Yragaël

Μία κοσμική τραγωδία από τον 
αρχιτέκτονα των κόσμων

Ο Philippe Druillet, συν-ιδρυτής μαζί με τον Moebius του θρυλικού περιοδικού Métal Hurlant και της εκδοτικής εταιρείας Les Humanoïdes Associés, είναι ένας από τους πιο γνωστούς, αγαπητούς και πολυβραβευμένους ευρωπαίους δημιουργούς της "παλιάς" σχολής. Γεννημένος το 1944 στην Toulouse και ξεκινώντας την πορεία του στο χώρο των comics το 1966 με το Le Mystère des abîmes (The Mystery of the Abyss), ο Druillet έχει μείνει στην ιστορία της 9ης τέχνης για την εξαιρετική του ικανότητα να δημιουργεί πολύπλοκες διαστημικές περιπέτειες, larger than life χαρακτήρες, και στην ουσία ολόκληρα σύμπαντα !

Ο πιο διάσημος και πληθωρικός χαρακτήρας που δημιούργησε ποτέ ο Druillet είναι ασφαλώς ο Lone Sloane, ήρωας και της πρώτης του απόπειρας στον κόσμο των comics, όμως στην πλούσια καριέρα του ο γάλλος καλλιτέχνης έπλασε πολλούς ακόμη χαρακτήρες, με τον Yragaël να αποτελεί έναν από τους πιο τραγικούς.

Το Yragaël λοιπόν, γραμμένο από τον Michel Delmuth και εικονογραφημένο εντυπωσιακά από τον Druillet, κυκλοφόρησε αρχικά σε συνέχειες στο εμβληματικό περιοδικό Pilote, ξεκινώντας από το τεύχος #695 (1973), για να συλλεχθεί σε τόμο από την εταιρεία Dargaud το 1974. Υπάρχει και συνέχεια της ιστορίας με τίτλο Urm ή Urm le fou (Urm the fool), όμως σε αυτή την ανάρτηση θα ασχοληθούμε μόνο με το Yragaël.

Η ιστορία μας ξεκινάει μέσα στο απόλυτο χάος, με την ανθρωπότητα να έχει παρακμάσει και τον πλανήτη Γη να βιώνει τις τελευταίες ημέρες του. Θεοί και δαίμονες περιδιαβαίνουν τον πλανήτη προσπαθώντας να ανακτήσουν την παλιά τους δύναμη και εξουσία πάνω στους εξαθλιωμένους "Τελευταίους ανθρώπους" (Last men). Δολοπλοκίες, δολοφονίες και μια κατάσταση αναρχίας μαστίζουν τους σκοτεινούς αυτούς καιρούς, με το ανθρώπινο είδος να μη διαβλέπει ούτε μία αχτίδα ελπίδας για το μέλλον. Μέσα σε όλο αυτό το νιχιλιστικό σκηνικό, ο πρίγκιπας Yragaël θα αναδειχθεί ως ο πιθανός σωτήρας της ανθρωπότητας, προσπαθώντας μέσα από μία ανίερη συμμαχία με τη ζωντανή πόλη Spharain να αποκτήσει τη δύναμη να αλλάξει το διαφαινόμενο πεπρωμένο. Όμως η τύχη θα του παίξει άσχημο παιχνίδι, και η βασίλισσα-μάγισσα Nereis θα τον κοροϊδέψει, με την περηφάνεια του τελικά να οδηγεί στην αναπόφευκτη πτώση του.

Η ιστορία είναι απλή όμως αποτελεσματική, μία διαστημική αρχαία τραγωδία με επικές, φιλοσοφικές και... παραισθησιογόνες προεκτάσεις, επηρρεασμένη έντονα από τον Elric του Michael Moorcock αλλά και τη δουλειά του H.P. Lonecraft. Δυστυχώς, το κείμενο του Michel Delmuth είναι εξόχως πολύπλοκο και ακατανόητο, προσπαθώντας συνεχώς να "ακουστεί" βαρύ και επικό, καταφέρνοντας όμως μόνο να μπερδέψει και να συγχύσει τον αναγνώστη. Πολλές φορές οι προτάσεις δε βγάζουν καν νόημα, μόνο ένα πομπώδες χωρίς λόγο, ανούσιο παραλήρημα. Κι όμως, όλο αυτό το χάος του σεναρίου ταιριάζει απόλυτα με την υπέροχα χαοτική, ψυχεδελική εικονογράφηση του μεγάλου Druillet, την πάντα υπερβολική και αριστουργηματική. Στο συνηθισμένο κορυφαίο επίπεδο όλων των δουλειών του, ο γάλλος "διαστημικός αρχιτέκτονας" - όπως δικαίως τον αποκαλούν - δημιουργεί ένα άναρχο, συμπαντικό όργιο χρωμάτων και σχημάτων, με τις ολοσέλιδες συνθέσεις του να αψηφούν όπως πάντα τις νόρμες και τους κανόνες της 9ης τέχνης.

To συνολικό αποτέλεσμα του Yragaël είναι λοιπόν αρκετά "άνισο", με το σενάριο να κρίνεται ομολογουμένως πολύ αδύναμο, και την κορυφαία εικονογράφηση να έρχεται για να σώσει την κατάσταση. Και φυσικά, με τη βαριά υπογραφή του Druillet, τα καταφέρνει περίφημα.

Pilote #695 (1973)

Katsuya Terada, Keiichi Koike short stories

2 υπέροχες σύντομες ιστορίες από την εξαιρετική ανθολογία The Tipping Point

Το The Tipping Point είναι μία πολύ όμορφη, δίτομη ανθολογία σύντομων ιστοριών που κυκλοφόρησε το 2015 στη Γαλλία, συγκεντρώνοντας μερικούς από τους πιο ταλαντούχους καλλιτέχνες της παγκόσμιας κοινότητας comics. Συνδυάζοντας μεγάλα ονόματα όπως τους Paul Pope, Eddie Campbell και Naoki Urasawa με όχι ιδιαίτερα γνωστούς αλλά πολύ αξιόλογους δημιουργούς όπως οι Frederik Peeters, Katsuya Terada, Boulet και Keiichi Koike μεταξύ άλλων, η συλλογή έχει ως κεντρικό θέμα την αλλαγή, ή το σημείο καμπής όπως είναι και ο τίτλος της. Το αποτέλεσμα φυσικά δεν περιορίζεται από το κοινό θέμα, αντιθέτως υπάρχει μεγάλη ποικιλία τόσο στα θέματα όσο και στα είδη των ιστοριών που παρουσιάζονται. Από κλασικές περιπέτειες, παρωδίες και ρομάντζα μέχρι μυθπλογική και επιστημονική φαντασία, το The Tipping Point προσφέρει υλικό για όλα τα γούστα.

Υπάρχουν πολλές υπέροχες ιστορίες στη συλλογή, όμως επέλεξα να παρουσιάσω αυτές των πολύ καλών Katsuya Terada και Keiichi Koike, επειδή είναι από τις αγαπημένες μου, και επειδή οι δύο αυτοί καλλιτέχνες πιστεύω οτι αξίζουν μεγαλύτερης αναγνώρισης.


Katsuya Terada - Tengu

Keiichi Koike - Fish

Ο 2ος τόμος του The Tipping Point, στον οποίο συγκαταλέγονται και οι 2 ιστορίες μας

Marc-Antoine Mathieu - 3 secondes

Ένα απίστευτο καλλιτεχνικό πείραμα 
που ξεπερνά τα όρια των comics

O Marc-Antoine Mathieu αποτελεί τα τελευταία χρόνια τον αγαπημένο μου γάλλο δημιουργό, αυτόν που παρακολουθώ ανελλιπώς και περιμένω με μεγάλη λαχτάρα κάθε καινούρια του δουλειά. Κι αυτό γιατί οι δουλειές του είναι ό,τι πιο πειραματικό, πρωτοποριακό και ενδιαφέρον κυκλοφορεί στον κόσμο της 9ης τέχνης, τουλάχιστον κατά την ταπεινή μου γνώμη.

Το 3 secondes για παράδειγμα, που κυκλοφόρησε το Σεπτέμβριο του 2011 από την εταιρεία Delcourt, είναι κάτι σαν κινηματογραφικό, συνεχόμενο zoom σε μορφή comics, και αν κάποιος δεν κατάλαβε τί εννοώ είναι απολύτως δικαιολογημένος. Πάμε λοιπόν να εξηγηθούμε πιο αναλυτικά.

H εξαιρετικής έμπνευσης κεντρική ιδέα του 3 secondes είναι οτι ακολουθεί την πορεία ενός φωτονίου σε "πραγματικό" χρόνο 3 δευτερολέπτων, μέσω ενός κινηματογραφικού ζουμαρίσματος που μας καθιστά μάρτυρες σε μία σκοτεινή υπόθεση δολοφονίας ! Με αυστηρό grid (διάταξη) 9 panels ανά σελίδα, κάθε καρέ είναι μία ελαφρώς μεγεθυμένη εκδοχή του προηγούμενου, με το σύνολο των 72 τετράγωνων σελίδων να είναι ακριβώς ο αριθμός καρέ που τραβάει μία κινηματογραφική κάμερα ανά δευτερόλεπτο (24), επί τα 3 δευτερόλεπτα. Ακολουθούμε λοιπόν το φωτόνιο - το φως δηλαδή - καθώς ανακλάει σε κάθε λογής ανακλαστική επιφάνεια (καθρέπτες, τζάμια, κουτάλια, οθόνες κινητών, κτλ), περνώντας από σπίτια, δρόμους, γήπεδα, αεροπλάνα, ακόμη και... μέχρι το φεγγάρι και πάλι πίσω στη γη! Ξεκινώντας κλάσματα του δευτερολέπτου πρίν μία (φαινομενικά) εν ψυχρώ δολοφονία, η απίστευτη, ξέφρενη πορεία του φωτός μας προσφέρει συνεχώς καινούρια στοιχεία στη μυστηριώδη υπόθεση που ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια μας ... σε μόλις 3 δευτερόλεπτα !

"Κι αφού λοιπόν τα πάντα σε αυτό το comic είναι τόσο κινηματογραφικά, γιατί ο φοβερός κύριος Mathieu δεν το έφτιαχνε σε animation ?", μπορεί να ρωτήσει κάποιος. Η απάντηση είναι οτι ... το έκανε και αυτό ! Και πολλά περισσότερα μάλιστα (θα τα δούμε παρακάτω).

Στο εξαιρετικά δύσκολο και φιλόδοξο αυτό project του, ο Mathieu εξερευνά τα όρια του μέσου των comics αλλά και τη σύνδεση της 9ης τέχνης με την 7η (τον κινηματογράφο), πειραματιζόμενος ανελέητα με ένα από τα βασικότερα συστατικά κάθε αφηγηματικού έργου - το χρόνο. Τα 3 δευτερόλεπτα είναι, όπως μας πληροφορεί η όμορφη περιγραφή του comic, ο χρόνος που χρειάζεται το φως για να διανύσει 900.000 χιλιόμετρα, ο χρόνος μιας ανάσας, ενός δακρύου ή της αποστολής ενός μηνύματος SMS. Και στην περίπτωσή μας, με τις δυνατότητες "τεντώματος" του χρόνου που προσφέρει αποκλειστικά το μέσο των comics, 3 δευτερόλεπτα αρκούν για να στηθεί μία ολόκληρη υπόθεση αστυνομικού μυστηρίου. Και ταυτόχρονα, ο καλλιτέχνης παίζει με το μυαλό του αναγνώστη και προκαλεί το αστυνομικό του δαιμόνιο, καθώς το φως επανέρχεται στις ίδιες σκηνές από διαφορετικές όμως γωνίες, αποκαλύπτοντάς μας καινούρια στοιχεία του μυστηρίου και αλλάζοντας διαρκώς τα δεδομένα της υπόθεσης. Ένα απίστευτης σύλληψης και ακόμη πιο απίστευτης υλοποίησης καλλιτεχνικό πείραμα, που μόνο ένας δημιουργός με το ταλέντο, το μυαλό και την... πειραματική εμπειρία του Mathieu θα μπορούσε να φέρει εις πέρας. Και μάλιστα, με βαθμό άριστα 10'.

Αυτή η πειραματική εμπειρία που αναφέρω ξεκίνησε τη δεκαετία του 90 με την υπέροχη σειρά του Julius Corentin Acquefacques, με το επώνυμο του ήρωα να αποτελεί αναγραμματισμό (ηχητικά τουλάχιστον) του επωνύμου του εμβληματικού τσέχου συγγραφέα Franz Kafka. Και αυτό δεν είναι φυσικά τυχαίο, καθώς το περιβάλλον της σειράς που εξερευνά τη φύση, τη μορφή, τη γλώσσα και τις δυνατότητες του μέσου των comics είναι χαρακτηριστικά καφκικό και άναρχα σουρρεαλιστικό. Το αρκετά πιο πρόσφατο SENS είναι ένα ακόμη υπέροχο πείραμα του Mathieu, αλλά με αυτά τα έργα θα ασχοληθούμε πιο αναλυτικά σε μελλοντικές αναρτήσεις. Είναι πραγματικά κρίμα που το πιο γνωστό έργο αυτού του πρωτοπόρου των comics είναι το Les sous-sols du Révolu για λογαριασμό του μουσείου του Λούβρου, το οποίο είναι φυσικά επίσης εξαιρετικό, όμως όχι τόσο πειραματικό, το είδος δηλαδή στο οποίο ο Mathieu πραγματικά μεγαλουργεί.

Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, ο εξαιρετικός κύριος Mathieu πήγε το πειραματικό αυτό project του... ακόμη παραπέρα! Το προσάρμοσε λοιπόν σε ένα υπέροχο, διαδικτυακό παιχνίδι μυστηρίου, προκαλώντας τους χρήστες να ακονίσουν το μυαλό τους προσπαθώντας να λύσουν το μυστήριο.

https://3secondsmystery.com

Ξεκινάμε βλέποντας όλο το απίστευτο zoom σε πραγματικό χρόνο 3 δευτερολέπτων, και έπειτα συμπληρώνουμε τον κωδικό Y5N25R918T8R58 (τον οποίο ανακάλυψα μετά από ντετεκτιβική δουλειά χρόνων σε παλιά αρχεία της KGB και της CIA) για να συνεχίσουμε προς τη λύση του μυστηρίου.

Αυτή η ιδέα του Mathieu να μετατρέψει το πανέμορφο comic zoom του σε διαδικτυακό παιχνίδι μυστηρίου με ανάγκασε να δημιουργήσω καινούρια ταμπέλα με τίτλο virtual comics στο ταπεινό αυτό blog, αφού οι περίπου 300 που είχα ήδη δεν μπορούσαν να περιγράψουν τί ακριβώς είναι αυτό που έχει φτιάξει ο γάλλος καλλιτέχνης. Και αυτό φίλοι μου ονομάζεται πρωτοπορία ! Φυσικά, και η επόμενη ανάρτηση στην οποία θα κολληθεί η συγκεκριμένη ταμπέλα (tag) θα είναι πάλι του Mathieu, αφού προσωπικά δε γνωρίζω άλλο δημιουργό που να συνδυάζει τόσο πετυχημένα τα comics με τις δυνατότητες του ψηφιακού κόσμου.

Ακόμη όμως και με αυτή την... υπέρβαση μέσων που επιχείρησε - και πέτυχε - ο καλλιτέχνης, το 3 secondes αποτελεί ένα υπέροχο παράδειγμα των ξεχωριστών δυνατοτήτων της 9ης τέχνης, αφού στον κόσμο των comics, αντιθέτως με την κινούμενη εικόνα, ο αναγνώστης είναι αυτός που καθορίζει το χρόνο που θα διαρκέσει η εμπειρία - η ανάγνωση στη συγκεκριμένη περίπτωση, αλλά και έχει τη δυνατότητα να πάει πίσω και μπρός (στις σελίδες, και άρα στο χρόνο) όποτε επιλέξει. Μία ακόμη υπέροχη υπενθύμιση οτι η 9η τέχνη έχει απίστευτες δυνατότητες έκφρασης και επικοινωνίας που δεν έχουν εξερευνηθεί ακόμη πλήρως. Αλλά φυσικά, χρειάζονται τόσο ταλαντούχοι και ευφυείς δημιουργοί όπως ο Marc-Antoine Mathieu για να εξερευνηθούν αυτές οι δυνατότητες.

Για τέλος, άφησα την προσαρμογή σε βίντεο αυτού του απίστευτου comics zoom.

Daytripper

Μία υπέροχη, συγκινητική ιστορία 
για το θάνατο ... δηλαδή για τη ζωή

Ο Fábio Moon και ο Gabriel Bá είναι μία πολύ καλή δημιουργική ομάδα από τη Βραζιλία αλλά και από... την ίδια οικογένεια. Δεν είναι η μόνη περίπτωση αδερφών που ενώνουν τις δυνάμεις τους στο χώρο των comics, είναι όμως σίγουρα η πιο επιτυχημένη περίπτωση μετά τους Los bros Hernandez του εμβληματικού Love and Rockets.

Οι δίδυμοι Moon και Bá λοιπόν (τα οποία αποτελούν ψευδώνυμα όπως καταλαβαίνετε) έχουν γνωρίσει μεγάλη εμπορική και καλλιτεχνική επιτυχία στη διάρκεια της κοινής καριέρας τους, και μάλιστα έχουν μοιραστεί και το ακριβοθώρητο βραβείο Eisner με τον δικό μας Βασίλη Λώλο για την ανθολογία "5". Άλλες σημαντικές κοινές δουλειές τους (έχουν και μερικές ξεχωριστά ο καθένας) είναι η ανθολογία PIXU πάλι με τον Λώλο, το De:TALES και το Casanova.

Όμως με διαφορά το καλύτερο έργο της μέχρι τώρα, σχετικά σύντομης καριέρας τους που ξεκίνησε το 2006 είναι το υπέροχο Daytripper, το οποίο κυκλοφόρησε το 2011 απο την εταιρεία Vertigo.

SPOILER ALERT
Πρωταγωνιστής της ιστορίας μας είναι ο βραζιλιάνος Brás de Oliva Domingos, γιος ενός διάσημου συγγραφέα, ο οποίος γράφει τους επικήδειους σε μία μικρή εφημερίδα και ονειρεύεται μία μέρα να ακολουθήσει τα βήματα του πατέρα του. Τον ακολουθούμε σε 10 σημαδιακές ημέρες της ζωής του, από τα 11 όταν δίνει το πρώτο του φιλί, τα 21 όταν γνωρίζει την πρώτη του αγάπη, μέχρι τη γέννηση του γιου του, τα πρώτα βήματά του ως συγγραφέα και τη διάγνωσή του με καρκίνο σε μεγάλη ηλικία, με κάθε ένα από τα 10 αυτά επεισόδια να τελειώνει με το θάνατό του. Κάθε κεφάλαιο ολοκληρώνεται με τον ίδιο του τον επικήδειο, συνοψίζοντας τη ζωή του σε λίγα λόγια και προκαλώντας μας να αναρωτηθούμε ποιά είναι τελικά τα σημαντικότερα γεγονότα της ζωής μας. Θα τα καταλάβουμε τη στιγμή που συμβαίνουν ? Μήπως δεν έχουμε δώσει την πρέπουσα σημασία στα πιο σημαντικά πράγματα ? Και τί συνθέτει τελικά μία ζωή ?

Σίγουρα το θέμα είναι μεγάλο και "επικίνδυνο", μιας και τα δύσκολα αυτά ερωτήματα είναι πολύ πιθανό να καταλήξουν σε ρηχές απαντήσεις, υπεροπτικές ρητορείες ή δακρύβρεχτα δράματα που κυνηγούν την εύκολη συγκίνηση. Ευτυχώς οι δύο δημιουργοί δείχνουν την απαιτούμενη σοβαρότητα και ικανότητα, διαχειρίζοντας πολύ πετυχημένα και απλά την ιστορία τους, χωρίς φανφάρες και κηρύγματα. Και το αποτέλεσμα είναι λυρικό μέσα στην καθημερινότητά του, ειλικρινά συγκινητικό, και απλά υπέροχο!

Το Daytripper έχει ένα πολύ ταιριαστό τίτλο που περιγράφει απλά και όμορφα το περιεχόμενό του, κάτι που φυσικά γίνεται πλήρως κατανοητό μόνο αφού έχει ολοκληρώσει κανείς την ανάγνωση του βιβλίου. Κάθε κεφάλαιο είναι ένα ταξίδι, μία ημέρα στη ζωή ενός ανθρώπου η οποία ξεκινάει απολύτως φυσιολογικά, συνεχίζεται με διάφορα γεγονότα που χαρακτηρίζουν και καθορίζουν αυτή τη ζωή, και τελειώνει με το θάνατό του, κάτι που δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στην, εν αγνοία του, τελευταία αυτή ημέρα της ζωής του. Το μήνυμα είναι απλό και ασφαλώς χιλιο-ειπωμένο, όμως είναι ακριβώς αυτά τα απλά μηνύματα που περιέχουν την περισσότερη σοφία, και που συνηθίζουμε να ξεχνάμε.

Το "ζήσε την κάθε μέρα σου σαν να είναι η τελευταία" ακούγεται κοινότυπο και δεδομένο, όσο δεδομένο θεωρεί ο καθένας οτι η μέρα που διανύει δεν θα είναι η τελευταία του. Κι όμως, η ζωή δεν φέρνει πάντα τα πράγματα όπως τα υπολογίζουμε. Γι'αυτό και πρέπει να απολαμβάνουμε και να εκτιμούμε αυτό το πολύτιμο δώρο της ζωής που τόσο υποτιμούμε και θεωρούμε αυτονόητο. Και το πιο σημαντικό επίτευγμα των δύο ταλαντούχων αδερφιών από τη Βραζιλία είναι οτι στο πολύ όμορφο αυτό έργο τους δεν περνάνε αυτό το σημαντικό μήνυμα όσο γραφικά και τετριμμένα το έθεσα εγώ, και όσο τετριμμένες ακούγονται συνήθως αυτές οι "απλές" σοφίες. Το περνάνε πολύ νηφάλια και αβίαστα, χωρίς κηρύγματα και νουθεσίες, δίνοντας σημασία στα απλά πράγματα που θεωρούμε συνηθισμένα, και όμως είναι αυτά που συνθέτουν μία ανάμνηση, ένα ταξίδι, μια ζωή.