σε ένα "επιστημονικό" graphic novel
To ALPHA…Directions του πολύ καλού γερμανού κομίστα Jens Harder είναι μία μυστήρια περίπτωση comics, από αυτές που λατρεύω να παρουσιάζω σε αυτό το blog. Δεν θα το χαρακτήριζες ακριβώς graphic novel, ούτε ακριβώς εικονογραφημένο βιβλίο, ούτε ακριβώς επιστημονικό εγχειρίδιο αλλά ... κάτι ανάμεσα σε όλα αυτά. Ό,τι και να είναι πάντως, κυκλοφόρησε πρώτα στα γαλλικά το 2009 από την εταιρεία Actes Sud, έπειτα στα γερμανικά από την Carlsen και έπειτα στα αγγλικά, αν και η γλώσσα έχει λιγοστή σημασία μιάς και το κείμενο είναι ελάχιστο.
To ALPHA…Directions λοιπόν είναι το 1ο μέρος της υπερ-φιλόδοξης τριλογίας του Harder που έχει στόχο να αποδώσει... ολόκληρη την ιστορία του σύμπαντος ! Το λέει και το όνομά του άλλωστε, του αρέσουν τα δύσκολα. Κι όμως, με τα 2 πρώτα μέρη να έχουν εκδοθεί ήδη (ALPHA…Directions - 2009, ΒΕΤΑ...Civilisations - 2014), και το GAMMA να αναμένεται περίπου το 2020, η προσπάθεια κρίνεται ήδη πολύ επιτυχημένη.
Ο Jens Harder σπούδασε στη σχολή Kunsthochschule (μη με ρωτήσετε τί σημαίνει) στο Βερολίνο, καθώς και στη σχολή καλών τεχνών της Μασσαλίας. Το 1999 συν-ίδρυσε την ομάδα Monogatari, μία κολλεκτίβα καλλιτεχνών που έγινε γνωστή από τη σειρά Comicreportagen (ντοκιμαντέρ σε μορφή comics) που εξέδιδαν απο την περιοχή της Βασιλείας στην Ελβετία. Το "ντοκιμαντερίστικο" αυτό στυλ μάλλον άρεσε στο γερμανό καλλιτέχνη, και το υιοθέτησε και στις μετέπειτα δουλειές του, με πρώτη και καλύτερη τη δουλειά που τον έκανε διάσημο, το πολύ όμορφο graphic novel Leviathan (2003).
Στο... σεμιναριακού επιπέδου, πρωτοποριακό ALPHA…Directions, ο Harder παρασύρει τον αναγνώστη σε ένα κοσμικό, σχεδόν... κινηματογραφικό ταξίδι, ξεκινώντας νανο-δευτερόλεπτα από το Big Bang και διανύοντας τα επόμενα 14 δισεκατομμύρια χρόνια προ-ιστορίας, καταλήγοντας στην εποχή των ανθρώπων. Γινόμαστε θεατές της ραγδαίας επέκτασης του νεαρού σύμπαντος, της γέννησης αστεριών, γαλαξιών και πλανητών, συμπεριλαμβανομένου φυσικά και του δικού μας ηλιακού συστήματος. Μέσα από αμέτρητες αναφορές και πηγές παρμένες από την αρχαιολογία, τις επιστήμες, την ιστορία της τέχνης αλλά και την λαϊκή κουλτούρα (pop culture), ο καλλιτέχνης μας δείχνει βήμα-βήμα τη γέννηση και τη μακρόχρονη βιολογική εξέλιξη της ζωής στον πλανήτη μας, ολοκληρώνοντας την ιστορία του στην αυγή του ανθρώπινου πολιτισμού, κάτι που εξερεύνησε στο δεύτερο μέρος της τριλογίας του, ΒΕΤΑ...Civilisations.
Χρησιμοποιώντας ένα καθαρά κινηματογραφικό "μοντάζ" που μπορεί να μεταπηδήσει εκατομμύρια χρόνια από το ένα panel στο επόμενο, ο Harder παρεμβάλλει διάφορες αναφορές στην ιστορία της τέχνης - από το διάσημο κύμα του Katsushika Hokusai (The Great Wave of Kanagawa), τις μελέτες των στροβίλων του Leonardo Da Vinci και τη Gertie the Dinosaur του Winsor McCay μέχρι τον Lewis Trondheim και τον Jim Woodring, για να καταδείξει πώς και πόσο έχει επηρρεάσει η προ-ιστορία τη σύγχρονη ζωή και τέχνη. Ασφαλώς και το βιβλίο δε "διαβάζεται" με τον παραδοσιακό τρόπο, σαν ιστορία comics, αλλά περισσότερο σαν εικονογραφημένο εγχειρίδιο με έντονες σουρρεαλιστικές πινελιές. Και σίγουρα, όπως δηλώνει και ο ίδιος ο καλλιτέχνης, "δεν πρόκειται για ένα ακόμη comic με δεινόσαυρους", από τα πάρα πολλά που έχουν εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια, αν και φυσικά δε λείπει ο γνωστός manga δεινόσαυρος Gon του Masashi Tanaka.
Το credit list για τις εικονογραφήσεις που χρησιμοποίησε ο Harder σαν υλικό είναι απλά τεράστιο, με την εμβληματική δουλειά του Ernst Haeckel για την Κάμβρια περίοδο να ξεχωρίζει, και την παρεμβολή των περίεργων πλασμάτων από το Frank του Jim Woodring δίπλα στις πρωτόγονες τσούχτρες του Haeckel να αποτελεί ένα πολύ έξυπνο παιχνίδι "ακολουθίας" που επαναλαμβάνεται πολλές φορές στις σελίδες του ALPHA. Το αποτέλεσμα είναι ασφαλώς λίγο χαοτικό, τουλάχιστον με τα παραδοσιακά αφηγηματικά κριτήρια, όμως δε θα μπορούσε να είναι αλλιώς όταν μιλάμε για ένα έργο που προσπαθεί να χωρέσει στις σελίδες του ολόκληρη την ιστορία του σύμπαντος. Προσωπικά, μιας και μου αρέσει και το χάος, βρίσκω το αποτέλεσμα άκρως ενδιαφέρον, διδακτικό και καλλιτεχνικά άρτιο, με το υπέροχο, δίχρωμο εικονογραφικό στυλ του καλλιτέχνη να ζωντανεύει όλα αυτά τα περίεργα και γοητευτικά πλάσματα που κατοίκησαν στον πλανήτη μας πολύ πριν απο εμάς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου