Quino comic strips

Η σιωπηλή, αφοπλιστική ευστοχία του πατέρα της Mafalda

O Joaquin Salvador Lavado, περισσότερο γνωστός με το χαϊδευτικό Quino, είναι ένας εξαιρετικός Αργεντινός σκιτσογράφος που θα μνημονεύεται για πάντα στην ιστορία των comics ως ο πατέρας της Mafalda, του μικρού κοριτσιού με το φουντωτό μαλλί και τις κοινωνικο-πολιτικές ανησυχίες από την ομώνυμη σειρά comic strips.

Γεννημένος στις 17 Ιουλίου του 1932 από ανδαλουσιανούς μετανάστες στην επαρχία Mendoza της Αργεντινής, όπου και φοίτησε στην τοπική σχολή καλών τεχνών, ο Quino συνέλαβε την ιδέα της Mafalda το 1963, όταν του ζητήθηκε να σχεδιάσει ένα στριπάκι για μια διαφημιστική καμπάνια πλυντηρίων ρούχων. To strip τελικά απορρίφθηκε, αλλά ο μεγάλος δημιουργός κράτησε την ιδέα, την επεξεργάστηκε και τελικά τη μετουσίωσε σε μία από τις γνωστότερες, επιδραστικότερες και σημαντικότερες σειρές comics όλων των εποχών. Η σειρά δημοσιεύθηκε σε διάφορα περιοδικά στην Αργεντινή από το 1964 έως το 1975, φτάνοντας, στο απόγειο της επιτυχίας της, να δημοσιεύεται σε περισσότερες απο 60 εφημερίδες 30 χωρών, κυρίως της λατινικής Αμερικής και της Ευρώπης, μιας και δεν έτυχε μεγάλης αναγνώρισης στις αγγλόφωνες χώρες.

Μετά το κλείσιμο του κύκλου της πασίγνωστης σειράς του, ο Quino δεν αναλώθηκε σε επαναλήψεις και αυτο-αντιγραφές, προσπαθώντας να τραβήξει την επιτυχία του από τα μαλλιά - κάτι που φυσικά είναι προς μεγάλη του τιμή. Συνέχισε να ασχολείται με τη μεγάλη του αγάπη, τα comic strips, αλλά με μία νέα κατεύθυνση και φιλοσοφία. Πλέον σχεδίαζε ολοσέλιδες, αυτοτελείς ιστορίες, συνήθως χωρίς λόγια αλλά πάντα με έντονο πολιτικό περιεχόμενο και κοινωνικό σχόλιο.

Πάρτε μια πρώτη γεύση, και συνεχίζουμε πιό κάτω...

" Η δημιουργικότητα όμως του Κίνο δεν έχει ως αρχή και τέλος τη Mafalda. Όλα αυτά τα χρόνια έχει δημοσιεύσει πολυάριθμα εξαιρετικά στριπάκια. Ορισμένα από αυτά βρίσκουμε και στο ένθετο περιοδικό "9" της εφημερίδας Ελευθεροτυπία, ενώ παλαιότερα οι εκδόσεις Ars Longa / Παρά Πέντε κυκλοφόρησαν τρία άλμπουμ τα οποία είναι πλέον αρκετά δυσεύρετα. Πρόκειται για τα "Καλή όρεξη" (1983), "Κινολογίες" (1987) και "Σκληρός που είναι ο έρωτας" (1988) ".

(κείμενο από το πολύ καλό αφιέρωμα στον Quino του εξαιρετικού comic blog The Fable's Habitat).

Από το 1963 λοιπόν, χρονιά της δημιουργίας της Mafalda, μέχρι και τις μέρες μας, ο Quino έχει δημιουργήσει αμέτρητα strips, τα οποία συχνά δημοσιεύονταν σε εφημερίδες και περιοδικά ανά τον κόσμο, ανάμεσά τους και στο θρυλικό ελληνικό περιοδικό "βαβέλ". Αυτά τα ευφυέστατα και πάντα εύστοχα κοινωνικο-πολιτικά στριπάκια, τα γεμάτα ανθρωπισμό και αγάπη για τα πιο αδύνατα πλάσματα, έχουν συλλεχθεί και σε αρκετά albums, με τελευταίο το The Adventure of Eating του 2007.

• Mundo Quino (Quino World, 1963)
• ¡A mí no me grite! (Don't you yell at me!, 1972)
• Yo que usted... (If I were you..., 1973)
• Bien gracias, ¿y usted? (Well thank you, and you?, 1976)
• Hombres de Bolsillo (Pocket men, 1977)
• A la buena mesa (To fine dining, 1980)
• Ni arte ni parte (Neither art nor part, 1981)
• Déjenme Inventar (Let me Invent, 1983)
• Quinoterapia (Quinotherapy, 1985)
• Gente en su sitio (People in their place, 1986)
• Sí, Cariño (Yes, Dear, 1987)
• Potentes, prepotentes e impotentes (Powerful, arrogant and impotent", 1989)
• Humano se nace (As a human one is born, 1991)
• ¡Yo no fui! (I didn't do it!, 1994)
• ¡Qué mala es la gente! (How bad people are!, 1996)
• ¡Cuánta bondad! (How much goodness!, 1999)
• Esto no es todo (This is not all, 2002)
• ¡Qué presente impresentable! (What an unpresentable present!, 2005)
• La Aventura de Comer (The Adventure of Eating, 2007)

Τα σκίτσα του Quino, πάντα στο χαρακτηριστικό, μαυρόασπρο καρτουνίστικο στύλ του με την εξαιρετική λεπτομέρεια και τα άλλοτε προσεγμένα, άλλοτε αφαιρετικά backgrounds, καταπιάνονται σχεδόν πάντα με το ίδιο μοτίβο - αυτό της μάχης ανάμεσα στον δυνατό και τον αδύνατο - σε διάφορες παραλλαγές. Στο μοτίβο αυτό εντάσσονται όλα τα αγαπημένα του θέματα, όπως η θέση του πολίτη μέσα στο κράτος, οι κοινωνικές αδικίες, οι συζυγικές σχέσεις και η καταστροφή του περιβάλλοντος, τα οποία, όπως παραδέχεται και ο ίδιος, "δεν είναι καθόλου αστεία".

Η θεματολογία που προτιμάει είναι αποτέλεσμα της ανατροφής του μέσα σε μία πλήρως πολιτικοποιημένη, δημοκρατική οικογένεια, καθώς και των βιωμάτων της παιδικής του ηλικίας, με τον ισπανικό εμφύλιο και την παγκόσμια ισχυροποίηση του φασισμού να διαμορφώνουν σε μεγάλο βαθμό τις πεποιθήσεις και την κοσμοθεωρία του μικρού τότε αργεντινού. Έτσι, μεγαλώνοντας, ο μεγάλος δημιουργός είχε μπολιαστεί με τις υπέρτατες αξίες της δημοκρατίας, του ανθρωπισμού, της αξιοπρέπειας και της συμπόνοιας για το συνάνθρωπό του, αξίες με τις οποίες οποίες είναι ποτισμένες όλες ανεξαιρέτως οι δουλειές του.

Ένα στοιχείο που επίσης συναντάμε συχνά στα comics του Quino είναι η αντίθεσή του προς τη θεωρία του ενηλικο-κεντρισμού (adultcentrism η πρωτότυπη λέξη), την άποψη δηλαδή οτι οι ενήλικες που βρίσκονται στην παραγωγική τους ακμή είναι το υψηλότερο παράδειγμα των δυνατοτήτων του ανθρώπινου είδους. Η θεωρία αυτή, προϊόν του καπιταλιστικού συστήματος, απαξιώνει τις ικανότητες των παιδιών και των ανθρώπων τρίτης ηλικίας, και είναι αυτό ακριβώς το σημείο στο οποίο αντιδρά με τα σκίτσα του ο ευφυής καλλιτέχνης (κυρίως με τη Mafalda, αλλά όχι μόνο), καταδεικνύοντας την αδικία και τον παραλογισμό του.

Ο Quino λοιπόν είναι ένας άκρως πολιτικοποιημένος και ευαισθητοποιημένος σε κοινωνικά θέματα δημιουργός, που μας έχει χαρίσει εξαιρετικά δείγματα σατιρικών comics, συχνά γεμάτα απογοήτευση και πικρία, αλλά πάντα με μία απέραντη αγάπη προς το ατελές πλάσμα που ονομάζεται άνθρωπος. Ο ίδιος ο καλλιτέχνης είχε δηλώσει το 2004: "Μερικές φορές αναρωτιέμαι πώς είναι δυνατόν να συμβαίνουν ακόμη και σήμερα πράγματα που έχω σχεδιάσει δεκαετίες πρίν". Η δική μου απάντηση στην απορία του είναι απλή, και διπλή:

α.) Επειδή είναι ένας ευφυέστατος και άκρως διορατικός καλλιτέχνης, και
β.) Επειδή οι άνθρωποι είναι τόσο ηλίθιοι που επαναλαμβάνουν τα ίδια λάθη ξανά και ξανά, χωρίς να μαθαίνουν από τα παθήματά τους και από την ιστορία.