Altan - Μπουκίτσες ανελέητης σάτιρας

"Ο καλύτερος γελοιογράφος του κόσμου", όπως τον χαρακτηρίζουν πολλοί

Ο πασίγνωστος στην Ελλάδα αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο σατιρικός σκιτσογράφος Altan, γεννήθηκε στο Τρεβίζο της Ιταλίας στις 30 Σεπτεμβρίου του 1942 με πλήρες όνομα Francesco Tullio Altan, κι έμελε να γίνει ίσως ο πλέον αναγνωρίσιμος καλλιτέχνης του είδους του διεθνώς.

Ο Altan σπούδασε αρχιτεκτονική στη Βενετία αλλά σταμάτησε τις σπουδές του για να ασχοληθεί με το σινεμά ως σκηνογράφος. Το 1970 έφυγε για το Rio de Janeiro κι ήταν εκεί που δημοσίευσε κόμικς για πρώτη φορά αλλά και εκεί όπου γνωρίστηκε με τη μέλλουσα γυναίκα του Μάρα. Έφτιαχνε ιστορίες για παιδιά οι οποίες δημοσιεύονταν στην εφημερίδα Jornal do Brasil αλλά και εικονογραφήσεις για το ιταλικό Playbοy. Tο 1974 γύρισε στην Ιταλία και ξεκίνησε τη συνεργασία του με το περιοδικό Linus, με τη σειρά Trino. Την επόμενη χρονιά δημοσιευόταν στην μακροβιότατο εφηβικό περιοδικό Corriere dei Piccoli με μεγάλη επιτυχία, χρησιμοποιώντας ως ήρωα ένα κουταβάκι ονόματι Pimpa. Ταυτοχρόνως όμως σκίτσαρε και για τη L'Espresso σατιρίζοντας την πολιτική επικαιρότητα. Έχει φτάσει η ώρα για ιστορίες κόμικ που να απευθύνονται σε ενηλίκους. Οι ιστορίες Snadokan, Ada και Colombo δημοσιεύονται σε συνέχειες στα τεύχη του Linus ενώ συνεχίζει και τα πολιτικά σκίτσα.
(πηγή: sangay.gr/altan)

Στην Ελλάδα ο Altan έγινε γνωστός ήδη από τη δεκαετία του '80, μέσα από τα θρυλικά περιοδικά ΜΑΜΟΥΘ και ΚΟΛΟΥΜΠΡΑ, και έπειτα από τα πιο γνώριμα στη γενιά μας (εννοώντας τη γενιά του 1981) και επίσης θρυλικά βαβέλ και ΠΑΡΑ ΠΕΝΤΕ. Τα μεγάλα comics του Trino, Ada και Colombo έχουν εκδοθεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις βαβέλ και Ars Longa, όμως οι γελοιογραφίες του ήταν αυτές που αγαπήθηκαν περισσότερο από το κοινό, προσφέροντάς μας μικρές δόσεις συμπυκνωμένης κοινωνικο-πολιτικής κριτικής και καυστικού χιούμορ με μία απαράμιλλη ευστοχία και αποτελεσματικότητα. Έχουν εκδοθεί 3 βιβλιαράκια με τις γελοιογραφίες του (απ'όσο γνωρίζω τουλάχιστον), τα ΕΙΜΑΙ ΕΝΑΣ ΜΑΛΑΚΑΣ (1985), ΑΥΤΟΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ (1988) και ΜΥΡΩΔΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ 1992 (1989) από τη βαβέλ.

Δημιουργώντας ένα πλήθος αντιπροσωπευτικών χαρακτήρων της ιταλικής κοινωνίας που όμως έχουν απήχηση και ταύτιση σε πολλές άλλες χώρες, όπως φυσικά και στην Ελλάδα, ο Altan κατάφερε να φτιάξει μία ρεαλιστική μικρογραφία της καθημερινότητάς μας, με τη μάχη μεταξύ των τάξεων, των φύλων και των γενεών να παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο. Ο απαλλαγμένος από τις αυταπάτες εργάτης μεταλλουργίας Τσιπούτι, ο (υποτίθεται) αριστερός διεφθαρμένος πολιτικός, το ζευγάρι των βαριεστημένων συζύγων, το άλλο ζευγάρι των αδιάφορων γονέων, η απαθής γυμνή γυναίκα και οι γκρινιάρηδες γέροι είναι μερικοί από τους χαρακτήρες που επανέρχονται συχνά στις γελοιογραφίες του ευφυούς ιταλού καλλιτέχνη, λειτουργώντας ως αρχέτυπα των κατηγοριών ανθρώπων που (δυστυχώς) συνθέτουν τη σύγχρονη κοινωνία μας.

Το σχόλιο του Altan είναι συνήθως απαισιόδοξο, ξεγυμνώνοντας με μαεστρία και ειρωνεία την απέραντη απληστία και διαφθορά της άρχουσας τάξης, την αδιαφορία και απάθεια της μεσαίας τάξης, το αγεφύρωτο χάσμα μεταξύ νέων και ηλικιωμένων και την αυξανόμενη έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ αντρών και γυναικών. Όμως ο Altan δεν είναι πεσσιμιστής ή μηδενιστής, όπως τον έχουν κατηγορήσει πολλές φορές. Αν ήταν θα είχε σταματήσει να ασχολείται, όπως πολύ σωστά έχει τονίσει η μικρή Mafalda ενός άλλου μεγάλου σκιτσογράφου, του Quino. Απλώς είναι απογοητευμένος από αυτά που βλέπει γύρω του, κάτι που νομίζω κάθε σκεπτόμενος άνθρωπος έχει νιώσει και μπορεί να κατανοήσει.