Πέμπτη 26 Ιανουαρίου 2017

Antonio Rubino's 100 year old illustrations

Εικονογραφήσεις 100 χρόνων από τον ιταλό μάγο της 9ης τέχνης
ή ... ο ιταλός Winsor McCay (Little Nemo)

Ο Antonio Rubino (1880-1964) ήταν ο σημαντικότερος εικονογράφος και δημιουργός comics της Ιταλίας των αρχών του 20ου αιώνα, και στην ουσία ο άνθρωπος που σύστησε στο ευρύ κοινό της χώρας τη νεοσύστατη τότε 9η τέχνη. Στην πολύ πλούσια και δημιουργική καριέρα του, ο Rubino φιλοτέχνησε αμέτρητες εικονογραφήσεις για παιδικά βιβλία, εξώφυλλα δίσκων και κινηματογραφικές ταινίες, δημιούργησε επίσης αμέτρητα comic strips για περιοδικά και εφημερίδες, έγραψε βιβλία, ποιήματα, τραγούδια και θεατρικά έργα, σκηνοθέτησε ταινίες animation και διετέλεσε αρχισυντάκτης και καλλιτεχνικός διευθυντής διάφορων εντύπων, όπως το επιδραστικότατο περιοδικό Corriere dei Piccoli αλλά και τα Topolino και Paperino της Disney.

Με ένα εξαιρετικό, "παραμυθένιο" καλλιτεχνικό στυλ που θυμίζει έντονα Art Nouveau και συνοδεύει τέλεια την αγαπημένη του ενασχόληση - την εικονογράφηση παιδικών βιβλίων - ο Rubino καταπιάστηκε με ο,τιδήποτε του κινούσε την περιέργεια και τη φαντασία, αφήνοντας παρακαταθήκη στις επόμενες γενιές έναν εντυπωσιακό όγκο δουλειάς, απλωμένο σε αρκετά καλλιτεχνικά πεδία. Σε αυτή την ανάρτηση θα ασχοληθούμε μόνο με την εικονογραφική ικανότητα του μεγάλου ιταλού καλλιτέχνη, αφήνοντας τα υπέροχα comic strips του για κάποιο μελλοντικό αφιέρωμα.








Γεννημένος το 1880 στο San Remo της Ιταλίας ως Antonio Augusto Rubino, ο νεαρός φέρελπις σπούδασε νομική, πρίν αποφασίσει (ευτυχώς για εμάς) οτι περισσότερο τον ενδιαφέρουν τα πινέλα παρά τα δικαστήρια. Αυτοδίδακτος στη ζωγραφική αλλά πολύ αφοσιωμένος, ο Rubino έκανε τα πρώτα του καλλιτεχνικά βήματα το 1902, όταν συνεισέφερε μία σειρά ονειρικών εικόνων στη γνωστή μιλανέζικη εφημερίδα Corriere della Sera, και έπειτα το 1905, όταν και εικονογράφησε το βιβλίο του Alberto Colantuoni L'Albatros. Στη συνέχεια φιλοτέχνησε διάφορες διαφημιστικές αφίσες και συνεργάστηκε με παιδικά περιοδικά όπως τα Il Secolo XIX, Risorgimento Grafico και Il Giornalino della Domenica. Το "πραγματικό" επαγγελματικό του ντεμπούτο όμως ήρθε το 1908, όταν ξεκίνησε τη συνεργασία του με το θρυλικό περιοδικό Corriere dei Piccoli (Η εφημερίδα των μικρών), μία σχέση που θα συνεχιζόταν με πολύ γόνιμα αποτελέσματα μέχρι το 1927.

Ανάμεσα στα αμέτρητα comic strips που δημιούργησε ο Rubino για το περιοδικό, ξεχωρίζουν τα "Pierino" (1909), "Pino e Pina" (1910 και 1926-1927), "Quadratino e Nonna Geometria" (1910-1911), "Lalla e Lola" (1912), "Italino e Kartoffel Otto" (1915), "Caro and Cora" (1919-1920), "Pierino e odiato Burratino" (1921), "Pipotto e il Caprone Barbacucco" (1924) και "Lionello e Nerone". Πλέον οι επιρροές του από την τέχνη της Art Nouveau, και κυρίως από τον εξαιρετικό Alphonse Mucha, αλλά και τις πιο "αφαιρετικές" τέχνες (π.χ κυβισμό, φουτουρισμό) έχουν αφομοιωθεί στη δουλειά του, συντελώντας σε ένα υπέροχο, σουρρεαλιστικό, ονειρικό καλλιτεχνικό ύφος.







Συγχρόνως με τη δουλειά του για το Corriere dei Piccoli, ο Rubino εικονογραφούσε παιδικά βιβλία όπως η Viperetta (1919), αλλά και συνεργαζόταν κατά τη διάρκεια του 1ου παγκοσμίου πολέμου με την προπαγανδιστική εφημερίδα Terza Armata (Τρίτη Στρατιά) του Mussolini (όλα τα λέμε, δεν κρύβουμε τίποτα στο 2D-D). Μετά τον πόλεμο, συνεργάστηκε με το περιοδικό φασιστικής προπαγάνδας Il Balilla, όμως η εκδοχή των Μύθων του Αισώπου που φιλοτέχνησε το 1927 λογοκρίθηκε ως πολύ ανατρεπτική, κάτι που τον οδήγησε να καταλάβει τη λανθασμένη ιδεολογία του κινήματος και να απομακρυνθεί (εε, καιρός ήτανε).

Στα μέσα της δεκαετίας του '30, ο ήδη διάσημος καλλιτέχνης ανέλαβε την αρχισυνταξία διαφόρων εντύπων των εκδόσεων Mondadori, όπως τα εξαιρετικά δημοφιλή περιοδικά της Disney Topolino και Paperino. Εκεί ήταν που χρησιμοποίησε για πρώτη φορά word balloons (τα μπαλονάκια των διαλόγων) στη δουλειά του, μία τεχνική που αντιπαθούσε έντονα στο παρελθόν, προτιμώντας να τοποθετεί το κείμενο κάτω από τις εικόνες, κατά την παράδοση των πρώιμων comics του 19ου και του 20ου αιώνα. Μάλιστα, σε ένα εισαγωγικό σημείωμα του Paperino το 1938 χαρακτηρίζει τα... νέα αυτά comics με διαλόγους ως fumetti (μικροί καπνοί), ένας ορισμός που χρησιμοποιείται μέχρι τις μέρες μας για το σύνολο των ιταλικών comics.

Το 1940 ο Rubino έφυγε από την Mondadori και δούλεψε στο πεδίο του animation. Η πρώτη του ταινία, Paese dei Ranocchi (Η γη των βατράχων) κέρδισε το βραβείο καλύτερης animated ταινίας στο φεστιβάλ Βενετίας το 1942. H τρίτη και τελευταία του ταινία στο είδος, I sette colori (Τα επτά χρώματα), που προβλήθηκε το 1953, θεωρείται ως μία από τις πιο πρωτοποριακές και ποιοτικές στην ιστορία του ιταλικού animation. Το 1955 θα επιστρέψει εκεί που ξεκίνησε την καριέρα του, δηλαδή στο περιοδικό Corriere dei Piccoli, όπου και θα δημοσιευθούν τα τελευταία έργα του. Το 1959, ο 79χρονος (!) ήδη καλλιτέχνης αποσύρθηκε στη γενέτειρά του, San Remo, όπου και πέθανε 5 χρόνια αργότερα, το 1964.





Ο ίδιος ο Antonio Rubino θεωρούσε πάντα τον εαυτό του ως ζωγράφο ή ως ποιητή, έχοντας μάλιστα κερδίσει και στο φεστιβάλ της πατρίδας του, San Remo, με ένα τραγούδι που είχε συνθέσει, όμως για την ιστορία της 9ης τέχνης θα μνημονεύεται πάντα ως ο πατέρας αλλά και νονός των ιταλικών comics, έχοντας εισάγει τον όρο με τον οποίο θα ονομάζονταν μέχρι σήμερα - fumetti. Κι όμως, κλασικά αλλά και εξοργιστικά, το έργο του σπουδαίου αυτού πρωτοπόρου των ευρωπαϊκών comics είναι ελάχιστα γνωστό εκτός της πατρίδας του. Ο μεγάλος ιταλός συγγραφέας Italo Calvino αλλά και ο συμπατριώτης του, τεράστιος σκηνοθέτης Federico Fellini μιλούσαν πολύ συχνά για το θαυμασμό που έτρεφαν προς το πρόσωπό του, όμως ο υπόλοιπος πλανήτης μόλις τα τελευταία χρόνια αρχίζει να γνωρίζει έναν από τους σπουδαιότερους καλλιτέχνες της νεαρής ιστορίας της 9ης τέχνης.

Για τελείωμα άφησα 2 από τα υπέροχα comic strips του Antonio Rubino για το θρυλικό Corriere dei Piccoli, όπου παρατηρούμε επιρροές από το μαγευτικό Little Nemo in Slumberland του Winsor McCay (λογικό), το οποίο δημοσιευόταν την ίδια εποχή στην Αμερική. Τα 2 strips έχουν ημερομηνία... 1909 !






Πέμπτη 19 Ιανουαρίου 2017

Γιάννης Καλαϊτζής - Τυρόπιτες για την Εστία

Μία όμορφη μικρή ιστορία που απομυθοποιεί την
"ηρωική εποχή" της Ιλιάδας και της Οδύσσειας.

Ο Γιάννης Καλαϊτζής (1945-2016) ήταν ένας πολύ καλός κομίστας και πολιτικός γελοιογράφος που θα μείνει για πάντα στην ιστορία των ελληνικών comics ως ο δημιουργός των δύο πρώτων graphic novels της χώρας μας ( Τσιγγάνικη Ορχήστρα - 1984, Το Μαύρο Είδωλο της Αφροδίτης - 1990 ). Ξεκινώντας την επαγγελματική του σταδιοδρομία το 1961 από την εφημερίδα Αυγή, και συνεισφέροντας γελοιογραφίες στην εφημερίδα των Συντακτών έως και το 2016, όταν και έφυγε πρόωρα από κοντά μας μετά από μακρά μάχη με τον καρκίνο, ο Καλαϊτζής συνεργάστηκε με αμέτρητα έντυπα αριστερού προσανατολισμού, δημιουργώντας μικρές και μεγάλες ιστορίες με έντονο χιούμορ και κοινωνικο-πολιτικό σχόλιο.

Η υπόθεση της ιστορίας Τυρόπιτες για την Εστία διαδραματίζεται ακριβώς μετά το τέλος του Τρωικού πολέμου (περίπου 1.200 π.Χ) αλλά πρίν την επιστροφή των περισσότερων Αχαιών στις πατρίδες τους, και δίνει απάντηση σε ένα μεγάλο ιστορικό μυστήριο - Πώς την πάλευαν οι γυναίκες των πολεμιστών 10 χρόνια που έλειπαν οι άντρες τους ? Παρακολουθούμε λοιπόν τί συμβαίνει ανάμεσα σε έναν από τους πρώτους πολεμιστές που γύρισαν (θεονήστικοι), μίας γυναίκας που ακόμα περιμένει τον άντρα της και ενός δούλου που ψάχνει για καινούριο αφέντη, με καταλύτη της όλης υπόθεσης ... δύο καμένες τυρόπιτες ! Δεν ξέρω αν προτιμάτε την εκδοχή της πιστής Πηνελόπης που έπλεκε αργαλειό και έμεινε πιστή για 20 χρόνια, ενώ μέσα στο σπίτι της κυκλοφορούσαν 50 μαντραχαλάδες, αλλά εγώ προσωπικά θεωρώ οτι, είτε το "εργόχειρο" που έπλεκε κάτι άλλο συμβολίζει, είτε οτι τον Οδυσσέα τον είχε κάνει... αντιλόπη η Πηνελόπη !

Η 10σέλιδη ιστορία, την οποία ο δημιουργός στο site του κατατάσσει στην ενότητα Άτακτα Κόμικς, δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Αυγή, αλλά παρ'όλες τις προσπάθειές μου δεν κατάφερα να βρω την ημερομηνία και το φύλλο. Οπότε, επιχειρώντας μία τελείως μπακαλίστικη προσέγγιση, αναφέρω οτι η πολύ λεπτομερής εικονογράφηση μου θυμίζει τη δουλειά του της περιόδου της Τσιγγάνικης Ορχήστρας, δηλαδή της δεκαετίας του '80, αλλά δυστυχώς δε μπορώ να κάνω κάποια πιο συγκεκριμένη υπόθεση.








Με όχημα λοιπόν την πολύ καλή εικονογράφηση, φανερά επηρρεασμένη από τη γαλλο-βελγική σχολή και ιδιαίτερα το Asterix, ο Καλαϊτζής αποδομεί ολόκληρη την κλασική, ηρωική εποχή, παραδίδοντας μία καθημερινή ιστορία καθημερινών ανθρώπων, μακριά από τα κατορθώματα και τις θεϊκές παρεμβάσεις των επικών ποιημάτων του Ομήρου. Χρησιμοποιώντας τη δυναμική του διδύμου αφέντη-δούλου που χαρακτηρίζει τις μεγαλύτερες δουλειές του (π.χ Γκογκόσης-Καπετάν Γκρέκο στο Τυφών, Καράμπαμπας-Αλέκος Τράκας στο Μαύρο Είδωλο) ο δημιουργός εξερευνά τις πολύπλοκες σχέσεις των ανθρώπων με τους θεούς αλλά και μεταξύ τους, παρουσιάζοντάς μας μία εικόνα της κοινωνίας της εποχής που είναι πολύ πιο ρεαλιστική και ανθρώπινη από τις απαγγελίες των ραψωδών.

Και μόνο το γεγονός οτι στον τίτλο φιγουράρει το όνομα μίας θεάς του Ολύμπου δίπλα σε... τυρόπιτες είναι χαρακτηριστικό της κανιβαλιστικής διάθεσης αλλά και της απλότητας που διέκρινε πάντα τον πολύ σημαντικό αυτό έλληνα δημιουργό.

Τρίτη 10 Ιανουαρίου 2017

When Valentina met Corto Maltese

Η ερωτική συνάντηση δύο θρύλων των ευρωπαϊκών comics

** Βασικά, για να είμαστε σωστοί, αναφέρω οτι ο τίτλος είναι παραπλανητικός. Η γιαγιά της Valentina είναι αυτή που συνάντησε τον Corto Maltese, όμως διαθέτει όλα τα χαρακτηριστικά της διάσημης εγγονής της **

Η όμορφη και αισθησιακή φωτογράφος Valentina του Guido Crepax και ο ονειροπόλος ναυτικός Corto Maltese του Hugo Pratt είναι δύο από τους πιο εμβληματικούς χαρακτήρες των ιταλικών, και δη των ευρωπαϊκών comics. Και, αν ο Pratt είναι ο απόλυτος μαέστρος και δάσκαλος της ιταλικής 9ης τέχνης, ο Crepax και ο Milo Manara είναι οι επόμενοι στη σειρά καλλιτέχνες που μπορούν να χαρακτηριστούν ως "μεγάλοι".

Ο Manara έχει κάνει πολλές φορές αναφορά στον αγαπημένο του δάσκαλο και στο διάσημο ήρωά του (π.χ HP and Giuseppe Bergman ή Corto Maltese tribute). Πρόσφατα ανακάλυψα οτι και ο Crepax αλλά και ο Hugo Pratt είχαν κάνει ανάλογες, τιμητικές αναφορές ο ένας στο σπουδαίο έργο του άλλου.

Ο λόγος που ο Guido Crepax (1933-2003) δεν τοποθετεί την ίδια τη διάσημη ηρωίδα του να συναντάει τον τυχοδιώκτη ναυτικό, αλλά τη γιαγιά της, είναι επειδή η Valentina διαθέτει ένα χαρακτηριστικό μοναδικό στον κόσμο των comics. Γερνάει !! Δημιουργημένη σα χαρακτήρας το 1965, η φωτογράφος από το Μιλάνο είχε εξ'αρχής ταυτότητα (!), με ημερομηνία γέννησης το 1942. Σε όλες τις μετέπειτα περιπέτειές της εμφανίζεται μεγαλύτερη σε ηλικία, με τη χρονολογική αλήθεια να τηρείται αυστηρότατα από το δημιουργό της. Ο Corto από την άλλη, μπορεί να μην εμφανίζεται γερασμένος, όμως το σύμπαν του είναι επίσης πολύ αυστηρά χρονολογικά καθορισμένο, και αρκετά παλιότερο. Δημιουργημένος σα χαρακτήρας από τον Hugo Pratt (1927-1995) το 1967, ο μαλτέζος ναυτικός γεννήθηκε το 1887, και οι περιπέτειές του διαδραματίζονται ως επί το πλείστον τη χρονική περίοδο 1900-1930. Οπότε, θα ήταν χρονολογικά αδύνατον να συναντηθούν οι δύο χαρακτήρες. Η γιαγιά πάντως της Valentina, Louise, λειτουργεί σαν alter ego της διάσημης εγγονής της, αφού είναι ολόιδιες στην όψη και διαθέτουν το ίδιο αδάμαστο πνεύμα και την ίδια, ακατάσχετη επιθυμία για ηδονή. Οπότε, είναι στην ουσία σαν να συναντιούνται όντως οι δύο πιο γνωστοί ήρωες στην ιστορία των ιταλικών comics. Ένα σπάνιο, ιστορικό crossover της ευρωπαϊκής 9ης τέχνης.





Την αρχή έκανε ο Pratt, ο οποίος, στη μαγευτική περιπέτεια του Corto Maltese Βενετσιάνικο Παραμύθι (Sirat Al Bunduqiyyah) που κυκλοφόρησε το 1977, τοποθετεί τον ήρωά του στη Βενετία του 1921, όπου μετά την πτώση του από μία ταράτσα καταλήγει σε ένα άγνωστο σπίτι. Εκεί, μία όμορφη κοπέλα με ένα χαρακτηριστικό, καρέ κούρεμα τον περιθάλπει και του συστήνεται ως Louise Brookszowyc από τη Βαρσοβία, πιο γνωστή με το όνομα "η ωραία του Μιλάνου" (πόλη όπου γεννήθηκε η Valentina). Και όντως, η Louise είναι η γιαγιά της Valentina, από την οποία η διάσημη εγγονή της μάλλον υιοθέτησε το σήμα-κατατεθέν κούρεμά της. (Ασφαλώς, είναι γνωστό οτι και οι δύο υιοθέτησαν το κούρεμα από την αμερικανίδα ηθοποιό Louise Brooks, την έμπνευση του Crepax για την ηρωίδα του). Σε αυτή τη φάση πάντως, οι δυο τους ανταλάσσουν απλά μερικές κουβέντες, και τίποτα δεν προϋποθέτει κάτι παραπάνω στη σχέση τους.

Έπειτα, τον Ιούλιο του 1978 o Crepax συνέχισε το... καλλιτεχνικό πινγκ-πονγκ, με τη δημοσίευση της ιστορίας που προχωράει τη σχέση μεταξύ των δύο ηρώων στο επόμενο επίπεδο, παρουσιάζοντάς την ως ξεκάθαρα ερωτική, κατά το προσφιλές του ύφος. Η ιστορία δημοσιεύθηκε στο γνωστό ιταλικό περιοδικό Linus των εκδόσεων Rizzoli με τίτλο Antropologia (δε χρειάζεται μετάφραση νομίζω). Η ίδια η συνάντηση δε έγινε το 1923 στη Βενετία, με τη μητέρα της Valentina να διηγείται την ιστορία στην κόρη της το 1957 στο Μιλάνο. Εδώ μαθαίνουμε οτι η Louise ήταν πόρνη, και οτι ήταν ερωτευμένη με τον Corto. Αλλά και αυτός δείχνει ένα πάθος και μία παραφορά απέναντί της που έρχονται σε αντίθεση με τη συνηθισμένη, κουλ και άνετη συμπεριφορά του. Φυσικά, ως αμετανόητος και αθεράπευτος τυχοδιώκτης, ο μαλτέζος ναυτικός πρέπει να φύγει, ανακοινώνοντάς το στη Louise σε μία δραματική σκηνή χωρισμού. Όμως, στο τέλος της ιστορίας, η μητέρα της Valentina κάνει μία αναφορά που αφήνει υπονούμενα οτι ίσως ο Corto να είναι... ο παππούς της !







Η ιστορία Antropologia συμπεριελήφθη και στην ιταλική ανθολογία του Guido Crepax, Erotica vol. 10 - Valentina nel metro (πρώτη εικόνα της ανάρτησης), που εκδόθηκε το 2015 στη γειτονική μας χώρα. Η ανθολογία περιλαμβάνει επίσης πολλές άλλες συναντήσεις της ηρωίδας με γνωστούς χαρακτήρες (crossovers), όπως τους Diabolik, Paulette των Wolinsky και Pichard, Barbarella, Flash Gordon, Mandrake, Dick Tracy, Fantastic Four, Prince Valiant, Tarzan, Jodelle του Guy Peellaert, l’Eternauta και Little Nemo του Winsor McCay.


Υπάρχει και μία ακόμη αναφορά στη σχέση της Louise με τον Corto, στην ιστορία Tango που εξέδοσε ο Hugo Pratt το 1985. Ο Corto Maltese βρίσκεται στο Buenos Aires της Αργεντινής το 1923, γυρεύοντας τη Louise που του είχε γράψει ένα γράμμα ζητώντας του βοήθεια. Δυστυχώς η Louise είναι νεκρή, σκοτωμένη από μία συμμορία μαστρωπείας με την οποία είχε μπλέξει, μαθαίνουμε όμως οτι είχε γεννήσει ήδη μία κόρη, τη μητέρα δηλαδή της Valentina. Όπως συνηθίζει, ο τυχοδιώκτης ναυτικός εκδικείται το θάνατό της και κανονίζει η κόρη της να καταλήξει σε ασφαλή χέρια. Φυσικά, όπως μάθαμε πρίν, αυτή η κόρη ίσως να είναι και δική του, όμως αυτό ο ίδιος δεν το γνωρίζει.

Οι δυο τους δε συναντιώνται ποτέ λοιπόν μέσα στις σελίδες του βιβλίου, μιας και η Louise έχει ήδη πεθάνει, βρίσκονται όμως μαζί στο υπέροχο εξώφυλλο που αποτελείται από κοντινά πλάνα ενός παθιασμένου tango ανάμεσα στον Corto και μίας γυναίκας με κοντό καρέ μαλλί. Το οτι αυτή είναι η Louise αποτελεί δική μου υπόθεση, όμως το βρίσκω αρκετά "ποιητικό" να είναι αυτή, και άρα αρκετά Hugo Pratt-ικό.

Αυτές ήταν λοιπόν οι συναντήσεις του Corto Maltese με τη Louise Brookszowyc, γιαγιά της Valentina, η οποία παίρνει τη θέση της εγγονής της στο υπέροχο αυτό crossover, για να γεφυρώσει το χρονολογικό κενό ανέμεσα στους χαρακτήρες που ο Hugo Pratt και ο Guido Crepax ήθελαν από καιρό να συνδυάσουν. Η ιδέα της Louise ήταν του δεύτερου, με τον ίδιο να αναλαμβάνει και να δημιουργήσει το μεγαλύτερο και πιο "ζουμερό" κεφάλαιο της σχέσης τους.






Για επίλογο άφησα ένα όμορφο ιστορικό ανέκδοτο του κόσμου των comics που νομίζω οτι δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό. Η Louise Brooks (1906-1985), μεγάλο αστέρι του βωβού κινηματογράφου και πρότυπο όπως προ-είπαμε του Guido Crepax για τη Valentina, είχε συχνή επικοινωνία μαζί του και δήλωνε υπερήφανη που αποτέλεσε τη μούσα του. Μάλιστα του έγραψε κάποια φορά οτι "ξεκίνησες τη Valentina το 1965, όταν μόλις είχε πεθάνει ο άντρας μου, σαν να ήθελες να με πάρεις μακριά". Το 1983 ο Hugo Pratt, επίσης μεγάλος θαυμαστής της, την επισκέφθηκε στο σπίτι της απροειδοποίητα και ανώνυμα. Προς μεγάλη του έκπληξη, βρίσκει εκεί το Βενετσιάνικο Παραμύθι του Corto Maltese, το έργο του δηλαδή που την περιέχει σαν ηρωίδα. Η Brooks φεύγει για λίγο από το δωμάτιο, και επιστρέφοντας τον βρίσκει με το βιβλίο στα χέρια. Του λέει οτι της το έστειλε ένας φίλος της από την Ιταλία, ο Guido Crepax, και οτι ο καλλιτέχνης που το έφτιαξε είναι πραγματικά προικισμένος. Τότε, ο Pratt της αποκαλύπτει οτι ο ίδιος είναι ο καλλιτέχνης.



Η αμερικανίδα ηθοποιός του βωβού κινηματογράφου Louise Brooks (1906-1985)