The Mystery Play

"Ποιός σκότωσε το θεό ?"
Ένα μυστηριώδες έγκλημα με φιλοσοφικές προεκτάσεις

Το The Mystery Play είναι ένα μικρό σε έκταση αλλά πολύ μεγάλο σε συμβολισμούς και νοήματα graphic novel που εξέδωσε η αμερικάνικη εταιρεία Vertigo τον Ιανουάριο του 1994. Στις μόλις 76 σελίδες του, ο superstar σκωτσέζος συγγραφέας Grant Morrison παραδίδει ένα εξαιρετικό, αλληγορικό σενάριο που είναι πολύ μακριά από τη συνηθισμένη του θεματολογία (Arkham Asylum, The Invisibles, The Filth, Doom Patrol, ...), προσφέροντας μία ευπρόσδεκτη φρεσκάδα και ποικιλία στην τεράστια βιβλιογραφία του. Και η υπέροχη εικονογράφηση του Jon J. Muth με τα ξεβαμμένα και μουντά χρώματα είναι απλά τόσο καλή που κέρδισε το βραβείο Eisner το 1995 για Best Painter / Multimedia Artist.

Παίρνοντας τον τίτλο του από τις μεσαιωνικές θεατρικές παραστάσεις με βιβλικά θέματα, το The Mystery Play ξεκινά με τη δολοφονία του ηθοποιού που έπαιζε το θεό σε μία αντίστοιχη παράσταση στη μικρή, αγγλική επαρχιακή πόλη Townely. Ο βασικός ύποπτος είναι ο ηθοποιός που παίζει το διάβολο, και ο ντετέκτιβ που ερευνά την υπόθεση ονομάζεται Carpenter (ξυλουργός). Θεϊκό ?

Στη μικρή, μη υπαρκτή πόλη του Townely λοιπόν, οι κάτοικοι προσπαθούν να προσελκύσουν ενδιαφέρον και τουρισμό, αναβιώνοντας τη μεσαιωνική παράδοση των Mystery Plays. Το έργο που ανεβάζουν διηγείται τη βιβλική ιστορία του διωγμού των πρωτοπλάστων από τον παράδεισο. Κατά τη διάρκεια μιας παράστασης όμως, στο σημείο που ο θεός έχει μόλις διώξει τον Αδάμ και την Εύα και φεύγει από τη σκηνή, οι θεατές περιμένουν να τον δουν να επανέρχεται στο σανίδι οργισμένος *. Όμως αυτός δεν έρχεται ποτέ. Έχει δολοφονηθεί.

(* Ε, τσαντίζεται και αυτός καμιά φορά, άνθρωπος είναι)

Στην αναστατωμένη πόλη καταφθάνει σύντομα ο ντετέκτιβ Frank Carpenter, και ξεκινάει να ερευνά τη μυστηριώδη υπόθεση. Με την, όχι και τόσο ανιδιοτελή βοήθεια μιας τοπικής, φιλόδοξης δημοσιογράφου, ο Carpenter θα αρχίσει να συλλέγει στοιχεία για τους κατοίκους, και θα ξεκινήσει τις ανακρίσεις. Κύριος ύποπτος, πολύ ταιριαστά, ο ηθοποιός που έπαιζε το διάβολο, με την ανάκρισή του να παίρνει μία άκρως αλληγορική, σουρρεαλιστική τροπή όταν ο ντετέκτιβ μας θα έχει μία απο τις πολλές παραισθήσεις (?) που τον βασανίζουν, και θα δεί τον ύποπτο να μεταμορφώνεται μπροστά στα μάτια του στον ίδιο το διάβολο. Μάλιστα ο "αθεόφοβος" θα του πετάξει και μερικές βλάσφημες, ειρωνικές ατάκες, βγαλμένες μέσα από τα βιβλία του Friedrich Nietzsche. Ο Carpenter, ο οποίος δείχνει αφύσικα επηρρεασμένος και ταλαιπωρημένος από την υπόθεση, θα μιλήσει έπειτα με τον τοπικό φωτογράφο, με τον εφημέριο που έχει χάσει εδώ και καιρό την πίστη του, και με το διεστραμμένο δήμαρχο, με τις συζητήσεις να πηγαινοέρχονται συνέχεια από το αληθινό στο αλληγορικό, από το θεό στον άνθρωπο και από τη λογική στην τρέλα.

(ψιλο-SPOILER)
Η... φιλοσοφικο-ντετεκτιβική αυτή υπόθεση θα πάρει μία απρόσμενη τροπή όταν θα αποκαλυφθεί το σκοτεινό μυστικό του Carpenter, ένα μυστικό τόσο αποτρόπαιο που θα αλλάξει τα πάντα, οδηγώντας σε μία τραγική κλιμάκωση των γεγονότων και σε ένα άκρως θεατρικό, αλληγορικό φινάλε.

Χρησιμοποιώντας ένα πολύ απλό σκηνικό για "περιτύλιγμα", ο μεγάλος Grant Morrison εξερευνά στο σενάριό του πολύ βαθιά και ουσιαστικά νοήματα, από τα πνευματικά και θεοσοφικά μέχρι τα κοινωνικά και τα ανθρώπινα. Η κλειστή κοινωνία της μικρής πόλης αποτελεί το τέλειο όχημα για να εισχωρήσει στις ανησυχίες, τους φόβους και τα καλά κρυμμένα μυστικά που παίζουν το ρόλο τους στο θέατρο των διαπροσωπικών σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων. Και, σαν τέλειος ανατόμος, παρατηρεί και υπογραμμίζει το πώς αυτή η κοινωνία διαβρώνεται σιγά-σιγά εκ των έσω, υποχωρώντας κάτω από το βάρος των γεγονότων, αλλά και των σαθρών θεμελίων της.

Το φινάλε της ιστορίας δεν μας διαφωτίζει καθόλου ως προς το "ποιός σκότωσε το θεό", όμως μέχρι να φτάσουμε σε αυτό το σημείο δεν έχει πλέον και πολλή σημασία. Σημασία έχει το ταξίδι της πνευματικής αναζήτησης και της ψυχολογικής ενδοσκόπησης που μας προσέφερε ο κύριος Morrison, βοηθούμενος φυσικά από τις υπέροχες, εκφραστικές νερομπογιές του Jon J. Muth που δίνουν την απαραίτητη ονειρικότητα αλλά και "θαμπάδα" στη σκοτεινή, ενοχλητική αυτή υπόθεση.