Bardín the Superrealist

Ένας... Σουπερρεαλιστικός σκύλος

Ο Francesc Capdevila, πιο γνωστός με το ψευδώνυμο Max, είναι ένας πολύ καλός και ιδιαίτερος ισπανός κομίστας, animator και εικονογράφος, με την ενασχόλησή του με τόσους διαφορετικούς καλλιτεχνικούς τομείς να έχει ως αποτέλεσμα μία σχετικά μικρή προσωπική παραγωγή στο χώρο των comics. Τα πιο γνωστά του έργα είναι το The Extended Dream of Mr. D (1999), το τελευταίο του πόνημα Vapor (2012), και φυσικά το Bardín the Superrealist (2006), στο οποίο θα αναφερθούμε σε αυτή την ανάρτηση.

Ο κόσμος των ονείρων, οι θεωρίες του Freud περί ψυχολογίας και ο υπερρεαλισμός παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο σε όλες τις δουλειές του Max, και ασφαλώς ο πιο αναγνωρίσιμος χαρακτήρας που "έπλασε" ποτέ, ο... σουπερρεαλιστής Bardín, δε θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση. Ο συμπαθής, καρτουνίστικος ήρωας πρωταγωνιστεί σε μία σειρά από μικρές ιστορίες, δημιουργημένες σε μία περίοδο 10 χρόνων, οι οποίες συλλέγονται σε αυτή την όμορφη συλλογή. Η αγγλική έκδοση είναι της Fantagraphics.

Οι ιστοριούλες που συγκροτούν το βιβλίο ποικίλουν από μονοσέλιδα strips έως μεσαίου μήκους κομιξάκια, και μπορούν να διαβαστούν αυτοτελώς αλλά και ως ένα ενιαίο σύνολο. Η υπόθεση ξεκινάει αρκούντως απότομα και απρόσμενα όταν ο εντελώς συνηθισμένος κεντρικός μας ήρωας Bardín μεταφέρεται σε έναν παράξενο, ερημικό και σουρρεαλιστικό κόσμο. Και για να ακριβολογήσουμε αλλά και να επιβεβαιώσουμε το σουρρεάλ του όλου πράγματος, μεταφέρεται μόνο το πάνω μισό του σώματός του, ακολουθούμενο με μία κάποια καθυστέρηση από το κάτω μισό. Εκεί, ένας μυστήριος τύπος που αυτοαποκαλείται Ανδαλουσιανός Σκύλος (αναφορά στη γνωστή ταινία μικρού μήκους Un Chien Andalou των Luis Buñuel και Salvador Dali) λειτουργεί ως, όχι και πολύ πρόθυμος είναι αλήθεια, ξεναγός του.

Μοιάζοντας περισσότερο με κουστουμαρισμένη μαϊμού παρά με σκύλο και περπατώντας στα τέσσερα, ο Andalusian Dog θα κουβεντιάσει με τον ήρωά μας επί παντός επιστητού, και θα του χαρίσει διαίσθηση και ικανότητες συνδεδεμένες με τον υπερρεαλιστικό κόσμο του. Από ιστορία σε ιστορία και από τον ένα κόσμο στον άλλο και τούμπαλιν, ο Bardín θα πιάσει κάθε λογής φιλοσοφικές - και μη - συζητήσεις με το Σκύλο, με διάφορους φίλους του αλλά και με μία απολαυστικά βλάσφημη αγία τριάδα, η οποία θα εμφανίζεται μπροστά του κάθε φορά με διαφορετική μορφή (συμπεριλαμβανομένου και ενός... τριπλο-μάτη Mickey Mouse). Ο ήρωάς μας θα αναρωτηθεί, θα επιχειρηματολογήσει, θα εξετάσει και θα επανεξετάσει τις απόψεις του για τους ανθρώπους και το θεό, αλλά και την κοσμοθεωρία του γενικότερα.

Και φυσικά, στο τέλος θα καταλήξει σε μερικά πολύ απλά και κατανοητά συμπεράσματα για τη ζωή και τον κόσμο μας (ΖΟΝΚ ! - τί λέμε ρε παιδιά, αφού μιλάμε για υπερρεαλισμό).

Με σαφείς επιρροές από γνωστούς σουρρεαλιστές καλλιτέχνες, και ιδιαίτερα τον Luis Buñuel, και με ένα καρτουνίστικο εικονογραφικό στυλ που θυμίζει άλλοτε Chris Ware και άλλοτε την περίφημη καθαρή γραμμή (ligne claire) του Hergé, του πατέρα του Tintin, ο ταλαντούχος Max ξετυλίγει μπροστά στα μάτια μας ένα πολύχρωμο "χαλί" ονείρων, παραισθήσεων και φροϋδικών αναφορών περί σεξουαλικότητας.

Η "σκιά" του Sigmund Freud γίνεται ιδιαίτερα εμφανής στα απολαυστικά στριπάκια στα οποία ο Max χρησιμοποιεί τον πασίγνωστο πίνακα του John Henry Fuseli "The Nightmare", βάζοντας την απόκοσμη μαϊμού και το άλογο να κοροϊδεύουν και να βασανίζουν τον κοιμώμενο Bardín. Τα δύο σκανταλιάρικα ζώα του πίνακα, ανάμεσα στα πολλά χουνέρια που κάνουν στον ήρωά μας, εμφυτεύουν στα όνειρά του εικόνες όπου κάνει sex με τη μητέρα του (αααααργκ ! α, ρε Freud), με την αγωνία να ζωγραφίζεται πεντακάθαρα στο πρόσωπο του κακομοίρη που προσπαθεί να ρημαδοκοιμηθεί. Στην τελευταία και μεγαλύτερη όμως ιστορία του βιβλίου, "The Sound and the Fury" (οι 2 κάτω από τις επόμενες 4 εικόνες), ο Bardín θα τα πάρει στο κρανίο, θα ντυθεί ιππότης και θα κατασφάξει ό,τι βρεθεί στο δρόμο του, συμπεριλαμβανομένων και των δύο υπνο-βασανιστών του.

Παρά τα κάπως βαριά φιλοσοφικά θέματα που καταπιάνεται πάντως ο Max, το  Bardín the Superrealist είναι ένα αρκετά ανάλαφρο και διασκεδαστικό ανάγνωσμα που δεν παίρνει τον εαυτό του πολύ στα σοβαρά, ούτε αποζητεί ή επιδέχεται ερμηνεία και εξηγήσεις. Και φυσικά, το καρτουνίστικο, παιχνιδιάρικο εικονογραφικό στυλ βοηθάει αρκετά σε αυτόν τον τομέα.

Για επίλογο άφησα μία όμορφη κριτική που νομίζω οτι περιγράφει πολύ εύστοχα το βιβλίο.

"Wild, illogical, surreal, and utterly charming... sometimes it reads like a mad cross between Peanuts, Jimmy Corrigan, Salvador Dalí, and Winsor McCay's Dream of the Rarebit Fiend, but beautifully executed in Max's underground/ligne claire style."

Υ.Γ:
Απο τη συλλογή απουσιάζει δυστυχώς η 48-σέλιδη ιστορία Bardín baila con las más fea (2000), μία ιστορία για ένα danse macabre όνειρο που βλέπει ο πρωταγωνιστής μας. Το σενάριο είναι του Max και η εικονογράφηση ανήκει στον ίδιο και σε 77 ακόμη καλλιτέχνες από 13 χώρες (!), συμπεριλαμβανομένων πολύ μεγάλων ονομάτων όπως οι Charles Burns, Jessica Abel, Julie Doucet, Peter Kuper, David B., Lewis Trondheim, José Muñoz, Max Anderson, ο καθένας από τους οποίους συνεισέφερε από μία και μοναδική εικόνα (panel).

Κρίμα, αλλά φαντάζομαι οτι θα κυκλοφορήσει κάποια στιγμή και στα αγγλικά.