Valentina: Lanterna Magica

Ένα μαγικό, ψυχεδελικό ταξίδι 
στη σκοτεινή πλευρά του έρωτα

Η Valentina του μεγάλου ιταλού δημιουργού Guido Crepax (1933-2003) είναι μία από τις πιο διάσημες, επιδραστικές  και εμβληματικές ηρωίδες ερωτικών comics στην ιστορία της 9ης τέχνης. Δημιουργημένη το 1965 ως συμπληρωματικός χαρακτήρας στην υπερηρωική σειρά Neutron που δημοσιευόταν στο θρυλικό περιοδικό Linus, πολύ σύντομα κατάφερε να επισκιάσει τον ομώνυμο ήρωα και γκόμενό της (ντροπή σου ξεδιάντροπη) και να κλέψει την προσοχή του κοινού, καθώς και το όνομα της σειράς.

Από το 1967 λοιπόν, όταν η σειρά μετονομάστηκε σε Valentina, η πρώιμη υπερηρωική, sci-fi, αστυνομικό-noir θεματολογία μεταμορφώθηκε μαγικά σε μία πολύπλοκη, γοητευτική μίξη σκοτεινού ερωτισμού, ψυχεδελικών παραισθήσεων και φροϋδικών ονείρων που έμελλε να μείνει στην ιστορία ως ένα από τα διαχρονικά αριστουργήματα των ευρωπαϊκών (και όχι μόνο) ερωτικών (και όχι μόνο) comics.

Η Valentina Rosselli, μία από τις πρώτες δυναμικές γυναίκες πρωταγωνίστριες της 9ης τέχνης, είναι μία επαγγελματίας φωτογράφος που ζεί στο Μιλάνο. Η μορφή της είναι εμπνευσμένη από την ηθοποιό του βωβού κινηματογράφου Louise Brooks, εξ'ου και το ήδη ντεμοντέ στη δεκαετία του 60 χτένισμά της, το οποίο όμως έγινε το απόλυτο σήμα κατατεθέν της. Με τη σοφιστικέ εμφανισή της να έρχεται σε μία άκρως πετυχημένη αντίθεση με το πάθος που κρύβει μέσα της και την τόλμη να εκπληρώσει τις βαθύτερες επιθυμίες της, η Valentina έγινε τη δεκαετία του 70 το πρότυπο της μοντέρνας, απελευθερωμένης γυναίκας που διεκδικεί αυτό που θέλει και δε ντρέπεται να εξερευνήσει, αλλά και να φανερώσει τις πιο κρυφές πτυχές του εαυτού της.

Γεννημένη στις 25 Δεκεμβρίου του 1942, η ηρωίδα μας προικίστηκε από το δημιουργό της με ένα άκρως ασυνήθιστο για τον κόσμο των comics χαρακτηριστικό - να γερνάει ! Όλα γύρω της είναι ηθελημένα αληθοφανή - η ταυτότητά της (ναι, έχει), η σχέση της με τον Philip Rembrandt (τον υπερήρωα Neutron), τα ρούχα της που έκαναν θραύση στον κόσμο της μόδας της εποχής, ο γιός της, το αυτοκίνητό της. Όλα σε κάνουν να πιστεύεις οτι αν πας στο Μιλάνο, μπορεί κάπου να τη συναντήσεις. Κι όμως, οι ιστορίες που ζεί διαδραματίζονται στον κόσμο του ονείρου, των αισθησιακών παραισθήσεων και των κρυμμένων βαθιά μέσα στο υποσυνείδητο διαστροφών. Και αυτή η ευφυώς κατασκευασμένη από τον Crepax αντίθεση εξυψώνεται στο μέγιστο βαθμό στο Lanterna Magica του 1979 (Edizioni d'arte Angolare), την πιο ονειρική, εσωτερική και σκοτεινά αισθησιακή ιστορία της Valentina.

Το Lanterna Magica (από την ομώνυμη συσκευή προβολής του 17ου αιώνα) είναι ένα εκτεταμένο, βωβό, ντελιριακό όνειρο στο οποίο η Valentina ζεί ανομολόγητες φαντασιώσεις, οδυνηρές αναμνήσεις και υποσεινήδητες φοβίες σε ένα σουρρεαλιστικό, μίνιμαλ σκηνικό. Από την καφκική τιμωρία που της επιβάλλει ένα αυστηρό δικαστήριο στην πρώτη σκηνή, με μία γιγαντιαία γραφομηχανή να ασελγεί πάνω της (!), μεταφέρεται στο διάστημα όπου βιώνει αναμνήσεις από όταν ήταν έμβρυο στην κοιλιά της μητέρας της αλλά και από την τραυματική παιδική της ηλικία. Από άδεια δωμάτια με κλειστές πόρτες όπου κατοικούν αρχετυπικά θηρία, τραβεστί και απόμακρες πατριαρχικές φιγούρες, σε εξωτικούς κήπους όπου συντελούνται σαδομαζοχιστικά βασανιστήρια, η τολμηρή ηρωίδα θα βιαστεί, θα βασανιστεί και θα ερωτοτροπήσει με κάθε λογής φιγούρες που ξεπηδούν από το ανεξερεύνητο υποσεινήδητό της - ακόμη και με τον εαυτό της. Στις σύντομες, ταχύτατα εναλλασσόμενες σκηνές του Lanterna Magica η λογική, οι ρόλοι των φύλων και γενικά οι συμβάσεις της σύγχρονης ζωής χάνονται, και το μόνο που απομένει είναι πλάσματα που ψάχνουν να ικανοποιήσουν τις ανάγκες και τις επιθυμίες τους.

Βρίθοντας συμβολισμών και μεταφορών, η ψυχολογικά και σεξουαλικά φορτισμένη εικονογράφηση του Crepax φανερώνει τη βαθιά γνώση του γύρω από το μέσο των comics αλλά και της τέχνης γενικότερα, την ικανότητά του να παραλείπει τα περιττά και να δείχνει μόνο τα ουσιώδη, και κυρίως την τολμηρή διάθεσή του για πειραματισμό και καινοτομία. Από τις δυναμικές γωνίες "λήψης" και την τεράστα ποικιλία στη σύνθεση των σελίδων μέχρι τα ευφάνταστα σκηνικά και τις κινηματογραφικές τεχνικές που χρησιμοποιεί στα κοψίματα των panels (καρέ), η καλλιτεχνική δουλειά του ιταλού μαέστρου είναι πραγματικά εντυπωσιακή.

Ακόμη και για κάποιον που δεν ασπάζεται την κάπως ακραία αυτή έκφραση της σεξουαλικότητας (το "ακραία" είναι σχετικό φυσικά - όπως τη βρίσκει ο καθένας), το Lanterna Magica είναι ένα υπέροχο και πρωτοποριακό έργο τέχνης, τόσο εικονογραφικά όσο και εννοιολογικά. Και αυτό δεν το λέω εγώ, το έχει αποδείξει ο πιο σκληρός κριτής απ'όλους - ο χρόνος. (πσσσσ - πολύ βαρύγδουπο το φινάλε, ε ?)

Η ταυτότητα της Valentina

Ο Guido Crepax φωτογραφίζεται από τη διάσημη ηρωίδα του