Ένα άγνωστο, αντιπολεμικό αριστούργημα
Τον καιρό που στην Ευρώπη μαινόταν η λαίλαπα του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, και πιο συγκεκριμένα κατά την απόβαση των Συμμάχων στη Νορμανδία (1944), εμφανίστηκε στη Γαλλία ένα εξαιρετικό graphic novel που αναπαριστούσε τη φρίκη του πολέμου σε μορφή παραμυθιού του Disney (!), με ανθρωπομορφικούς χαρακτήρες και ανάλογο σχεδιαστικό στύλ. Γραμμένο απο τους Victor Dancette και Jacques Zimmerman, το La Bête est Morte (Το Κτήνος είναι νεκρό) απέκτησε αμέσως cult status και συνδέθηκε άρρηκτα με την απελευθέρωση της Γαλλίας απο τους Ναζί, κυρίως λόγω της εκπληκτικής εικονογράφησης ενός σπουδαίου καλλιτέχνη, του Edmond-François Calvo.
Κυκλοφόρησε σε δύο μέρη,"Quand la bête est déchainée" (Όταν το Κτήνος εξαπελύθη - 1944) και "Quand la bête est terrassée" (Όταν το Κτήνος κατατροπώθηκε - 1945), ασφαλώς παράνομα και με μεγάλο κίνδυνο στην αρχή, μιας και η Γαλλία τελούσε υπό γερμανική κατοχή, και αργότερα συλλέχθηκε σε ένα τόμο, με τελικό τίτλο "La Bête est Morte", και υπότιτλο "La Guerre Mondiale chez les Animaux" (Ο Παγκόσμιος Πόλεμος ανάμεσα στα ζώα). Το βιβλίο επανεκδόθηκε το 1977 και το 1995 απο τις εταιρείες Futuropolis και Gallimard αντίστοιχα, εκδόσεις οι οποίες κυκλοφορούν ακόμη. Το 2005, ο Mathieu Kassovitz ανακοίνωσε την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου σε μορφή animation, αλλά το project δεν προχώρησε.
Η υπόθεση είναι μια ανασκόπηση των γεγονότων του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, μέσα απο γαλλικά μάτια, με την κάθε χώρα να αναπαριστάται με ένα ζώο που (κατά τον Calvo) την αντιπροσώπευε. Έτσι, οι γερμανοί είναι λύκοι, με τον Hitler να αποτελεί μια παραλλαγή του κακού λύκου της Disney, τον Goering να είναι γουρούνι και τον Goebbles νυφίτσα, οι άγγλοι είναι bulldogs, οι ρώσοι αρκούδες, οι ιταλοί ύαινες με τομάρια λύκων, οι αμερικάνοι βίσωνες, οι γιαπωνέζοι μαϊμούδες, και οι γάλλοι αναπαρίστανται με μία ποικιλία άκακων ζώων, συνήθως κουνέλια και σκίουρους, που ζούν σε ένα παραμυθένιο κόσμο μέχρι που ξεσπάει το κακό. Αφηγητής μας είναι ένας παππούς, ο οποίος διηγείται στα εγγόνια του πώς έχασε το πόδι του στον πόλεμο. Η υπόθεση επικεντρώνεται στις αιματηρές μάχες στην Ευρώπη και την εκστρατεία του Hitler στη Ρωσία, με μικρές αναφορές στη μάχη του Ειρηνικού μεταξύ αμερικανών και ιαπώνων και την εκστρατεία του γερμανού στρατηγού Rommel στην Αφρική.
To "La Bête est Morte !" αποτελεί κατ'αρχάς ένα έργο αντίστασης, αφού όπως αναφέρω και παραπάνω το πρώτο μέρος του εκδόθηκε υπό γερμανική κατοχή, κάτι που είχε τολμήσει μόνο ο επιφανής κομίστας της εποχής, Marijac. Φυσικά, αποτελεί επίσης ένα παγκόσμιο και διαχρονικό αντιπολεμικό μανιφέστο. Η δομή του ως παιδικό βιβλίο και οι ανθρωπομορφικοί χαρακτήρες, στην παράδοση των μύθων του Αισώπου και του Jean de la Fontaine, έρχονται σε αντιπαράθεση με τις συχνά σκληρές εικόνες και το δηκτικό κείμενο, κάνοντας τον αντίκτυπο ακόμα μεγαλύτερο, και τα μηνύματά του πιο εύκολα αντιληπτά. Πρόκειται λοιπόν για ένα έργο προπαγάνδας, άσχετα αν τα μηνύματα που θέλει να περάσει εξυπηρετούν ένα καλό σκοπό, την κατάδειξη δηλαδή της φρίκης και της παραλογότητας του πολέμου.
Το βιβλίο κατέχει μία ακόμη αξιοσημείωτη πρωτιά, όντας το πρώτο comic που κάνει αναφορά στο Ολοκαύτωμα (τη μαζική εξόντωση των εβραίων από τους Ναζί), και μάλιστα πρίν ακόμη τελειώσει ο πόλεμος. Το εν λόγω απόσπασμα είναι το παρακάτω: "Continuing especially their revenge against peaceful tribes of animals that we store and that we often opened our doors for shelter against the fury of the beast unleashed the hordes of the Great Wolf began the most terrible destruction plan, breeding rebels, scattering the members of their tribes in remote areas, separating women from their husbands, children from their mothers, and for the total annihilation of these harmless crowds that had committed no other crime other than that of not submitting to the will of the Beast." Η επόμενη αναφορά του Ολοκαυτώματος σε γαλλικό bd (bande-dessinee) ήρθε μετά απο 40 χρόνια (!).
Για τους συγγραφείς του βιβλίου, ελάχιστα πράγματα είναι γνωστά. Ο Victor Dancette είχε συγγράψει το 1943 ένα κείμενο με τίτλο "Il y etait un fois un pays heureux" (Υπήρχε κάποτε μία ευτυχισμένη χώρα), ένα επίσης προπαγανδιστικό έργο. Ο Jacques Zimmerman υπήρξε κρατούμενος στη Γερμανία, πρίν εισχωρήσει στη γαλλική Αντίσταση και την υπηρετήσει μέσω της τυπογραφίας. Άγνωστο παραμένει το γιατί η υπογραφή του έχει αφαιρεθεί απο τα credits όλων των επόμενων εκδόσεων, εκτός απο αυτή της Futuropolis του 1977.
Περισσότερα στοιχεία είναι γνωστά για τον εικονογράφο Calvo, όπως το οτι είχε μεγάλο βαθμό μυωπίας, οτι ήταν τελειομανής, και οτι ήταν ήταν γιγαντόσωμος, μοιάζοντας χαρακτηριστικά με τον αντίπαλο του Mickey Mouse, Μαύρο Πητ (!). Εκτός απο κομίστας, ειδικευόμενος στην καυστική κοινωνική κριτική, χρησιμοποιώντας πάντα ανθρωπομορφικούς χαρακτήρες, διατηρούσε επίσης ένα πανδοχείο και ήταν ξυλογλύπτης. Ανάμεσα στις πιο γνωστές δουλειές του συγκαταλέγονται οι 'Patamousse' και 'Moustache et Trottinette'. Η καριέρα του συνεχίστηκε και μετά το τέλος του πολέμου με μεγάλη επιτυχία, και συνεργασίες με γνωστά περιοδικά όπως τα Tintin και Âmes Vaillantes. Πέθανε το 1958 αφήνοντας σημαντική παρακαταθήκη, και ως κομίστας και ως γλύπτης, και αρκετοί μεταγενέστεροι αστέρες των γαλλικών comics όπως ο Albert Uderzo (συν-δημιουργός του Astérix) τον παραδέχονται ως μεγάλη επιρροή και δάσκαλό τους.
Θαυμάστε παρακάτω μία υπέροχη παραλλαγή του γνωστού πίνακα του Eugène Delacroix "Η Ελευθερία οδηγεί το λαό", απο τον Calvo.
Links
La Bete est Morte @ WWII
La Bete est Morte @ cloud 109 blog
La guerre mondiale chez les animaux @ bedetheque.com (γαλλικά)
La Bete est morte @ bedetheque.com (γαλλικά)
La Bete est morte @ ecrits-vains.com (γαλλικά)
La Bete est Morte @ phylacterium blog (γαλλικά)
Edmond-François Calvo @ lambiek.net
Κυκλοφόρησε σε δύο μέρη,"Quand la bête est déchainée" (Όταν το Κτήνος εξαπελύθη - 1944) και "Quand la bête est terrassée" (Όταν το Κτήνος κατατροπώθηκε - 1945), ασφαλώς παράνομα και με μεγάλο κίνδυνο στην αρχή, μιας και η Γαλλία τελούσε υπό γερμανική κατοχή, και αργότερα συλλέχθηκε σε ένα τόμο, με τελικό τίτλο "La Bête est Morte", και υπότιτλο "La Guerre Mondiale chez les Animaux" (Ο Παγκόσμιος Πόλεμος ανάμεσα στα ζώα). Το βιβλίο επανεκδόθηκε το 1977 και το 1995 απο τις εταιρείες Futuropolis και Gallimard αντίστοιχα, εκδόσεις οι οποίες κυκλοφορούν ακόμη. Το 2005, ο Mathieu Kassovitz ανακοίνωσε την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου σε μορφή animation, αλλά το project δεν προχώρησε.
Η υπόθεση είναι μια ανασκόπηση των γεγονότων του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, μέσα απο γαλλικά μάτια, με την κάθε χώρα να αναπαριστάται με ένα ζώο που (κατά τον Calvo) την αντιπροσώπευε. Έτσι, οι γερμανοί είναι λύκοι, με τον Hitler να αποτελεί μια παραλλαγή του κακού λύκου της Disney, τον Goering να είναι γουρούνι και τον Goebbles νυφίτσα, οι άγγλοι είναι bulldogs, οι ρώσοι αρκούδες, οι ιταλοί ύαινες με τομάρια λύκων, οι αμερικάνοι βίσωνες, οι γιαπωνέζοι μαϊμούδες, και οι γάλλοι αναπαρίστανται με μία ποικιλία άκακων ζώων, συνήθως κουνέλια και σκίουρους, που ζούν σε ένα παραμυθένιο κόσμο μέχρι που ξεσπάει το κακό. Αφηγητής μας είναι ένας παππούς, ο οποίος διηγείται στα εγγόνια του πώς έχασε το πόδι του στον πόλεμο. Η υπόθεση επικεντρώνεται στις αιματηρές μάχες στην Ευρώπη και την εκστρατεία του Hitler στη Ρωσία, με μικρές αναφορές στη μάχη του Ειρηνικού μεταξύ αμερικανών και ιαπώνων και την εκστρατεία του γερμανού στρατηγού Rommel στην Αφρική.
To "La Bête est Morte !" αποτελεί κατ'αρχάς ένα έργο αντίστασης, αφού όπως αναφέρω και παραπάνω το πρώτο μέρος του εκδόθηκε υπό γερμανική κατοχή, κάτι που είχε τολμήσει μόνο ο επιφανής κομίστας της εποχής, Marijac. Φυσικά, αποτελεί επίσης ένα παγκόσμιο και διαχρονικό αντιπολεμικό μανιφέστο. Η δομή του ως παιδικό βιβλίο και οι ανθρωπομορφικοί χαρακτήρες, στην παράδοση των μύθων του Αισώπου και του Jean de la Fontaine, έρχονται σε αντιπαράθεση με τις συχνά σκληρές εικόνες και το δηκτικό κείμενο, κάνοντας τον αντίκτυπο ακόμα μεγαλύτερο, και τα μηνύματά του πιο εύκολα αντιληπτά. Πρόκειται λοιπόν για ένα έργο προπαγάνδας, άσχετα αν τα μηνύματα που θέλει να περάσει εξυπηρετούν ένα καλό σκοπό, την κατάδειξη δηλαδή της φρίκης και της παραλογότητας του πολέμου.
Το βιβλίο κατέχει μία ακόμη αξιοσημείωτη πρωτιά, όντας το πρώτο comic που κάνει αναφορά στο Ολοκαύτωμα (τη μαζική εξόντωση των εβραίων από τους Ναζί), και μάλιστα πρίν ακόμη τελειώσει ο πόλεμος. Το εν λόγω απόσπασμα είναι το παρακάτω: "Continuing especially their revenge against peaceful tribes of animals that we store and that we often opened our doors for shelter against the fury of the beast unleashed the hordes of the Great Wolf began the most terrible destruction plan, breeding rebels, scattering the members of their tribes in remote areas, separating women from their husbands, children from their mothers, and for the total annihilation of these harmless crowds that had committed no other crime other than that of not submitting to the will of the Beast." Η επόμενη αναφορά του Ολοκαυτώματος σε γαλλικό bd (bande-dessinee) ήρθε μετά απο 40 χρόνια (!).
Για τους συγγραφείς του βιβλίου, ελάχιστα πράγματα είναι γνωστά. Ο Victor Dancette είχε συγγράψει το 1943 ένα κείμενο με τίτλο "Il y etait un fois un pays heureux" (Υπήρχε κάποτε μία ευτυχισμένη χώρα), ένα επίσης προπαγανδιστικό έργο. Ο Jacques Zimmerman υπήρξε κρατούμενος στη Γερμανία, πρίν εισχωρήσει στη γαλλική Αντίσταση και την υπηρετήσει μέσω της τυπογραφίας. Άγνωστο παραμένει το γιατί η υπογραφή του έχει αφαιρεθεί απο τα credits όλων των επόμενων εκδόσεων, εκτός απο αυτή της Futuropolis του 1977.
Περισσότερα στοιχεία είναι γνωστά για τον εικονογράφο Calvo, όπως το οτι είχε μεγάλο βαθμό μυωπίας, οτι ήταν τελειομανής, και οτι ήταν ήταν γιγαντόσωμος, μοιάζοντας χαρακτηριστικά με τον αντίπαλο του Mickey Mouse, Μαύρο Πητ (!). Εκτός απο κομίστας, ειδικευόμενος στην καυστική κοινωνική κριτική, χρησιμοποιώντας πάντα ανθρωπομορφικούς χαρακτήρες, διατηρούσε επίσης ένα πανδοχείο και ήταν ξυλογλύπτης. Ανάμεσα στις πιο γνωστές δουλειές του συγκαταλέγονται οι 'Patamousse' και 'Moustache et Trottinette'. Η καριέρα του συνεχίστηκε και μετά το τέλος του πολέμου με μεγάλη επιτυχία, και συνεργασίες με γνωστά περιοδικά όπως τα Tintin και Âmes Vaillantes. Πέθανε το 1958 αφήνοντας σημαντική παρακαταθήκη, και ως κομίστας και ως γλύπτης, και αρκετοί μεταγενέστεροι αστέρες των γαλλικών comics όπως ο Albert Uderzo (συν-δημιουργός του Astérix) τον παραδέχονται ως μεγάλη επιρροή και δάσκαλό τους.
Θαυμάστε παρακάτω μία υπέροχη παραλλαγή του γνωστού πίνακα του Eugène Delacroix "Η Ελευθερία οδηγεί το λαό", απο τον Calvo.
Links
La Bete est Morte @ WWII
La Bete est Morte @ cloud 109 blog
La guerre mondiale chez les animaux @ bedetheque.com (γαλλικά)
La Bete est morte @ bedetheque.com (γαλλικά)
La Bete est morte @ ecrits-vains.com (γαλλικά)
La Bete est Morte @ phylacterium blog (γαλλικά)
Edmond-François Calvo @ lambiek.net
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου