Alejandro Jodorowsky - Fábulas Pánicas

Τα παραμύθια του Πανικού - 
Σουρρεαλισμός και Μυστικισμός σε συσκευασία τσίχλας !

Η μοναδική δουλειά που έχει εικονογραφήσει ποτέ ο μεγάλος σεναριογράφος Alejandro Jodorowsky

Ο γαλλο-χιλιανός Alejandro Jodorowsky είναι αναμφισβήτητα ένας από τους καλύτερους, πιο ιδιαίτερους και πιο επιδραστικούς σεναριογράφους στην ιστορία της 9ης τέχνης. Έχοντας στο ενεργητικό του μερικά από τα διαχρονικά αριστουργήματα του κόσμου των comics (Incal, The Metabarons και αμέτρητα άλλα) , o Jodorowsky είναι επίσης σκηνοθέτης θεόκουλων ταινιών με ισχυρό cult status, ποιητής, ηθοποιός, θεατρικός παραγωγός, μίμος, χειρομάντης, μάγος και ψυχοθεραπευτής ! Ανήσυχος, τολμηρός, πάντα διατεθειμένος να πειραματιστεί και να επαναπροσδιοριστεί, ο πολυτάλαντος αυτός καλλιτέχνης έχει περάσει διάφορες φάσεις στην πολυετή καριέρα του, με την ιστορική σειρά comic strips Fábulas Pánicas να αποτελεί την πιο προσωπική του ενασχόληση με το μέσο των comics.

Γεννημένος το 1929 στη Χιλή μέσα σε μία προβληματική (για να το πούμε ευγενικά) οικογένεια, ο Jodorowsky πέρασε πολύ άσχημη παιδική ηλικία, νιώθοντας αποξενωμένος τόσο από τους συγγενείς του όσο και από τους κατοίκους της μικρής πόλης Tocopilla όπου γεννήθηκε. Αυτό τον ώθησε να ασχοληθεί από πολύ μικρός με τη λογοτεχνία, την ποίηση και το θέατρο, ιδρύοντας μάλιστα τη δική του θεατρική ομάδα, Teatro Mimico, σε ηλικία... 18 χρονών (1947). Ανατρεπτικός και αναρχικός από μικρός, ο πολυτάλαντος καλλιτέχνης είδε το 1967 τα έργα του να απαγορεύονται, τα μαθήματα παντομίμας που έδινε στη σχολή καλών τεχνών της Πόλης του Μεξικού να ακυρώνονται, και τον ίδιο να μπαίνει στη μαύρη λίστα των αρχών της χώρας. Ως αντίδραση, αποφάσισε να εκφράσει τις καλλιτεχνικές του ανησυχίες μέσω ενός σχετικά καινούριου μέσου - του μέσου των comics.

Έτσι λοιπόν γεννήθηκε η περίφημη σειρά comic strips Fábulas Pánicas, το πρώτο επεισόδιο της οποίας κυκλοφόρησε στην εφημερίδα El Heraldo de México που δούλευε ο φίλος του Jodorowsky, Luis Spota, στις 4 Ιουνίου του 1967. Παίρνοντας το όνομά τους από το Panic movement, το avant-garde θεατρικό κίνημα που ο Jodorowsky είχε ιδρύσει το 1962 στο Παρίσι μαζί με τον Fernando Arrabal και τον μεγάλο Roland Topor, τα Παραμύθια του Πανικού εξέφραζαν τις αντιλήψεις του δημιουργού τους γύρω από τη Zen φιλοσοφία και το Μυστικισμό, προσφέροντας στους αναγνώστες ένα είδος μύησης και πνευματικής ίασης μέσα από μικρά, διδακτικά "ανέκδοτα". Το πρωτότυπο και φιλόδοξο αυτό πείραμα είχε (ευτυχώς αλλά και παραδόξως) τόσο μεγάλη επιτυχία, που αντί να διαρκέσει για 3 μήνες και 12 strips, όπως είχε συμφωνηθεί αρχικά, συνεχίστηκε για εξήμισυ χρόνια, μέχρι το Δεκέμβριο του 1973.

Tα Fábulas Pánicas απολάμβαναν όπως είπαμε μεγάλη επιτυχία στη Νότια Αμερική κατά την περίοδο που δημοσιεύονταν (1967-1973), αποκτώντας αυτομάτως ένα ισχυρό cult status που διατηρείται μέχρι τις μέρες μας. Όμως, με τις πολλές και επιτυχημένες καλλιτεχνικές ασχολίες του δημιουργού τους στις επόμενες δεκαετίες, παρέμειναν στη σκιά για αρκετά χρόνια, ελλείψει κιόλας κάποιας αγγλικής μετάφρασης που θα τα έκανε προσιτά στον υπόλοιπο κόσμο. Η μετάφραση αυτή ήρθε ... φέτος (2017), μετά από μόλις 45 χρονάκια, και έτσι το παγκόσμιο, μη ισπανόφωνο κοινό μπορεί επιτέλους να απολαύσει τα μυστικιστικά, διδακτικά όσο και σουρρεαλιστικά παραμύθια του Jodorowsky σε όλη τους την ψυχεδελική μεγαλοπρέπεια.

Χωρίς γραμμική αφήγηση, συνέχεια ή έστω καθορισμένη φόρμα, τα Fábulas Pánicas είναι μία πολύ ελεύθερη και ελευθεριακή σειρά comics, μοναδική ακόμα και στην αναρχική και πολυποίκιλη βιβλιογραφία του χιλιανού συγγραφέα. Ενδεικτικά αναφέρω οτι η περίοδος δημιουργίας τους είναι η θεότρελη περίοδος που ο Jodorowsky έγραψε και σκηνοθέτησε τις καρα-cult και καρα-ό,τι να'ναι ταινίες Fando y Lis (1967), El Topo (1970) και The Holy Mountain (1973). Όποιος έχει δεί έστω μία από αυτές τις ταινίες, καταλαβαίνει απολύτως τα λεγόμενά μου περί σεναριακής αναρχίας, ελευθερίας και ψυχεδέλειας. Για όσους δεν έχει τύχει να δούν κάποια από αυτές, τις προτείνω, αλλά όχι ανεπιφύλακτα - με αρκετή επιφύλαξη! Σίγουρα δεν είναι για όλους, όπως ισχύει π.χ και για τον Luis Buñuel, τον David Lynch ή τον Peter Greenaway.

Τα πρώτα 12 comic strips της σειράς Fábulas Pánicas, που υποτίθεται οτι θα ολοκλήρωναν τον κύκλο της, χαρακτηρίζονται από την απογοήτευση και τον βαθύ πεσσιμισμό του δημιουργού τους για το μέλλον και την κοινωνία, μία βαριά ψυχολογική κατάσταση που σύντομα τον εξουθένωσε. Έχοντας πρόσφατα έρθει σε επαφή με τη Zen φιλοσοφία, ο Jodorowsky αποφάσισε μέσω της σειράς να προβάλλει θετική ενέργεια στους αναγνώστες, να αφυπνίσει τις συνειδήσεις τους και να τους "θεραπεύσει". Χρησιμοποιώντας τον εαυτό τους ως χαρακτήρα της σειράς που μαθητεύει δίπλα σε ένα πνευματικό δάσκαλο, ο δημιουργός εισήγαγε στη δουλειά του ανατολικές διδασκαλίες, ιερή συμβολογία και μυητική σοφία, επιτρέποντας στο κοινό του να παρακολουθήσει και να παραδειγματιστεί από τη δική του πνευματική πορεία και ωρίμανση. Μάλιστα, πολλοί από τους αναγνώστες ήρθαν σε επαφή μαζί του για να τον ευχαριστήσουν για την καθοδήγηση που τους προσέφερε σε δύσκολες στιγμές της ζωής τους.

Όπως αναφέραμε ξανά, τα μόλις ... 284 comic strips της σειράς μεταφράστηκαν στα αγγλικά το 2017 από την Park Street Press, όμως όπως μπορείτε να δείτε παρακάτω στα δείγματα που παραθέτω, η τελείως κοινότυπη και πανομοιότυπη παντού γραμματοσειρά που έχει χρησιμοποιηθεί μεταμορφώνει τα σουρρεαλιστικά και μυστικιστικά αυτά μανιφέστα σε ... έγγραφα του Word ! Κρίμα, όμως για να μην είμαι αχάριστος θα αναφέρω οτι είναι η πρώτη φορά που τα εσωτερικά comics παραμύθια του Jodorowsky γίνονται προσιτά στο παγκόσμιο κοινό, οπότε η προσπάθεια των εκδοτών κρίνεται αν μη τι άλλο αξιέπαινη.

Διαβάστε π.χ αυτό με τα φυλακισμένα δάχτυλα (ακολουθεί δεξιά), για να διαπιστώσετε πόσο σοφά και διδακτικά μέσα στην απλότητά τους είναι τα πανικο-παραμύθια του μεγάλου Jodorowsky.

...
Tο αγγλικό και το μεξικάνικο εξώφυλλο των συλλογών των Fábulas Pánicas