Mad Man's Drum

A Novel in Woodcuts

To Mad Μan's Drum δεν είναι ακριβώς αυτό που αποκαλούμε graphic novel με τη σημερινή σημασία του όρου, αλλά την εποχή που εκδόθηκε, το μακρινό 1930, ήταν σαφώς ό,τι κοντινότερο υπήρχε. Aποτελούμενο από 118 ξυλογραφίες που διηγούνται μία ιστορία, και μάλιστα χωρίς καθόλου υπότιτλους ή λεζάντες, ήταν κάτι το εντελώς πρωτοποριακό για την αμερικανική καλλιτεχνική κοινότητα.

To Mad Μan's Drum είναι το δεύτερο από τα συνολικά έξι παρόμοια graphic novels του αμερικανού πρωτοπόρου της χαρακτικής Lynd Ward, με τα υπόλοιπα να είναι τα: Gods' Man (1929), Wild Pilgrimage (1932), Prelude to a Million Years (1933), Song Without Words (1936) και Vertigo (1937). O Ward (1905-85) υπήρξε ένας από τους πρώτους αμερικανούς χαράκτες του 20ού αιώνα, έχοντας μαθητεύσει δίπλα σε σπουδαίους ευρωπαίους δασκάλους όπως ο γερμανός Hans Alexander Mueller. Η δύναμη και η ψυχολογική ένταση των έργων του έχουν προκαλέσει συγκρίσεις με τα γραπτά των Nathaniel Hawthorne, Herman Melville και Edgar Allan Poe, και έχουν επηρρεάσει σημαντικά τις μετέπειτα γενιές δημιουργών.

Η υπόθεση (spoilers 100%)

Το βιβλίο διηγείται την ιστορία τριών γενεών μιας οικογένειας σε 9 κεφάλαια με χρονική απόσταση μεταξύ τους, από την εποχή του σκλαβεμπορίου του 18ου αιώνα μέχρι τα μισά του 19ου και τη βιομηχανική επανάσταση. Το αντικείμενο που κρατάει τη ροή της αφήγησης είναι ένα αφρικανικό τύμπανο το οποίο είχε αρπάξει ο σκλαβέμπορος πατέρας της οικογένειας από κάποιο θύμα του, και το οποίο "κοσμεί" την τροπαιοθήκη πάνω από το σπιτικό τζάκι.

Ο άρπαγας λοιπόν γυρίζει στη γενέτειρά του πλούσιος και με το τύμπανο. Αγοράζει ένα όμορφο σπίτι όπου ζεί με τη γυναίκα και το γιό του, και πλέον θεωρείται ένα αξιοσέβαστο μέλος της τοπικής κοινωνίας. Όταν κάποτε θα βρεί το γιό του να παίζει με το τύμπανο, θα τον πειθαρχήσει αυστηρά και θα του προσφέρει βιβλία να διαβάσει, αναγκάζοντάς τον να επιλέξει το δρόμο του πνεύματος και όχι αυτόν του συναισθήματος. Όταν όμως θα αποφασίσει να μπαρκάρει ξανά για κάποιο τυχοδιωκτικό ταξίδι, θα χαθεί στη θάλασσα, πληρώνοντας έτσι για τα εγκλήματά του. Το τύμπανο και η περιουσία του θα περάσουν λοιπόν στην οικογένειά του. Μεγαλώνοντας ο γιός του, και έχοντας μάθει το "μάθημά" του, θα εντρυφήσει στην επιστήμη και θα γίνει ένας επιφανής αστρονόμος. Έχοντας αποκηρύξει τις χαρές της νιότης αλλά και το χριστιανισμό, θα ξεκρεμάσει ένα σταυρό από τον τοίχο του σπιτιού και θα τον πετάξει στις σκάλες. Πάνω σε αυτόν το σταυρό θα γλιστρήσει η μητέρα του και θα σκοτωθεί. Μετά την κηδεία, ένας παράξενος και άσχημος παλιάτσος θα περάσει μπροστά από το σπίτι του παίζοντας φλάουτο και κοιτάζοντάς τον με ένα απόκοσμο χαμόγελο.

Σε μεγάλη πλέον ηλικία ο διανοούμενος γιος θα παντρευτεί χωρίς έρωτα μία κατά πολύ νεότερή του γυναίκα. Το ζευγάρι θα αποκτήσει δύο κόρες αλλά όχι και την ευτυχία. Η δυστυχισμένη νεαρή γυναίκα θα απατήσει το διανοούμενο με ένα μουσικό και τελικά, σε ένα αρκετά μπερδεμένο κομμάτι της υπόθεσης, θα πεθάνει και αυτή. Η μία από τις δύο κόρες θα ερωτευθεί ένα κομμουνιστή συνδικαλιστή του εργατικού κινήματος, αλλά ο πατέρας της θα κανονίσει να τον συλλάβουν, και μετά από μία δίκη-παρωδία να τον κρεμάσουν. Η άλλη κόρη θα γνωρίσει έναν τοπικό γόη, ο οποίος θα την εκμεταλλευτεί και θα τη σπρώξει στην πορνεία. Όταν θα το μάθει ο διανοούμενος θα αντιμετωπίσει το χλευασμό του μαστροπού αλλά και γενικότερα των συμπολιτών του. Θολωμένος, τα βήματά του θα τον παρασύρουν στο νεκροταφείο, όπου θα βρεθεί περικυκλωμένος από τους τάφους των κοντινών του προσώπων. Το μυαλό του θα σαλέψει, θα πάρει το τύμπανο αγκαλιά και η τελευταία εικόνα θα τον βρεί να διαβαίνει το μονοπάτι της παράνοιας, με οδηγό τον παλιάτσο φλαουτίστα.

Στo Mad Μan's Drum ο Ward προχωράει αρκετά βήματα παραπέρα σε σχέση με το πρώτο χαρακτικό novel του, το Gods' Man, τόσο στον τομέα του σεναρίου όσο και στην... ξυλογράφηση. Σεναριακά, η υπόθεσή του είναι πιο σύνθετη, οι χαρακτήρες περισσότεροι και τα θέματα που ασχολείται πιο βαθιά και δύσκολα, σχεδόν φιλοσοφικά. Θέματα όπως η κληροδότηση των αμαρτημάτων ενός πατέρα στα παιδιά του και πώς αυτή τα επηρρεάζει, η θεία δίκη που υπερβαίνει την ανθρώπινη και καραδοκεί να τιμωρήσει όσους αδικούν τους συνανθρώπους τους, και το αίσθημα απώλειας που κατακλύζει όσους αφιερώθηκαν στη διανόηση, αφήνοντας τη ζωή να περάσει από δίπλα τους χωρίς να τους ακουμπήσει. Οι συγκρίσεις με το Faust, το αριστούργημα του Goethe είναι αναπόφευκτες, και φυσικά μόνο τιμητικές μπορούν να είναι για τον αμερικανό χαράκτη.

Ο δημιουργός σχολιάζει επίσης το κοινωνικό υπόβαθρο της εποχής της βιομηχανικής επανάστασης, αφήνοντας να εννοηθεί οτι η πρόοδος της τεχνολογίας δε συνεπάγεται απαραίτητα και καλυτέρευση της ποιότητας ζωής του ανθρώπου. Αντιθέτως μάλιστα, η επιστήμη και η γνώση δείχνουν να έχουν αλλοτριώσει το παραδοσιακό σύστημα αξιών, και ιδιαίτερα τον τομέα της ηθικής. Ένα από τα κυρίαρχα θέματα του βιβλίου π.χ είναι η αντίθεση των μονοπατιών της διανόησης και του συναισθήματος, και το πώς η επιλογή του ενός δεν πρέπει να σημαίνει την πλήρη απόρριψη του άλλου. Ο διανοούμενος της ιστορίας μας, αναγκάζεται από τον πατέρα του να απορρίψει το συναίσθημα, και αργότερα καταλήγει να διαπράξει χωρίς ενοχές βαρύτατα αμαρτήματα, όπως την ψευδορκία που οδηγεί στη θανάτωση ενός αθώου ανθρώπου.

Και εικονογραφικά το δεύτερο αυτό woodcut novel είναι πολύ μπροστά από τον προκάτοχό του, με τον καλλιτέχνη να εμπλουτίζει το "οπλοστάσιό" του με πλήθος νέων χαρακτικών εργαλείων που του επέτρεψαν να επιτύχει μεγαλύτερη λεπτομέρεια και πιο ανάγλυφη υφή, ανεβάζοντας έτσι κατακόρυφα την ποιότητα της δουλειάς του.

Τα "ξυλόγλυπτα" βιβλία του Ward του έχουν χαρίσει πλήθος τιμητικών διακρίσεων και βραβείων, όπως τα Library of Congress Award, National Academy of Design Print Award, New York Times Best Illustrated Award, Caldecott Medal και Regina Award.

Links

Mad Man's Drum @ tashqueedagg
Mad Man's Drum @ etherways
Mad Man's Drum @ beaverpond
Mad Man's Drum @ shrineodreams