Η underground comic πορνογραφία της εποχής της αθωότητας
Τα διαβόητα Tijuana bibles ήταν παράνομα, πρόστυχα βιβλιαράκια που ξεκίνησαν να παράγονται τη δεκαετία του 1920 στην Αμερική, και έφτασαν στο απόγειο της δόξας τους κατά τη μεγάλη οικονομική κρίση της δεκαετίας του '30. Η μεγάλη δημοτικότητά τους οφείλεται στο γεγονός οτι εκείνη την εποχή το sex, ή ακόμη και η απλή αναφορά του, απουσίαζε απο κάθε μέσο μαζικής κυκλοφορίας. Δεν υπήρχε το internet, με την τεράστια βιομηχανία του πορνό, δεν υπήρχαν video clubs με υπόγεια γεμάτα ερωτικές ταινίες, δεν υπήρχαν οι κακόφημοι κινηματογράφοι με τις 3 ταινίες την ημέρα "μόνο για ενηλίκους", ούτε καν το Playboy.
Τα τευχάκια αυτά λοιπόν έδιναν στο κοινό αυτό που του έλειπε, περιέχοντας πορνογραφικές ιστοριούλες ανάμεσα σε γνωστά πρόσωπα της εποχής, απο αστέρες του Hollywood και αθλητές μέχρι χαρακτήρες comics και ηγέτες κρατών (!). Οι ιστορίες αυτές δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως ερωτικές, αφού αναπαριστούν το sex με μεγάλη γραφικότητα, συνήθως χωρίς ίχνος υπόθεσης ή καλλιτεχνικής αξίας, επικεντρώνοντας στα υπερμεγέθη προσόντα των ηρώων. Μερικές φορές τα θέματα ήταν ιδιαίτερα hardcore για την εποχή, φτάνοντας μέχρι βιασμούς, ουρολαγνείες και κτηνοβασίες (!).
Οι "βίβλοι" κυκλοφορούσαν απο χέρι σε χέρι στους κύκλους του υποκόσμου, σε σκοτεινά σοκάκια και ανώνυμα πάρκα, σε κουρεία και πάρκινγκ. Κανείς δε γνωρίζει με σιγουριά γιατί ονομάζονταν Tijuana bibles, αλλά πολλοί πιθανολογούν οτι ήταν λόγω της κακής φήμης που είχε αποκτήσει η μεξικάνικη, συνοριακή πόλη Tijuana, όπου τα ήθη ήταν απο πολύ χαλαρά έως... ανύπαρκτα. Λεγόταν οτι εκεί παράγονταν τα περίφημα βιβλιαράκια, αλλά κάτι τέτοιο δεν έχει αποδειχθεί ποτέ. Μάλιστα, σε επιδρομές της αστυνομίας σε διάφορες αμερικάνικες πόλεις είχαν ανακαλυφθεί αρκετά παράνομα τυπογραφεία όπου τυπώνονταν οι βρώμικες φυλλάδες, οπότε μάλλον η Tijuana αποτελούσε τον αποδιοπομπαίο τράγο της όλης υπόθεσης. "Δεν το κάναμε εμείς, οι κακοί Μεξικανοί φταίνε".
Ένα τυπικό τευχάκι των Tijuana bibles αποτελούνταν απο 8 panels (1 ανά σελίδα) σε μορφή comic strip, με μέγεθος 7 x 10.5 cm, τυπωμένο με μαύρο μελάνι σε κακής ποιότητας χαρτί. Κάποιες ιστορίες έφταναν τις 16, και σπανιότερα τις 32 σελίδες. Τα περισσότερα τεύχη αποτελούν παρωδίες επιτυχημένων comic strips των εφημερίδων της εποχής, όπως τα "Blondie", "Barney Google", "Popeye", "Dick Tracy", "L'il Orphan Annie", "Betty Boop", "Flash Gordon", και άλλα. Και αυτό, τον καιρό που τα comics είχαν αρχίσει να γίνονται μία πολύ επικερδής επιχείρηση, και οι μεγιστάνες του τύπου William Randolph Hearst και Joseph Pulitzer έδιναν μάχη για να εξασφαλίσουν τα καλύτερα strips και τους δημιουργούς τους, συντελώντας στην άνθηση και δημιουργική ανάταση του είδους.
Η κυκλοφορία των Tijuana bibles συνεχίστηκε μέχρι τη δεκαετία του '50, με ένα σύνολο τίτλων που υπολογίζεται ανάμεσα στους 700 με 1000, και περίπου 20 εκατομμύρια αντίτυπα ανά χρονιά. Φυσικά, τα νούμερα αυτά δε μπορούν να είναι ακριβή, μιας και οι δημιουργοί, οι τυπογράφοι και οι διανομείς τους πρόσεχαν πολύ να μην αφήνουν στοιχεία για την ταυτότητα και το τιράζ τους. Μάλιστα, ελάχιστα γνωρίζουμε για τους ανώνυμους δημιουργούς των "βίβλων". Ένας απο αυτούς πιστεύεται οτι ήταν ο Wesley Morse, ο οποίος αργότερα σχεδίασε τον Bazooka Joe. Επειδή τα ονόματα των σχεδιαστών δεν ήταν γνωστά, κυκλοφόρησαν διάφορα ψευδώνυμα για όσους είχαν ένα χαρακτηριστικό, αναγνωρίσιμο στύλ. Ο καλύτερος τεχνικά είναι ο "Mr. Prolific", που θεωρείται οτι ήταν ο freelance καρτουνίστας Doc Rankin, κάτι που φυσικά δεν έχει αποδειχθεί ποτέ. Άλλοι δημιουργοί έχουν ονοματιστεί ως "Mr. Dyslexic" (που λέγεται οτι ήταν ημι-αναλφάβητος, και πολύ κακός στο σχέδιο), "Blackjack" και "Artist No. 4", με τον τελευταίο να συναγωνίζεται τον "Mr. Prolific" σε ταλέντο και παραγωγικότητα.
Ο ιστορικός R. C. Harvey στο βιβλίο του "The Tijuana Bibles: America's Forgotten Comic Strips" (1992) περιγράφει τη διαδρομή κάθε τεύχους με μεγάλη γλαφυρότητα, ως εξής : "Ζωγραφίζονταν σε σοφίτες, τυπώνονταν σε υπόγεια γκαράζ με σκουριασμένα μηχανήματα, και διανέμονταν απο τις πίσω τσέπες ύποπτων πωλητών σε στενά σοκάκια και υποφωτισμένα δωμάτια". Μερικές φορές, στη διακίνηση των τευχών αναμιγνυόταν και η μαφία.
Το φαινόμενο των Tijuana bibles δεν είναι σωστό να το αντιμετωπίσουμε με καλλιτεχνικά κριτήρια, και γενικά με κριτική διάθεση, μιας και οι (περισσότεροι) δημιουργοί δεν επεδίωκαν την καλλιτεχνική έκφραση, ούτε απευθύνονταν σε κοινό με ανάλογες αξιώσεις. Ήταν απλά ένα αποτέλεσμα της σεξουαλικής καταπίεσης που ασκούσε η υπερ-συντηρητική, αμερικάνικη κοινωνία των αρχών του προηγούμενου αιώνα, και πρέπει απλά να το θεωρούμε ως ένα κομμάτι της "κρυφής" ιστορίας των comics, που μας παρέχει πληροφορίες για την pop κουλτούρα της εποχής.
UPDATE (27/12/2012) :
Σε μία αναπάντεχη κίνηση, το Δεκέμβριο του 2012 η εκδοτική εταιρεία Άγρα κυκλοφόρησε μία επιλογή των "βίβλων" στα ελληνικά. Πολύ τολμηρή η πρωτοβουλία για τα ελληνικά δεδομένα. Μπράβο !
Links
Tijuana Bibles.com
Tijuana Bibles.com / archives
Tijuana Bibles @ Carnal Nation - pt.1
Tijuana Bibles @ Carnal Nation - pt.2
Tijuana Bibles @ Pulp International
Tijuana Bibles @ wikipedia
Tijuana Bibles - text by Art Spiegelman
TOP 10 Tijuana Bibles @ YesButNoButYes
4 Tijuana Bibles @ Ars Erotica
Tijuana Bibles.org
Τα τευχάκια αυτά λοιπόν έδιναν στο κοινό αυτό που του έλειπε, περιέχοντας πορνογραφικές ιστοριούλες ανάμεσα σε γνωστά πρόσωπα της εποχής, απο αστέρες του Hollywood και αθλητές μέχρι χαρακτήρες comics και ηγέτες κρατών (!). Οι ιστορίες αυτές δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως ερωτικές, αφού αναπαριστούν το sex με μεγάλη γραφικότητα, συνήθως χωρίς ίχνος υπόθεσης ή καλλιτεχνικής αξίας, επικεντρώνοντας στα υπερμεγέθη προσόντα των ηρώων. Μερικές φορές τα θέματα ήταν ιδιαίτερα hardcore για την εποχή, φτάνοντας μέχρι βιασμούς, ουρολαγνείες και κτηνοβασίες (!).
Οι "βίβλοι" κυκλοφορούσαν απο χέρι σε χέρι στους κύκλους του υποκόσμου, σε σκοτεινά σοκάκια και ανώνυμα πάρκα, σε κουρεία και πάρκινγκ. Κανείς δε γνωρίζει με σιγουριά γιατί ονομάζονταν Tijuana bibles, αλλά πολλοί πιθανολογούν οτι ήταν λόγω της κακής φήμης που είχε αποκτήσει η μεξικάνικη, συνοριακή πόλη Tijuana, όπου τα ήθη ήταν απο πολύ χαλαρά έως... ανύπαρκτα. Λεγόταν οτι εκεί παράγονταν τα περίφημα βιβλιαράκια, αλλά κάτι τέτοιο δεν έχει αποδειχθεί ποτέ. Μάλιστα, σε επιδρομές της αστυνομίας σε διάφορες αμερικάνικες πόλεις είχαν ανακαλυφθεί αρκετά παράνομα τυπογραφεία όπου τυπώνονταν οι βρώμικες φυλλάδες, οπότε μάλλον η Tijuana αποτελούσε τον αποδιοπομπαίο τράγο της όλης υπόθεσης. "Δεν το κάναμε εμείς, οι κακοί Μεξικανοί φταίνε".
Ένα τυπικό τευχάκι των Tijuana bibles αποτελούνταν απο 8 panels (1 ανά σελίδα) σε μορφή comic strip, με μέγεθος 7 x 10.5 cm, τυπωμένο με μαύρο μελάνι σε κακής ποιότητας χαρτί. Κάποιες ιστορίες έφταναν τις 16, και σπανιότερα τις 32 σελίδες. Τα περισσότερα τεύχη αποτελούν παρωδίες επιτυχημένων comic strips των εφημερίδων της εποχής, όπως τα "Blondie", "Barney Google", "Popeye", "Dick Tracy", "L'il Orphan Annie", "Betty Boop", "Flash Gordon", και άλλα. Και αυτό, τον καιρό που τα comics είχαν αρχίσει να γίνονται μία πολύ επικερδής επιχείρηση, και οι μεγιστάνες του τύπου William Randolph Hearst και Joseph Pulitzer έδιναν μάχη για να εξασφαλίσουν τα καλύτερα strips και τους δημιουργούς τους, συντελώντας στην άνθηση και δημιουργική ανάταση του είδους.
Η κυκλοφορία των Tijuana bibles συνεχίστηκε μέχρι τη δεκαετία του '50, με ένα σύνολο τίτλων που υπολογίζεται ανάμεσα στους 700 με 1000, και περίπου 20 εκατομμύρια αντίτυπα ανά χρονιά. Φυσικά, τα νούμερα αυτά δε μπορούν να είναι ακριβή, μιας και οι δημιουργοί, οι τυπογράφοι και οι διανομείς τους πρόσεχαν πολύ να μην αφήνουν στοιχεία για την ταυτότητα και το τιράζ τους. Μάλιστα, ελάχιστα γνωρίζουμε για τους ανώνυμους δημιουργούς των "βίβλων". Ένας απο αυτούς πιστεύεται οτι ήταν ο Wesley Morse, ο οποίος αργότερα σχεδίασε τον Bazooka Joe. Επειδή τα ονόματα των σχεδιαστών δεν ήταν γνωστά, κυκλοφόρησαν διάφορα ψευδώνυμα για όσους είχαν ένα χαρακτηριστικό, αναγνωρίσιμο στύλ. Ο καλύτερος τεχνικά είναι ο "Mr. Prolific", που θεωρείται οτι ήταν ο freelance καρτουνίστας Doc Rankin, κάτι που φυσικά δεν έχει αποδειχθεί ποτέ. Άλλοι δημιουργοί έχουν ονοματιστεί ως "Mr. Dyslexic" (που λέγεται οτι ήταν ημι-αναλφάβητος, και πολύ κακός στο σχέδιο), "Blackjack" και "Artist No. 4", με τον τελευταίο να συναγωνίζεται τον "Mr. Prolific" σε ταλέντο και παραγωγικότητα.
Ο ιστορικός R. C. Harvey στο βιβλίο του "The Tijuana Bibles: America's Forgotten Comic Strips" (1992) περιγράφει τη διαδρομή κάθε τεύχους με μεγάλη γλαφυρότητα, ως εξής : "Ζωγραφίζονταν σε σοφίτες, τυπώνονταν σε υπόγεια γκαράζ με σκουριασμένα μηχανήματα, και διανέμονταν απο τις πίσω τσέπες ύποπτων πωλητών σε στενά σοκάκια και υποφωτισμένα δωμάτια". Μερικές φορές, στη διακίνηση των τευχών αναμιγνυόταν και η μαφία.
Το φαινόμενο των Tijuana bibles δεν είναι σωστό να το αντιμετωπίσουμε με καλλιτεχνικά κριτήρια, και γενικά με κριτική διάθεση, μιας και οι (περισσότεροι) δημιουργοί δεν επεδίωκαν την καλλιτεχνική έκφραση, ούτε απευθύνονταν σε κοινό με ανάλογες αξιώσεις. Ήταν απλά ένα αποτέλεσμα της σεξουαλικής καταπίεσης που ασκούσε η υπερ-συντηρητική, αμερικάνικη κοινωνία των αρχών του προηγούμενου αιώνα, και πρέπει απλά να το θεωρούμε ως ένα κομμάτι της "κρυφής" ιστορίας των comics, που μας παρέχει πληροφορίες για την pop κουλτούρα της εποχής.
UPDATE (27/12/2012) :
Σε μία αναπάντεχη κίνηση, το Δεκέμβριο του 2012 η εκδοτική εταιρεία Άγρα κυκλοφόρησε μία επιλογή των "βίβλων" στα ελληνικά. Πολύ τολμηρή η πρωτοβουλία για τα ελληνικά δεδομένα. Μπράβο !
Tijuana Bibles.com
Tijuana Bibles.com / archives
Tijuana Bibles @ Carnal Nation - pt.1
Tijuana Bibles @ Carnal Nation - pt.2
Tijuana Bibles @ Pulp International
Tijuana Bibles @ wikipedia
Tijuana Bibles - text by Art Spiegelman
TOP 10 Tijuana Bibles @ YesButNoButYes
4 Tijuana Bibles @ Ars Erotica
Tijuana Bibles.org
''Οι "βίβλοι" κυκλοφορούσαν απο χέρι σε χέρι στους κύκλους του υποκόσμου, σε σκοτεινά σοκάκια και ανώνυμα πάρκα, σε κουρεία και πάρκινγκ.''
ΑπάντησηΔιαγραφήψωφισα στο γελιο!
ελα ρε αυτα εχουν πλακα!
χα χα χα χααα ! Είδες πώς έφτιαξα ατμόσφαιρα μυστηρίου ? Έπρεπε να πετάξω μέσα και ομίχλες, τύπους με καμπαρντίνες, διεφθαρμένους μπάτσους και κυνηγητά με αυτοκίνητα και πιστολίδι (ΟΚ, το ξεφτίλισα το θέμα).
ΔιαγραφήΈχουν πλάκα αυτά, αλλά τότε ... μιλάμε για την αντίστοιχη Sirina Productions της εποχής.
UPDATE (27/12/2012) :
ΑπάντησηΔιαγραφήΣε μία αναπάντεχη κίνηση, το Δεκέμβριο του 2012 η εκδοτική εταιρεία Άγρα κυκλοφόρησε μία επιλογή των "βίβλων" στα ελληνικά. Πολύ τολμηρή η πρωτοβουλία για τα ελληνικά δεδομένα. Μπράβο !