet of the Apes, υποψιάζοντας τον έξυπνο αναγνώστη οτι αν ξεπεράσει την ακραία βία που πρωταγωνιστεί, υπάρχουν πολλά κρυφά μηνύματα που περιμένουν να τα ανακαλύψει. Εκτός λοιπόν από μία βίαιη παρωδία του Πλανήτη των πιθήκων, ο Πλανήτης των ιαπώνων αποτελεί αναμφισβήτητα ένα πολιτικό έργο, μία δριμύτατη κριτική στον υποβόσκοντα εθνικισμό και ιμπεριαλισμό της ηγεσίας αλλά και των κατοίκων της ασιατικής χώρας, μία μελέτη πάνω στην αποτρόπαια βία του πολέμου και του φασισμού. Και η παρουσίαση αυτής της βίας με τόσο γραφικό και in your face τρόπο είναι μία απολύτως ηθελημένη επιλογή που καθιστά το μήνυμα του Maruo ακόμη πιο αποτελεσματικό. Στην ουσία πρόκειται για ένα αντιπολεμικό έργο, αρκεί φυσικά να έχει κάποιος ανοιχτά τα μάτια του και το μυαλό του ώστε να το αντιληφθεί, προσπερνώντας το προφανές.

Ασφαλώς βεβαίως, δε μπορούμε να κατηγορήσουμε όποιον δεν καταφέρνει να ξεπεράσει το αρχικό σοκ των εικόνων του Maruo, μιας και η σύντομη αυτή ιστορία του είναι φτιαγμένη με ξεκάθαρο σκοπό να σοκάρει, από την πρώτη έως την τελευταία εικόνα. Από το εξώφυλλο που παρουσιάζει έναν ιάπωνα να χαιρετάει φασιστικά ενώ είναι καθισμένος σε ένα πολεμικό άρμα, με το κανόνι που... στάζει υγρά να αντικαθιστά το πέος του, μέχρι την τελευταία σελίδα που απεικονίζει τον αυτοκράτορα Hirohito δίπλα σε λεζάντες όπως "Η Ιαπωνία παραμένει η δυνατότερη χώρα στον κόσμο" και "Μην ξεγελιέστε, η Ιαπωνία δεν είναι σε καμία περίπτωση ένα ηττημένο έθνος".
















Το Planet of the Jap προκάλεσε πρωτοφανή αίσθηση όταν έγινε διαθέσιμο για το δυτικό κοινό μέσω της ανθολογίας Comics Underground Japan (1996), παρουσιαζόμενο ως μία εθνικιστική φαντασίωση και ένα απωθημένο της πάλαι ποτέ κραταιάς και ιμπεριαλιστικής αυτοκρατορίας της Ιαπωνίας. Αποτέλεσε αντικείμενο σε κοινωνικο-πολιτικές μελέτες όπως τα βιβλία Manga and the Representation of Japanese History (Roman Rosenbaum) και Perversion and Modern Japan: Psychoanalysis, Literature, Culture (Nina Cornyetz, J. Keith Vincent), και μετέτρεψε εν μία νυκτί τον Suehiro Maruo σε cult, αμφιλεγόμενη και μισητή φιγούρα στα μάτια των αμερικανών.

Ταυτόχρονα όμως, παρότρυνε αρκετούς περίεργους δυτικούς να ψάξουν την πολύ μεγάλη (και σε μέγεθος και σε αξία) παραγωγή του, με τους λιγότερο "ευαίσθητους" και περισσότερο "ακραίους" από αυτούς να μετατρέπονται σε φανατικούς θαυμαστές του. Και με τους πιο ανοιχτόμυαλους να χαιρετίζουν το Planet of the Jap ως μία ηχηρή αντιπολεμική κραυγή, παρά ως ένα εθνικιστικό ντελίριο. Όπως πάντα, εξαρτάται από ποιά σκοπιά θέλουμε να το δούμε.

Δευτέρα 23 Ιουνίου 2014

Cat Eyed Boy

Το cult classic manga τρόμου του Kazuo Umezu

Ο Kazuo Umezu είναι ένας ζωντανός θρύλος του ιαπωνικού χάρτινου σύμπαντος και "πατέρας" του είδους των horror manga, το οποίο έχει εξελιχθεί σε ένα από τα δημοφιλέστερα της τεράστιας παραγωγής της Ιαπωνίας. Γεννημένος το 1936 και ξεκινώντας την πλούσια καριέρα του στα μέσα της δεκαετίας του 50, πρίν καλά-καλά πατήσει τα 20 του χρόνια, ο Umezu έχει αναγνωριστεί από όλους ανεξαιρέτως τους ταλαντούχους διαδόχους του, όπως οι Hideshi Hino και Junji Ito, ως ο πιο επιδραστικός δημιουργός horror manga. Έχει δημιουργήσει και κωμικές σειρές με μεγάλη επιτυχία (π.χ Makoto-Chan), αλλά αυτό δε μας απασχολεί τώρα.

Η γνωστότερη δουλειά του είναι η εξαιρετική σειρά The Drifting Classroom (1972-1974), με τα Orochi, Senrei, God's Left Hand - Devil's Right Hand (φοβερός τίτλος και τρελή splatter-ιά) και Fourteen να συμπληρώνουν τη λίστα με τα σημαντικά έργα του. Η δουλειά όμως που τον έκανε διάσημο, καθιερώνοντάς τον ως τον απόλυτο δάσκαλο των manga τρόμου ήταν το απόκοσμο, ατμοσφαιρικό cult classic Cat Eyed Boy (1967-1968).

Το Cat Eyed Boy (Neko-me Kozou) λοιπόν είναι μία συλλογή 11 ιστοριών και περισσότερων από 1.000 σελίδων, που έγινε διαθέσιμο για το αγγλικό κοινό μέσω της 2-τομης έκδοσης της Viz Media μόλις το 2008. Πρωταγωνιστής των ιστοριών είναι ένα μικρό αγόρι που, ελλείψει κανονικού ονόματος είναι γνωστό απλά με το όνομα του τίτλου.

Το αγόρι με τα μάτια της γάτας γεννήθηκε μισός άνθρωπος - μισός δαίμονας, με αμιγώς ανθρώπινο παρουσιαστικό, εκτός φυσικά από τα μάτια. Λόγω της εμφάνισής του δε μπορεί να ζήσει στον κόσμο των δαιμόνων, κι έτσι περιφέρεται σε αυτόν των ανθρώπων ψάχνοντας την ταυτότητά του και κάπου να ανήκει. Έχοντας να αντιμετωπίσει το μίσος και των δύο κόσμων, ο μικρός Nekomata (γατο-δαίμονας σε ελεύθερη μετάφραση) ταξιδεύει από χωριό σε χωριό, κρύβεται σε σκοτεινές σοφίτες και εγκαταλελειμμένα κτίρια, παρακολουθώντας κρυφά τις ζωές των κατοίκων. Όπου πηγαίνει όμως συμβαίνουν αποτρόπαια γεγονότα, λες και τον ακολουθεί κάποια φοβερή κατάρα (ίσως να είναι μαύρη γάτα). Δαίμονες εμφανίζονται στον ανθρώπινο κόσμο και εξουσιάζουν τις ζωές τους, με το μικρό αγόρι να προσπαθεί να σώσει τους αθώους, έστω κι αν αυτοί τον αποστρέφονται. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η εμφάνιση των δαιμόνων προκαλείται από τις σατανικές πράξεις των ίδιων των ανθρώπων και έχει σκοπό την τιμωρία τους, όμως τελικά οι εκπρόσωποι του είδους μας αποδεικνύονται χειρότερα τέρατα από τα "κανονικά".








..

Στις 11 ιστορίες που απαρτίζουν τους 2 τόμους του έργου, το αγόρι με τα μάτια της γάτας παρακολουθεί τα γεγονότα από τις σκιές, σχεδόν ηδονοβλεπτικά, μην έχοντας μεγάλη ανάμιξη στην εξέλιξή τους. Κάνει την εμφάνισή του μόνο όταν κινδυνεύουν αθώοι, χρησιμοποιώντας τα γρήγορα αντανακλαστικά του και την ευλυγυσία των αιλουροειδών για να τους βοηθήσει. Ξεχωρίζει η ιστορία "The Tsunami Summoners", η οποία βρίσκεται στη μέση του πρώτου τόμου και διηγείται τη γέννηση του μικρού αγοριού και τα πρώτα, δύσκολα χρόνια του σε ένα ορεινό χωριό των βουνών Omine. Εξορίζεται από τον κόσμο των δαιμόνων επειδή η εμφάνισή του δεν είναι αρκετά φρικιαστική, και ξεκινάει τη μοναχική περιπλάνησή του. Μετά την ιστορία αυτή, παρατηρούμε οτι ο μικρός πρωταγωνιστής μας έχει μεγαλύτερη ανάμιξη στα γεγονότα, καθορίζοντας συχνά την τελική έκβαση της κάθε περιπέτειας.

Η εικονογράφηση του Umezu σίγουρα μοιάζει παλιά - και είναι παλιά, η ικανότητά του όμως στο σχεδιασμό τεράτων είναι εκπληκτική, γεμίζοντας τους 2 τόμους του Cat Eyed Boy με ανατριχιαστικές, απόκοσμες εικόνες. Η ατμόσφαιρα τρόμου και μυστηρίου που επικρατεί στο βιβλίο όμως ελαφραίνει συχνά με χιούμορ από τη νεότητα και φρεσκάδα του γεμάτου όρεξη για ζωή μικρού πρωταγωνιστή. Άλλωστε, είναι ένα σκανδαλιάρικο μικρό γατί που ψοφάει για παιχνίδι. Το "σκηνοθετικό" αυτό κόλπο του δημιουργού, ο εμπλουτισμός δηλαδή μίας ιστορίας τρόμου με χιουμοριστικά στοιχεία ήταν μία καινοτομία για την εποχή, και αποτελεί το σήμα κατατεθέν του Umezu σε όλη τη διάρκεια της σπουδαίας καριέρας του. Ο ίδιος άλλωστε έχει δηλώσει οτι ο τρόμος με την παιδικότητα είναι ακαταμάχητος συνδυασμός, και πως η ατμόσφαιρα που προσπαθεί να δημιουργήσει σε κάθε έργο του είναι αυτή ενός παιδικού εφιάλτη. Νομίζω οτι τα έχει καταφέρει μια χαρά.








 ...

Υ.Γ: Αν δείτε μία φωτογραφία του Kazuo Umezu θα καταλάβετε από πού εμπνέεται τα απόκοσμα τέρατα των ιστοριών του.

Σάββατο 21 Ιουνίου 2014

Συγγραφείς κάνουν comics

Μία όμορφη πρωτοβουλία της εφημερίδας The Guardian !

Για να γιορτάσει την έκθεση της Βιβλιοθήκης της Αγγλίας για τα βρετανικά comics με τίτλο Comics Unmasked (2 Μαϊου - 19 Αυγούστου 2014), η έγκριτη αγγλική εφημερίδα The Guardian ζήτησε από γνωστούς συγγραφείς (κυρίως βρετανούς) να συνεργαστούν με επίσης γνωστούς (και επίσης κυρίως βρετανούς) καλλιτέχνες comics στη δημιουργία νέων ιστοριών. Από τις 25 έως τις 29 Απριλίου του 2014 λοιπόν, η The Guardian δημοσίευσε στην ηλεκτρονική της σελίδα 6 σύντομες ιστορίες που αποτελούν τα προϊόντα αυτών των συνεργασιών.

Το γεγονός και μόνο οτι η Βιβλιοθήκη της Αγγλίας διοργανώνει έκθεση για τα comics αποτελεί μία ακόμη απόδειξη (μετά την αντίστοιχη έκθεση του Μουσείου του Λούβρου) οτι η 9η τέχνη έχει πλέον εισέλθει για τα καλά στα μεγάλα σαλόνια του καλλιτεχνικού κόσμου, μαζί με τις υπόλοιπες 8. Και, το σημαντικότερο, δε μπούκαρε απρόσκλητη, αλλά την καλέσανε. Και η όμορφη πρωτοβουλία της The Guardian, μίας από τις πιο έγκυρες εφημερίδες της Αγγλίας, έρχεται απλά να επιβεβαιώσει του λόγου το αληθές. Για πάμε λοιπόν να δούμε τις πολύ καλές αυτές συνεργασίες.


Masks, των Gillian Flynn και Dave Gibbons

Η Gillian Flynn, συγγραφέας του παγκόσμιου bestseller Gone Girl, κάνει το ντεμπούτο της στο χώρο των comics μαζί με τον Dave Gibbons, τον εικονογράφο των Watchmen του Alan Moore, σε μία νέα ιστορία που μας δείχνει τί συμβαίνει όταν οι γονείς γίνονται "εκδικητές".













Freeforall, των Margaret Atwood και Christian Ward

Το νέο μεγάλο ταλέντο των βρετανικών comics, Christian Ward, διασκευάζει την τυπικά δυστοπική ιστορία της Margaret Atwood (συγγραφέος του The Handmaid's Tale) σε ένα πολύχρωμο μικρό comic.









Art And Anarchy, των Michel Faber και Roger Langridge

Ο συγγραφέας του Under The Skin, Michel Faber, και ο καλλιτέχνης Roger Langridge φαντάζονται τί θα συνέβαινε αν συναντιόντουσαν σε ένα κομιξάδικο ο Barack Obama και ο David Cameron (o πρωθυπουργός της Αγγλίας).







Thursdays, 6-8pm, των Audrey Niffenegger και Eddie Campbell
Η μυθιστοριογράφος Audrey Niffenegger, συγγραφέας του The Time Traveler’s Wife, και ο συνεργάτης της από απόσταση, Eddie Campbell, ο οποίος έχει εικονογραφήσει μεταξύ άλλων το From Hell του Alan Moore, συνεργάστηκαν μέσω e-mails στη δημιουργία μίας ιστορίας έρωτα και παράνοιας στον 21ο αιώνα.

Do You Hear What I Hear? των AM Homes και Frazer Irving
Η συγγραφέας του The End Of Alice, A.M Homes, γράφει μία ιστορία για ένα μυστηριώδες τηλεφώνημα, και ο Frazer Irving, γνωστός για τη δουλειά του στο Batman και τη σειρά Necronauts της 2000 AD τη μετατρέπει σε ένα σύντομο comic.

Having Renewed My Fire, του Dave Eggers
Ο ιδρυτής της εκδοτικής εταιρείας McSweeney's και μυθιστοριογράφος Dave Eggers αποφάσισε να γράψει και να σχεδιάσει μία μικρή ιστορία για ένα βίσονα, εμπνευσμένη από μία επίσκεψή του στο Golden Gate Park του San Francisco.

Δείτε όλες τις ιστορίες, καθώς και συνεντεύξεις των δημιουργών στη σελίδα: The Guardian - Weekend Comics Special April 2014

Τετάρτη 18 Ιουνίου 2014

Το Μαύρο Είδωλο της Αφροδίτης

Ένα από τα πρώτα (και πολύ καλά) 
ελληνικά graphic novels

Τον εξαιρετικό κομίστα και γελοιογράφο Γιάννη Καλαϊτζή, όπως και τόσους άλλους αξιόλογους δημιουργούς, τον έμαθα μέσα από το περιοδικό "9" της Ελευθεροτυπίας, όπου δημοσιευόταν η θεότρελη σειρά strips "Το πέλαγος της μποτίλιας".
Πέρασε αρκετός καιρός μέχρι να μάθω οτι ο πρωτοπόρος έλληνας δημιουργός έχει φτιάξει και graphic novels, και μάλιστα πολύ καλά graphic novels, και... μάλιστα-μάλιστα τα πρώτα που έγιναν ποτέ στη χώρα μας.

Συγκεκριμένα, το πρώτο ελληνικό graphic novel, του Γιάννη Καλαϊτζή όπως είπαμε, είναι η Τσιγγάνικη Ορχήστρα, που δημοσιεύθηκε σε συνέχειες στο θρυλικό περιοδικό βαβέλ, και κυκλοφόρησε ολοκληρωμένο από τις εκδόσεις Πολύτυπο το 1984. Το δεύτερο (απ'όσο γνωρίζω τουλάχιστον) είναι Το μαύρο είδωλο της Αφροδίτης, το οποίο δημοσιεύθηκε σε συνέχειες στο περιοδικό "Σχολιαστής", και έπειτα εκδόθηκε από την Ars Longa / Nemo το 1990.

Το 1997 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΚώΜΟΣ και το graphic novel Τυφών που είναι άμεσα συνδεδεμένο με το Μαύρο Είδωλο της Αφροδίτης, αλλά αυτό θα το αναλύσουμε περισσότερο στο τέλος της ανάρτησης.

Η ιστορία του Μαύρου Ειδώλου διαδραματίζεται 250 χρόνια μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης, στις 22 Μαΐου του 1707, με επίκεντρο δράσης τη Σαντορίνη και με τον αντίκτυπο του φοβερού σεισμού του 1650 να είναι ακόμα αισθητός. Πρωταγωνιστές είναι ένα αταίριαστο δίδυμο - ο Αλέξανδρος Παλαιολόγος, γνωστός και ως Αλέκος Τράκας, ένας απατεώνας αριστοκράτης και τυχοδιώκτης, κι ο Καράμπαμπας, δούλος κι αφέντης του εαυτού του. Ο Καράμπαμπας, που διατείνεται οτι ξέρει μια πόρτα που βγαίνει στο χαρέμι του Τζεμαϊρλή Πασά της Βιθυνίας, γνώστης του μυστικού του κρυμμένου θησαυρού του Σανταμαρία του Μαλτέζου αρχιπειρατή, ιεροφάντης μυστικών και θαυματουργών συνταγών, παρασύρει τον ψευτο-αριστοκράτη άσπονδο φίλο του σε ένα μυστικιστικό όσο και θεότρελο κυνήγι θησαυρού, με έπαθλο το μαύρο είδωλο της Αφροδίτης, ένα αγαλματίδιο που λέγεται οτι δίνει στον κάτοχό του μεγάλη δύναμη.

Η Σαντορίνη του 1707 βεβαίως ουδεμία σχέση έχει με τη σημερινή της, γκλάμορους εικόνα, και παρουσιάζεται σαν ένα φτωχικό ψαρονήσι με αφελείς και δεισιδαίμονες κατοίκους. Οι ήρωές μας λοιπόν (ο θεός να τους κάνει), με το που πατήσουν το πόδι τους στο νησί θα μπλέξουν σε σουρρεαλιστικές περιπέτειες με νεκρούς που ξαναγυρίζουν στη ζωή, αφορεσμένους, φρικαρισμένους παπάδες, ακόμη πιο φρικαρισμένους χωριάτες και πόρνες που έχουν καταληφθεί από πνεύματα, προσπαθώντας μέσα σε όλο αυτό το πανδαιμόνιο να συλλέξουν πληροφορίες για το πολύτιμο αγαλματίδιο. Τίποτε όμως δε θα πάει σύμφωνα με τα σχέδιά τους, καθώς η ιστορία θα παίρνει ολοένα και πιο μυστήρια - μάλλον μυστικιστική - τροπή, καταλήγοντας σε ένα φινάλε αντάξιο των αρχαίων ελληνικών μύθων.





Ο Γιάννης Καλαϊτζής ζευγαρώνει την περιπέτεια με το χιούμορ και τους μύθους με την ιστορία, προσθέτοντας πλήθος συμβολισμών και φανταστικών στοιχείων που μοιάζουν αληθινά, καταφέρνοντας να δημιουργήσει ένα υπέροχο ιστορικό graphic novel που επιδέχεται (ηθελημένα) πολλών ερμηνειών. Οι δύο πρωταγωνιστές του είναι βγαλμένοι μέσα από την ελληνική πραγματικότητα, με τον Αλέκο Τράκα να "δανείζεται" το πρόσωπό του από τον παλιό ποδοσφαιριστή του Ολυμπιακού Τάσο Μητρόπουλο (γέννημα θρέμμα Πειραιώτης είναι ο Καλαϊτζής), και τον Καράμπαμπα να είναι ολόιδιος ο Καραγκιόζης, με ολίγη από Στέλιο Καζαντζίδη. Αλλά και εκτός από τα χαρακτηριστικά του προσώπου τους, οι δυο τους είναι απολύτως αντιπροσωπευτικά δείγματα ελληνικής νοοτροπίας, σχεδόν στερεοτυπικά. Ο τυχοδιωκτισμός και το οξύθυμο ταμπεραμέντο του Τράκα, και η (κουτο)πονηριά και παγαποντιά του Καράμπαμπα είναι, όσο κι αν δε θέλουμε να το παραδεχτούμε, χαρακτηριστικά ελληνικά γνωρίσματα, από την εποχή της τουρκοκρατίας μέχρι και τις μέρες μας.

Η παρουσίαση του νησιωτικού τοπίου της εποχής, των ενδυμασιών και της καθημερινής γλώσσας είναι αποτέλεσμα εκτενούς έρευνας, και άρα απολύτως αληθοφανή και πειστικά, προσδίδοντας σε αυτό το εικονογράφημα (όπως ονόμαζαν τότε τα graphic novels) με τα άφθονα ιστορικά στοιχεία μία αύρα από τις ιστορίες του ρομαντικού τυχοδιώκτη Corto Maltese, του μεγάλου Hugo Pratt. Ο Γιάννης Καλαϊτζής στον πρόλογό του προτρέπει τους αναγνώστες να μην αποκαλύψουν σε άλλους το τέλος της ιστορίας, όμως ο ίδιος ο δημιουργός ξεχνάει (εσκεμμένα ?) να βάλει τη λέξη ΤΕΛΟΣ στην τελευταία σελίδα, καθιστώντας την όμορφη όσο και αμφίσημη περιπέτειά του διαχρονική.





Όπως αναφέραμε και παραπάνω, το 1997 κυκλοφόρησε το graphic novel "Τυφών" που είναι κάτι σαν sequel (αλλά όχι ακριβώς) του Μαύρου Ειδώλου της Αφροδίτης, μιας και η ιστορία του διαδραμτίζεται επίσης στη Σαντορίνη, και μάλιστα την ίδια ακριβώς ημέρα, στις 22 Μαΐου του 1707. Η διαφορά τους είναι οτι εκτυλίσσονται σε διαφορετικές πλευρές του νησιού και με διαφορετικούς πρωταγωνιστές, με τις δύο ιστορίες να εξελίσσονται ανεξάρτητες η μία από την άλλη. Για αυτή την περιπέτεια τη γεμάτη με γαϊδάρους και μυθολογικά τέρατα θα μιλήσουμε σίγουρα σε κάποια μελλοντική ανάρτηση.

http://www.gianniskalaitzis.gr/index.php/comics/mauro